NTE 14 RGT VE YNETME YNELK YEN YAKLAIMLAR

ÜNİTE 14 ÖRGÜT VE YÖNETİME YÖNELİK YENİ YAKLAŞIMLAR IV: ENTELEKTÜEL SERMAYE Prof. Dr. Cevat ELMA

n Bu ünitede entelektüel sermayenin ne olduğu ve örgütün entelektüel sermayesinin geliştirilmesinde kullanılabilecek stratejiler üzerinde durulacaktır.

Entelektüel Sermaye n 2000’li yılları ifade etmek için kullanılan bilgi çağı, enformasyon çağı, üçüncü dalga, değişim çağı, dijital çağ vb. nitelemeler sadece toplumsal değişmeleri değil, aynı zamanda örgütlerdeki değişmeleri ve yenileşmeleri de nitelemek için kullanılmaktadır.

Entelektüel Sermaye n Günümüzde temel zenginlik kaynakları, doğal kaynaklardan ve bedensel emekten çok, temel girdisi bilgi ve iletişim olan yeni bir enformasyon çağı ekonomisine dönüşmüştür.

Entelektüel Sermaye Bilgi; ürettiğimiz, yaptığımız, sattığımız ve satın aldığımız şeylerin asıl bileşeni haline gelmiş bulunmaktadır. n Bunun bir sonucu olarak, bilgiyi yönetmek bireylerin, örgütlerin ve ülkelerin en önemli ekonomik görevi haline gelmiştir n

Entelektüel Sermaye Üretim sürecinde entelektüel bileşenin payı gittikçe artarken, fiziksel bileşende düşme eğilimi görülmektedir. n Enformasyon aktaran iş alanları, mal aktaran iş alanlarından daha hızlı gelişmektedir. n

Entelektüel Sermaye Bilgiye dayalı ekonomide başarının yeni becerilere, yeni örgütlenmelere ve yönetime bağlı olduğu gerçeği apaçık hale gelmiştir. n Günümüzde bütün işlerin bilgi içeriğinde artış gözlenmektedir. n

Entelektüel Sermaye Enformasyonun (bilginin) işimizi yapmak için gerek duyduğumuz önemli bir hammadde olmaya başlamıştır. n Ar-Ge yatırımları, örgütsel yatırımlarda önemli bir yer tutmaya başlamıştır. n

Entelektüel Sermaye n Örgütün insan sermayesinin farklılık yaratan bir değer olarak algılanmasından sonra örgütler, çalışanlarının yeterliğini artırmaya ya da yüksek yeterlikteki çalışanları örgüte çekme girişimlerine ağırlık vermişlerdir. Buna paralel olarak kurumlarda eğitim ve yetiştirmenin öneminde de artış gözlenmiştir.

Entelektüel Sermaye n Üretim sürecinin çıktısı ne olursa olsun, bu ister mal, düşünce ya da hizmet olsun, o örgütlerdeki çalışanların “insan kalitesi”, örgütsel etkililiği belirlemede temel unsur olarak değerlendirilmektedir.

Entelektüel Sermaye Bilgi işçisi, örgütün entelektüel sermayesinde önemli bir rol üstlenmiştir. n Bilgi işçisinin etkili çalışması, verimli olması için bazı temel örgütsel koşulların da sağlanmasını gerekli kılmaktadır. n

Entelektüel Sermaye Bilgi işçisinin verimliliği “Görev nedir? ” sorusunu sormamızı ister. n Bilgi işçisinin verimliliği kendi verimliliğinin sorumluluğunu kendi üzerine yüklememizi ister. n Bilgi işçileri kendilerini yönetmek, yani özerk bir ortamda çalışmak zorundadır. n

Entelektüel Sermaye Bilgi işi, bilgi işçisi tarafından sürekli öğrenmeyi, ama aynı derecede sürekli öğretmeyi de gerektirir. n Bilgi işçisinin verimliliği sadece çıktı miktarıyla ölçülmez. Kalite de en az o kadar önemlidir. n Verimliliğin sağlanmasında, bilgi işçisine “maliyet”ten ziyade “varlık” olarak bakılmasını gerektirir. n

Entelektüel Sermaye Nedir? Entelektüel sermaye, kazanca dönüştürülebilen bilgidir. n Entelektüel sermaye kurumu yenileştiren ve geliştiren güçtür. n Entelektüel sermaye, zenginlik yaratmak üzere kullanıma sokulabilen entelektüel malzemedir, yani bilgi, enformasyon, entelektüel mülkiyet ve deneyimdir. n

Entelektüel Sermaye Türleri

Entelektüel Sermaye Türleri Müşteri sermayesi, bir kuruluşun iş yaptığı insanlarla olan ilişkilerinin değeridir. n Müşteri (dışsal yapı) sermayesi; örneğin müşteri sözleşmeleri, ilişkiler, bağlılık, doyum, ortak pazar, imaj, saygınlık, marka vb. n

Entelektüel Sermaye Türleri Yapısal sermaye ya da örgütsel sermaye, kuruluşun piyasa gereklerini karşılamasını sağlayan örgütsel yeteneklerdir. n Örgüt (içsel yapı) sermayesi; örneğin sistemler, yöntemler, patentler, know-how, bilgi sistemleri, kültür vb. n

Entelektüel Sermaye Türleri İnsan sermayesi; örneğin çalışanların bireysel yeterlikleri, deneyimleri, birikimleri, karar verme becerileri, takım yeterliği, liderlik, güdülenme vb. oluşur. n İnsan sermayesi, yenilenmenin ve buluşçuluğun kaynağıdır, müşteriye çözümler sunmak için gerekli yeteneklerdir. n

Entelektüel Sermayeyi Geliştirme Stratejileri Alım Stratejisi (Buy): Örgüt dışından nitelikli eleman getirtme ve çalıştırma n Kurma Stratejisi (Build): Örgütün kendi elemanını kendisinin yetiştirmesi n Ödünç Alma Stratejisi (Borrow): Örgüt dışından eleman getirerek geçici olarak çalıştırma n

Entelektüel Sermayeyi Geliştirme Stratejileri Yol Verme Stratejisi (Bounce): Performansı düşük ya da gelişmeye, değişmeye ve performansını artırmaya açık olmayan çalışanların işine son verme n Elde Tutma Stratejisi (Bind): Yüksek nitelikli çalışanlarını ne pahasına olursa olsun elde tutma n

TEŞEKKÜRLER Doç. Dr. Cevat ELMA