NTE 12 rgtsel Davranta rgt ve Deiim Sreci

ÜNİTE 12 Örgütsel Davranışta Örgüt ve Değişim Süreci: Örgüt Kültürü Prof. Dr. Cevat ELMA

Walk the Halls and Talk to the Walls n n n Leave the school building during the day (and try to ignore your to - do list for a while). Walk back into the building, imagining that you are brand-new to the school, that you have never been there before. Now, walk through the entire school. Look at what is on the walls. What do those items say to you? What do you see as you pass classrooms, art rooms, and gyms? What do you hear? Laughter, silence, yelling at kids? What kind of learning do you see going on? What do you smell and sense about the building? What is your visceral reaction?

Come Up with a Song for Your Culture n Divide the staff into small groups of four or five and ask them to identify two or three songs that characterize the culture. They can be songs from the earlier list or any song they know. Ask the groups to share why they picked the songs that they did — that is, what messages do the songs send?

Write an Advertisement for Your School n Divide the staff randomly into groups of four or five, and have each group write an advertisement for your school. Ask them to imagine that they are responsible for developing an ad to be published in the local newspaper or its Sunday magazine. In as many words as they want to use, they must try to capture the school’s spirit, purposes, and accomplishments. They should include pictures, symbols, photos, quotations, or a combination of these that would attract new students, teachers, or parents.

RITUALS n Some schools provide students with welcome kits that are filled with school supplies, books, and a DVD about the school. Other schools assign each student a buddy or mentor.

Örgüt Kültürü n n Kültür, toprağı işleyip ekme anlamına gelen tarım (cultivation) kelimesinden türetilmiş bir kavramdır. Biyolojide hücrelerin içinde yetiştiği bir ortamı ifade etmektedir. Antropolojide ise insanların içinde yetiştiği hayatın bütün yönlerini içeren bir kavram, Örgütsel davranışta ise insanlara programlanmış bir ortak bakış açısı sunan değerler ve inançlar olarak tanımlanmaktadır.

Örgüt Kültürü n Örgüt kültürü, örgüte bireyler tarafından taşınan; ¨ değerler, inançlar, ¨ törenler, ¨ efsaneler, ¨ sayıltılar, ideolojiler, ¨ normlar ve ¨ simgelerin örgüt üyelerince paylaşılarak benimsenmesi sonucunda tamamen örgüte özgü yeni ve farklı inanç ve beklenti örüntüleri biçiminde dönüşümüyle oluşmuş örgütsel anlam ve semboller sistemidir.

Örgüt Kültürü n n n Örgüt kültürü; örgütsel davranış biçimleri, semboller ve sembolik hareketler aracılığı ile somutlaşarak kesinlik kazanan; örgüt üyelerinin tutum, davranış ve kararlarını şekillendiren ortak değer, inanç ve normlar bütünüdür. Birimleri bir arada tutan ve onlara ayırt edici bir kimlik kazandıran, paylaşılan yönelimler sistemidir. Bir örgütü diğer örgütlerden ayıran, örgüt üyeleri tarafından paylaşılan bir anlam (değer) sistemidir.

Örgüt Kültürünün Öğeleri ¨ İnançlar (Varsayımlar, Sayıltılar) ¨ Değerler ¨ Normlar ¨ Semboller ¨ Seremoniler ve Törenler ¨ Dil ¨ Hikâyeler ¨ Lider ve Kahramanlar

Örgüt Kültürünün Öğeleri n İnançlar: ¨ İnançlar, bir örgüt ortamında bir arada bulunan insanların, birtakım konularda doğru olduğuna inandıkları gerçeklerdir. ¨ İnançlar arasındaki benzerlik ne kadar çok ise, o toplumun kültür inançları o derece kuvvetli ve yaygındır. ¨ İnançlar, geçmişin yorumlanmasına, şimdinin açıklanmasına ve geleceğin kestirilmesine yarar.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Değerler: ¨Değerler, örgüt içinde başarıyı tanımlayan ve standartlarını koyan ve bunlarla işgörenlerin işlem ve eylemlerini nitelendirmeye, değerlendirmeye ve yargılamaya yarayan kavramlardır. ¨ Değerler, kısaca örgütte neyin/nelerin önemli olduğunu göstermektedir.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Normlar: ¨ Normlar, işgörenlerin çoğunluğunca benimsenen davranış kuralları ve ölçütleridir. ¨ Bu ölçütler işgörenlerin kurum içinde nasıl davranacaklarını, nasıl ilişkide bulunacaklarını, başkaları ile nasıl iletişim içinde olacaklarını gösterir. ¨ Normlar doğru yanlış ayrımıyla ilgili davranış beklentileridir ve örgütte uyulması gereken çalışma koşullarına işaret etmektedir.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Normlar: ¨ Normlar, değerler sistemine bağlı olarak her toplumda bireylere yol gösteren doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirler bütünü biçiminde ortaya çıkmaktadır. ¨ Norm ve değer arasındaki fark değerlerin soyut kavramlardan meydana gelmesi, normların ise belirgin ve yol gösterici olmasıdır.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Semboller: ¨ Semboller, norm ve değerlerin ölçülebilir, görünür ve dokunulabilir boyutudur. ¨ Semboller, kültürün fiziki nesneleri, sözlü ve yazılı bildirileri ve özel davranışlardan oluşur. ¨ Sembol kültürün yerleşmesinde ve kökleşmesinde yardımcı olan, çalışanlar için anlam taşıyan bir nesne, resim, faaliyet ve olaydır. ¨ Semboller, üyelerin birbirlerini tanımalarına, yakınlaşmalarına ve dayanışmalarını güçlendirmelerine de aracılık eder.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Seremoniler ve Törenler: ¨ Seremoni, özel bir olay için bir araya gelen bir grup için yapılan planlanmış bir faaliyettir. ¨ Tören, bir grubun amaçlarına ulaşmasını kolaylaştıran biçimsel, simgesel ve süreli bir kolektif eylemdir. Çoğunlukla tarihsel nitelik taşıyan bir olaya toplumun verdiği kültürel ağırlığı sürekli kılmak için belirli yer ve zamanlarda düzenlenen toplu bir davranış türüdür.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Dil: ¨ İnsanlar arasındaki ilişki ve işbirliğini sağlayan dil, beceri, bilgi ve diğer birikimin kısacası kültürün de aracısı ve taşıyıcısıdır. ¨ Örgüt kültürünü şekillendiren değer ve normların ifade edilmesi dil aracılığıyla gerçekleşir. ¨ Örgütlerdeki işgörenler örgüte özgü bu dili öğrenerek, kültürü kabul ettiklerini gösterirler.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Hikâyeler: ¨ Hikâyeler, örgüt açısından önem taşıyan ve genellikle örgütün geçmişine yönelik olayların biraz da abartılarak aktarılması sonucu ortaya çıkar. ¨ Günümüzle geçmiş arasında bağlantı kurulmasını sağlayan hikâyeler, genellikle örgüt kurucuları, kuralları yıkanlar, çalışanların işten çıkarılmaları, işgörenlerin yerlerinin değiştirilmesi, geçmişte yapılan hatalara karşı reaksiyonlar ve örgütsel başa çıkmalar hakkında öyküsel olayları içerir.

Örgüt Kültürünün Öğeleri n Liderler ve kahramanlar: ¨ Liderler ve kahramanlar örgüt kültürünün alt yapısını oluşturan temel değerler ve inançları kendi kişiliklerinde yansıtan modeller ya da temsilcilerdir. ¨ Liderler, kişilikleri, uygulamaları, tutumları, felsefeleri ve davranışları ile örgüt üyelerine rol modelliği yaparlar.

Örgüt Kültürünün Yararları Örgütün amaç, karar, strateji, plân, politikalarının oluşturulması ve bunların başarıya ulaşmasını sağlar. n İşgörenlerin birbirine bağlanmasında etkin bir rol oynar. n İşgörenlerin kabul edilebilir davranış kalıpları içinde hareket edebilmelerini sağlar. n Aktarılabilir bilgi birikimi oluşturur. n

Örgüt Kültürünün Yararları Üyelerine örgüt kimliği sağlar. n Üyelerin örgüte bağlılıklarını artırır. n Örgütte koordinasyonu sağlar. n Örgütteki plân, program ve projelerin hızlı biçimde uygulanabilmesini sağlar. n Örgüt kültürü iş yapma yöntem ve süreçlerinde standart uygulamalar getirerek örgütsel verimliliği artırır. n

Örgüt Kültürünün Yararları Örgüt kültürü, yeni yöneticilerin yetişme ve gelişmelerine olumlu katkıda bulunur. n Örgüt içi haberleşme ve bireyler arası ilişkilerde örgüt kültürünün oldukça önemli rolü vardır. n Örgütlerde çeşitli nedenlerle ortaya çıkan çatışmalar, örgüt kültürünün geliştirdiği bazı standart uygulamalar ve süreçler yardımı ile azaltılarak yumuşatılabilir. n

Örgüt Kültürünün Yararları Sembollerle, seramonilerle, kahramanlarla, sloganlarla, hikâyelerle örgütsel yaşamı sürekli kılar. n İşgörenler kendilerini bir bütünün parçası sayar, kendilerini evlerinde gibi hissederler, huzurlu ve rahat bir ortamda çalışırlar. n İşgörenlerin moral ve üretkenlikleri üzerinde güçlü bir etkisi vardır. n

Okul Kültürü Okul kültürü en basit anlamıyla okul topluluğunu bir araya getiren idealler, değerler, varsayımlar, inanışlar ve tutumların birleşimidir. n Okul müdürlerinin kültürü şekillendirebilmeleri, etkili liderlik ve eğitim için önemli olan değer ve inanışlara model oluşturmaları yoluyla olur. n

Okul Kültürü Okul kültürünün oluşmasında okul dışı ve okul içi birtakım etkenler rol oynar. Ancak bu konuda en önemli belirleyicilerden biri okul yöneticisidir. n Okul yöneticisi, okulda bürokrasinin bir temsilcisi ve kuralların uygulayıcısı olmak yerine, okulda temel değerlerin oluşturulup geliştirilmesine öncülük eden kültürel ve ahlaki bir lider olmalıdır. n

Okul Kültürünün Geliştirilmesinde Yöneticinin Rolü n n n Okul felsefesi ve değerlerin oluşmasına katkıda bulunma, Bir yönetici olarak temel değerleri kabul ve temsil etme, Değerleri paylaşma ve okul içinde fikir birliği oluşturma, Okul kültüründen yararlanarak örgütsel sosyalleşmeyi sağlama, Belirgin âdetler, yaygın olarak paylaşılan inançları belirleme,

Okul Kültürünün Geliştirilmesinde Yöneticinin Rolü n n n Gelenekleri okul kültürüyle kaynaştırma ve yenileşmeyi sağlama, Özerklik, yenilik ve gelenek arasında gereken dengeyi kurma, Okul kültürü ile etkililik ve verimlilik arasındaki ilişkiden yararlanma, Kültürel etkinlik ve törenler düzenleme, katılımı gerçekleştirme, Örgütte yazılı olan ve olmayan kurallara uyulmasını sağlama.

Güçlü Okul Kültürü Örgütsel Bağlılık Kontrol ve Disiplin Kolaylaştırıcı Değerler Rol Açıklığı ve Davranış Rehberliği İnsan Kaynaklarını Geliştirme Olumlu İnsan İlişkileri Öğretmen Çabası ve Öğrenci Başarısı Uzun Süreli İstihdam Okul Müdürlerinin Özellikleri İşbirliği ve Güven Demokratik Yönetim ve Katılım Yüksek Motivasyon ve Verimlilik

TEŞEKKÜRLER