NTE 10 DNEN VARLIKLAR r Gr Ahmet GN

ÜNİTE: 10 DÖNEN VARLIKLAR Öğr. Gör. Ahmet GÜN 1

Konu Başlıkları 1. Dönen Varlıklar 12 TİCARİ ALACAKLAR 120 Alıcılar Hesabı, 121 Alacak Senetleri Hesabı, 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı, (-) 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı, 127 Diğer Ticari Alacaklar, 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı, 129 Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı Hesabı (-) 2

12 Ticari Alacaklar Bir yıl içinde paraya dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle oluşan senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda izlenir. Ticari ilişkilerinden dolayı ana kuruluş, iştirak ve bağlı ortaklıklardan olan alacaklar varsa, bu gruptaki ilgili hesapların ayrıntılarında açıkça gösterilir 120 Alıcılar Hesabı, 121 Alacak Senetleri Hesabı, 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı, (-) 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı, 127 Diğer Ticari Alacaklar, 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı, 129 Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı Hesabı (-) 3

12 Ticari Alacaklar Duran Varlıklar 22 Ticari Alacaklar 220 Alıcılar Hesabı 221 Alacak Senetleri Hesabı 222 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı ( – ) 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı ( – ) 4

120 Alıcılar Hesabı İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacakların izlendiği hesaptır. Bu hesap, çoğu kez borç kalanı verir. Kalan vermediği durumlarda bilançoda gözükmez. Senetsiz alacağın oluşmasıyla bu hesap borçlanır, alacağın tahsil edilmesi, hazır değer çek alınması, bankaya havale edilmesi ya da senet alımı vb. nedenlerle alacaklanır. Aktif hesap olduğu için borç (kalan) bakiyesi verir ya da hiç bakiye (kalan) vermez. Alıcılar hesabı ana hesaptır. Her bir müşterinin izlenmesi için ayrı alt hesap numaraları verilir. 5

120 Alıcılar Hesabı Alt hesaplar aşağıdaki gibi numaralanabilir: 120 14 01 Ocak 2014 da tahsil edilebilecek belgesiz alacak 120 14 02 Şubat 2014 da tahsil edilebilecek belgesiz alacak 120 14 03. . . veya 120 01 Müşteri A/ Alıcı A 120 02 Müşteri B/ Alıcı B 120 03. . . 6

120 Alıcılar Hesabı Muhasebeleştirilmesi : Kredili mal satışı olması ----------/---------- 120 ALICILAR HS. xx 01 Müşteri A. (220 ALICILAR HS. ) 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HS. 391 HESAPLANAN KDV. HS. ( 601 YURTDIŞI SATIŞLAR) 1575 nolu fatura ile müşteri A ya satılan. -----------/---------- xx x 7

120 Alıcılar Hesabı Müşteriden alacağın tahsil edilmesi -----------/----------100 KASA HS. 120 ALICILAR HS. -----------/---------- 102 BANKALAR HS. 120 ALICILAR HS. -----------/---------- xx xx 8

120 Alıcılar Hesabı Belgesiz alacağın karşılığı müşteriden çek alınması -----------/---------- 101 ALINAN ÇEKLER HS. x 120 ALICILAR HS. x -----------/---------- Belgesiz alacağın karşılığı müşteriden senet alınması : -----------/---------- 121 ALACAK SENETLERİ HS. x 120 ALICILAR HS. x -----------/---------- 9

120 Alıcılar Hesabı Satış iadesinin alıcılar hesabından mahsup edilmesi: -----------/---------- 610 SATIŞ İADELERİ xx 191 İNDİRİLECEK KDV x 120 ALICILAR HS. xxx -----------/---------- 10

120 Alıcılar Hesabı Belgesiz alacağın şüpheli hale dönüşmesi : -----------/---------- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR ------------/--------- 11

121 Alacak Senetleri Hesabı İşletmenin mal ve hizmet satışları nedeniyle meydana gelen ve senede bağlanmış alacakları ifade eder. Aktif bir hesaptır. Borç kalanı verir. Kalan vermediği durumlarda bilançoda görülmez. Alacak Senetleri Hesabı, ana hesaptır. Alacak senetlerini aşağıdaki gibi bölümlemek mümkündür: 121. 01 Portföydeki (cüzdandaki) Alacak senetleri Hs. 121. 02 Tahsile Verilen Alacak Senetleri Hs. 121. 03 Protestolu Alacak Senetleri Hs. 121. 04 Yenilenen Alacak Senetleri Hs. 121. 05 Teminata Verilen Alacak Senetleri 121. 06 İleri Tarihli Çekler Hs. 12

121 Alacak Senetleri Hesabı Mal satışı nedeniyle senet alımı : ----------/------------ 121 ALACAK SENETLERİ HS. 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HS. 391 HESAPLANAN KDV. HS. ----------/------------ 13

121 Alacak Senetleri Hesabı Alacak senedinin tahsil edilmesi : ----------/------------ 100 KASA HS. 121 ALACAK SENETLERİ HS. ----------/------------ Alacak senedi tahsil edilerek bankaya yatırılması : ----------/------------ 102 BANKALAR HS. 121 ALACAK SENETLERİ HS. ----------/------------ 14

121 Alacak Senetleri Hesabı Uzun vadeli alacak senedinin kısa vadeli alacak senedi haline dönüşmesi : ----------/------------ 121 ALACAK SENETLERİ HS. 221 ALACAK SENETLERİ HS. ----------/------------ 15

121 Alacak Senetleri Hesabı Müşteri senedi vererek mal alınması: ----------/------------ 153 TİCARİ MALLAR HESABI 191 İNDİRİLECEK KDV 121 ALACAK SENETLERİ ----------/------------ İleri tarihli çekin hazır değere dönüşmesi: -----------/------------ 101 ALINAN ÇEKLER HS: 121 ALACAK SENETLERİ HS: 06 İleri Tarihli çekler ------------/----------16

124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) Aktifi düzenleyici bir hesaptır. İşletme öz kaynaklarını kullanmadan maddi duran varlık kiralayabilir. Buna finansal kiralama denir. Örneğin; işletmenin arsa, arazi ya da bina kiralaması Bir finansal kiralamanın finansal kiralama olabilmesi için kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün %80’inden daha büyük bir bölümünü kapsaması, sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerleri toplamının iktisadî kıymetin rayiç bedelinin %90’ından daha büyük bir değeri oluşturması ve finansal kiralama sözleşmesinin en az 4 yıl süreli olması gerekmektedir. 17

124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) Hesabının İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda hesaplanan izleyen döneme ait faiz gelirleri tutarı bu hesaba borç "124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabına alacak olarak kaydedilir. 18

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı İşletmece üçüncü kişilere karşı bir işin üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır. Verilen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna, geri alınanlar bu hesabın alacağına kaydedilirler. Bu hesabın alt hesapları aşağıdaki gibi olabilir. 126 01 Gümrük Depozitoları 126 02 Bankalara Verilen Depozitolar 126 03 Satıcılara Verilen Depozitolar 126 11 İhale Teminatları 126 12 Akreditif Teminatları 19

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Depozito Verilmesi : ----------/------------ 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 100 KASA HS. ----------/------------ 20

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Mal alımı nedeniyle depozito ve teminat verilmesi : ----------/------------ 153 TİCARİ MALLAR HS. 191 İNDİRİLECEK KDV HS. 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 100 KASA HS. 320 SATICILAR HS. ----------/------------ 21

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Depozitonun tahsil edilmesi : ----------/------------ 100 KASA HS. 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR ----------/------------ 22

126 Verilen Depozito ve Teminatlar 127 Diğer Ticari Alacaklar İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen tahsili gecikmiş alacaklar ( henüz şüpheli alacak niteliğini kazanamayanlar), kredi kart alacakları ve diğer çeşitli ticari alacaklar bu hesapta izlenir. Başka bir anlatımla, bir alacağın bu hesap grubunda izlenilmesi için bu alacağın, kısa vadeli olması, ticari faaliyet sonucu ortaya çıkması ve yukarıda saymış olduğumuz alacak hesaplarının hiçbirine dahil olmaması gerekir. İşleyişi: Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesabın borcuna, tahsil veya mahsup durumunda alacağına kaydedilir. Alt Bölümlenmesi: 127 01 Kredi Kartlarından Alacaklar 127 02 İnşaat Taahhüt İşlerinden Alacaklar 127 03 Protestolu ve İade Edilmiş Senetler 127 04 Tahsili Gecikmiş Senetsiz Alacaklar 23

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Alacağın idari takibe alınması: -----------/---------- 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR İdari Takipteki Alacaklar 121 ALACAK SENETLERİ Cüzdandaki, Protestolu ---------/------------- Takipteki alacağın tahsili: ----------/------------ 100 KASA HS. 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 642 FAİZ GELİRLERİ Alacak faizi ----------/----------- 24