NSANDA SOLUNUM SSTEM SOLUNUM Akcierlerin atmosfer havas ile

İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ

SOLUNUM Akciğerlerin atmosfer havası ile havalanmasına solunum denir. İnsanda solunum sistemini meydana getiren yapılar şunlardır: Ø Burun Ø Yutak Ø Nefes Borusu Ø Bronşlar Ø Akciğerler Ø Diyafram Kası

SOLUNUM ORGANLARI İnsan Solunum Yolu: Burun ve ağız yutak gırtlak, soluk borusu bronşlar bronşçuklar alveol keseleri Burun: Burun içi girintili çıkıntılıdır ve kıllarla kaplıdır. Aynı zamanda bol miktarda kılcal damarlarla donatılmıştır. Ayrıca iç yüzeyden burun boşluğuna sümüksü madde salgılanır. Burun boşluğuna giren hava ısıtılır ve nemlendirilir. Sümüksü madde toz ve mikropların solunum yoluna girişini önler. Yutak: Yemek borusu ile soluk borusunun birleştiği yerdir. İşlevi; burundan ve ağızdan gelen havayı nefes borusuna, besinleri de yemek borusuna göndermektir.

Nefes Borusu; Üst üste dizilmiş kıkırdak halkalardan yapılmıştır. İçi kaygan ve ıslak bir zarla kaplıdır. Ayrıca iç yüzeyinde tozları ve balgamı dışarı atmaya yarayan titrek tüyler vardır. Havanın burundan akciğerlere iletilmesini sağlar. Bronşlar; Nefes borusunun alt kısmında sağlı sollu iki tanedir. Havanın akciğerlere girmesini sağlar. AKCİĞERLER Solunum sisteminin temel organıdır. Sağ ve sol olmak üzere iki bölümden oluşur. Sağ akciğer üç bölmeli, sol akciğer iki bölmelidir. Akciğerin içinde sonsuz bronşçuklar vardır. Bronşçukların ucunda üzüm salkımına benzeyen ve alveol denilen hava kesecekleri bulunur. Alveoller kılcal kan damarlarıyla çevrilidir. Oksijen ve karbondioksit değişimi alveollerde gerçekleşir. Alveollere giren havadaki oksijen kılcal kan damarlarına geçer. Temiz kandaki oksijen vücut hücrelerine geçerek şekerle (glikoz) reaksiyona girer. Bu olaya hücre içi soulunum denir. Hücre içi solunum bir yanmadır. Bu yanma sonucunda enerji, karbondioksit ve su açığa çıkar. Enerji vücudumuzda kullanılır, su ve karbondioksit kana verilir. Kirli kandaki karbondioksitte yine alveollerde tutularak dışarı verilir. Buna hücre dışı solunum denir.

Akciğerlerin iki önemli görevi vardır: Ø Dışarıdaki havayı alıp (nefes alma) hava içindeki oksijenin alveollerin etrafındaki kılcal kan damarlarına geçmesini sağlamak. Ø Organlardan kirli kanla gelen karbondioksiti kılcal damarlardan alveollere alıp dışarı atılmasını (nefes verme) sağlamaktır. SOLUNUM DENEYİ

DİYAFRAM KASI Diyafram Kası; göğüs boşluğunun alt kısmını kaplayan yassı bir kastır. Aşağı yukarı kasılıp gevşeyerek göğüs boşluğunun hacmini değiştirir. Bu nedenle akciğerlere hava giriş-çıkışı kolaylaşır. Ayrıca göğüs kasları kasılıp gevşeyerek kaburgaların açılıp kapanmasını ve akciğerlere havanın girip çıkmasını sağlar. Diyafram aşağı doğru çekilip, göğüs kasları kasıldığında kaburgalarımız yukarı kalkacağından, göğüs boşluğunun hacmi genişler. Akciğerlere hava dolar, soluk alırız. Diyafram yukarı doğru şişkin, kaburgalarımızı hareket ettiren kaslar gevşek iken göğsümüzün hacmi küçülür. Bu durumda dışarıya hava verilir.

SOLUNUM ORGANLARININ SAĞLIĞI Solunum yaparken havadan oksijen alır, havaya karbondioksit veririz. Karbondioksit sağlığımız için zararlı bir gazdır. Kirli havada karbondioksit, toz gibi maddeler bulunur. Nefes alıp verdikçe kirli havada bulunan zararlı maddeler vücudumuza girer. Bu maddeler solunum organlarına yerleşerek organların düzenli çalışmasını engeller. Solunum organlarının düzenli çalışabilmesi için sağlıklı bir yapıda olması gerekir. Bu organlarda görülen rahatsızlıklar solunumu güçleştirir. Solunum yoluyla bulaşan hastalıklar; nezle, grip, bronşit, zaturre, verem, kızamık, difteri ve menenjittir.