nsanda Biyolojik eitlilik PROF DR TMUR GLTEKN ANKARA
İnsanda Biyolojik Çeşitlilik PROF. DR. TİMUR GÜLTEKİN ANKARA ÜNİVERSİTESİ, ANTROPOLOJİ BÖLÜMÜ EMAİL: tgultekin@ankara. edu. tr
ANTROPOLOJİNİN KONUSU NEDİR?
ANTROPOLOJİ En geniş anlamda insan bilimi olarak bilinen Antropoloji, son yüzyılda kendine has yöntemleri ve bakış açısıyla çok hızlı büyüyen, en genç bilim dallarından biridir. Antropoloji biliminin en önemli amacı kültürün ana unsuru olan insanın, içinde yaşadığı toplumların geçmişten günümüze kadar ki sürecinde gerek biyolojik çeşitliliğini, gerekse kültürel çeşitliliğini diğer bilim dallarıyla birlikte ele alarak anlamaya çalışmaktır.
Antropoloji her ne kadar sosyal bilim dalları içinde yer alsa da, Doğal Temel Bilimler (Fizik, Kimya, Biyoloji) ve Sosyal Temel Bilimlerin (Psikoloji, Sosyoloji, Antropoloji) her ikisiyle de yakından ilgili olan tek bilim dalıdır. Bu yönü, Sosyal Antropoloji (Kültürel Antropoloji ve/ya Etnoloji) ve Fiziki Antropoloji (Biyolojik Antropoloji) Anabilim Dallarından oluştuğunu anlatmaktadır.
ANTROPOLOJİ PALEOANTROPOLOJİ FİZİKİ ANTROPOLOJİ SOSYAL ANTROPOLOJİ
HAYATIN OLUŞUMUNUN KÖKENİ ve ERKEN AŞAMALAR Ø Kimyasal Evrim: Dünya da yaşamın oluşumu için birinci evre. Ø Biyolojik Evrim: Dünya da yaşamın oluşumu için ikinci evre.
Kimyasal Evrim (1 milyar yıl) Atmosfer ve yer kabuğunun oluşumu Denizlerde küçük organik molekül formlarının oluşumu Denizlerde büyük organik Molekül formlarının oluşumu Denizlerde ilk ön hücre formlarının oluşumu Biyolojik Evrim (3. 7 milyar yıl) Denizlerde tek hücreli prokaryot Formların görülmesi Denizlerde tek hücreli eukaryot Formların görülmesi İlk olarak denizlerde ve karalarda çok hücreli organizmaların görülmesi
Super kıta (Pangea) yeniden parçalanıyor
Bugüne doğru, kıtalar bugünkü halini alıyor; ancak yine de hareketlerine devam ediyorlar.
KITALAR ŞEKİLLENİYOR ANADOLU SU ÜZERİNE ÇIKIYOR (24 milyon yıl önce) • Bundan yaklaşık 24 milyon yıl önce • karalarda memeliler, • Kuşlar • böcekler • otsu bitkiler • geniş yapraklı ağaçlar patlarcasına dallandı (Miyosen) Anadolu’nun kara tarihi de bu tarihten sonra başlıyor.
• İNSAN NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI? • İNSANINEN ESKİ ATALARI KİMLERDİR?
İNSAN NEDİR?
SORU? • İnsanın sahip olduğu nitelikler nelerdir? CEVAP
• • • Homo erektüs (dik yürüyen) Homo faber (habilis), alet yapan Homo lingua (konuşan, dili olan) Homo symbolicus (soyutlayabilen) Homo sapiens (akıl sahibi)
Soru • İnsanların diğer primatlardan farklı yanları nelerdir? • İnsan diğer primatlardan neden farklılaşmıştır?
• 1. Beyin Hacmi
• 2. Dik Durma ve iki ayak üzerinde yürümek. • Ellerin serbest kalması
• 3. Konuşmak İletişim Sosyal organizasyon
• 4. Alet yapmak
SUPER TOBA • 70 -75 BİN YIL ÖNCE MEYDANA GELEN VOLKANİK BİR PATLAMA • Endonezya’nın Sumatra adasında meydana geliyor
SUPER TOBA • Son 2 milyon yılın en büyük patlaması olarak bilinmektedir. • Bu mega-patlama oldukça uzun süren bir nükleer kışa neden olmuş ve bu patlamadan yayılan küller kuzeybatıya doğru oldukça geniş bir alana yayılıp, 1, 5 metre kalınlığında bir örtü halinde Hindistan'ı, Pakistan'ı ve körfez bölgesini kaplamıştı.
• Toba'dan yayılan küller Grönland'daki buz tabakalarında ve Hint Okyanusu'nda sualtı çukurlarında bulundu ve patlamanın kesin tarihinin belirlenmesini sağladı.
Modern Homo sapiens • Ne zaman Ortaya Çıktı? - Çok Merkezli - Tek Merkezli
Modern İnsanın Kökeni? “Out-of-Africa" hipotezi: modern Homo sapiens 200, 000 yıl önce Afrika’da evrimleşti ve 40 -50 bin yıl öncede Dünyaya yayıldı. En eski modern Homo sapiens ~195, 000 yıl önce, Ethiopia’da “Multiregional" hipotezi: Dünyanın farklı yerlerindeki H. erectus’lar modern Homo sapienslere dönüşmüşlerdir-
2 - Modern insanın kökenin bir zamanlar sanıldığı kadar eski olmadığını, ancak 200 bin yıl geriye uzandığını kanıtladı. Afrika’dan da dünyanın diğer bölgelerine 60 bin yıl önce yayıldığı Dünya üzerindeki farklı insan populasyonlarından örnekler alarak yapılan mitokondriyal DNA (mt. DNA) incelemesi sonucunda, mt. DNA'daki en çok çeşitliliğin (varyasyonun) Afrikalılarda olduğu Saptandı.
Genetik Yardımıyla Modern İnsanın Kökeninin İzlenmesi • DNA • Mitcondrial DNA • Y chromosome • Tüm Genom
İNSAN EVRİMİNDE BİR TÜRLÜ ANLAYAMADIKLARIMIZ • İnsan bir maymun türünden türemiş değildir • Biz ne zaman insan olduk?
- Slides: 30