NSAN HAKLARI NSAN HAKLARI NEDR n n nsan

İNSAN HAKLARI

İNSAN HAKLARI NEDİR? n n İnsan Hakları, insanı insan yapan ve insanın sırf insan olarak herhangi bir şarta veya statüye bağlı olmadan doğuştan sahip olduğu dokunulmaz, vazgeçilmez, üstün nitelikli ahlaki değerlerdir. Bu haklar; İnsanın değerini ve onurunu korur. İnsanın, “insanca” yaşaması için gerekli, zorunlu koşulları ifade eder. İnsanın insan olmaktan kaynaklanan gereksinimlerini karşılamaya yönelik, maddi ve manevi varlığını korumayı, geliştirmeyi hedef edinen en temel değerlerdir.

n Tüm erkek, kadın ve çocukların temel insan hak ve özgürlüklerinin belirlendiği İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (The Universal Declaration of Human Rights) 1948 yılında Birleşmiş Milletler tarafından benimsenmiştir. www. gumushaneram. gov. tr

n İnsanın insana hükmetmesi, onu ezmesi insan onuruna yakışmayan ve kabul edilemeyecek bir davranıştır. Bu tür ayırımların yapıldığı toplumlarda kavga, çatışma, isyan eksik olmamıştır. İnsanlar arasında hak, eşitlik, adalet, özgürlük düşüncesi yaygınlaştıkça bu konuyla ilgili mücadeleler de artmıştır. www. gumushaneram. gov. tr

n n İnsanlara insan oldukları için sahip olmaları gereken bir takım hakların bulunduğu fikri ilk kez İngiltere’den ortaya atıldı: 1215’TE MAGNA CARTA, KRALIN YETKİLERİNİ BELİRLEMEK AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. www. gumushaneram. gov. tr

n n İNSANLARIN YAŞAYIŞLARINDA, HAYATİ KONULARDA EŞİT HAKLARA SAHİP OLDUKLARI FİKRİ 1776 YILINDA AMERİKA’DA YAYIMLANAN BAĞIMSIZLIK BİLDİRİSİ İLE PEKİŞMEYE BAŞLADI. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi on üç koloni'nin Büyük Britanya Krallığı'ndan ayrı olarak bağımsızlıklarını ilan ettikleri belgedir. Kongre tarafından 2 Temmuz 1776 tarihinde onaylanmış 4 Temmuz'da ilan edilmiştir; bu tarih Amerika Birleşik Devletleri'nde her sene Bağımsızlık Günü olarak kutlanmaktadır. www. gumushaneram. gov. tr

n Fransız İhtilali, sefalet içerisinde yaşayan Fransız halkının 18. yüzyılın ortalarından başlayan isyanıdır. www. gumushaneram. gov. tr

n n 28 Ağustos 1789'da Fransız Devrimi’nden sonra, Fransız Ulusal Meclisi tarafından, Fransa İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi kabul ve beyan olundu. Bildirge; insanların eşit doğduğunu ve eşit yaşamaları gerektiğini, insanların zulme karşı direnme hakkı olduğunu, her türlü egemenliğin esasının millete dayalı olduğunu ve mutlak egemenliğin bir kişi ya da grubun elinde bulunamayacağını, devleti idare edenlerin esas olarak millete karşı sorumlu olduğunu, hiç kimsenin dini ve sosyal inançları yüzünden kınanamayacağını ortaya koyuyordu. www. gumushaneram. gov. tr

n 2. Dünya Savaşı’nın insanlık için oluşturduğu acı deneyimlerden sonra Avrupa devletleri bu tür acı deneyimlerin tekrar yaşanmaması için arayış içerisine girmişlerdir. www. gumushaneram. gov. tr

n n Çünkü insanlar özgür olmazlarsa savaşlar sürüp gidecek; bu da uygarlıkların sonunu getirebilecekti. İnsanın değişimi ve gelişmesinin sonucunda 10 Aralık 1948 yılında İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ yayımlanmıştır. www. gumushaneram. gov. tr

İNSAN HAKLARI NEDİR? TEMEL HAK VE ÖDEVLER KİŞİ HAKLARI -KİŞİ DOKUNULMAZLIĞI -ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI -ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ -KONUT DOKUNULMAZLIĞI -HABERLEŞME HÜRRİYETİ -YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ -DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİ -DÜŞÜNCE VE KANAAT HÜRRİYETİ SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR -AİLENİN KORUNMASI -EĞİTİM HAKKI -TARIM, HAYVANCILIK VE BU ÜRETİM DALLARINDA ÇALIŞANLARIN KORUNMASI -ÇALIŞMA HAKKI VE ÖDEVİ -SENDİKA KURMA HAKKI -TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKI -GREV HAKKI VE LOKAVT -ÜCRETTE ADALET SAĞLANMASI -KONUT HAKKI -SOSYAL GÜVENLİK HAKKI SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER -TÜRK VATANDAŞLIĞI -SEÇME, SEÇİLME HAKLARI -KAMU HİZMETİNE GİRME -VATAN HİZMETİ -VERGİ ÖDEVİ -DİLEKÇE HAKKI -SİYASİ PARTİLERİN UYACAKLARI ESASLAR -PARTİ KURMA

n Haklar; A- Klasik Birinci Kuşak Haklar ve, B- Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ya da “İkinci Kuşak” Haklar olmak üzere en basit şekliyle ikiye ayrılmaktadır. Klasik Haklar; Özünde bireyin maddi ve manevi bütünlüğünü koruyan, özgürlüğünü güvence altına alan ve bireyi devletin keyfi yönetimine karşı koruyan hakları ifade eder.

n KLASİK HAKLARIN BAŞLICALARI ŞUNLARDIR: Bu haklar aynı zamanda Avrupa insan hakları Sözleşmesiyle de güvence altına alınmıştır. • • • • Yaşama Hakkı ve Kişi dokunulmazlığı İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Din ve Vicdan Özgürlüğü Özel hayatın Gizliliği Hakkı Adil Yargılanma Hakkı Mülkiyet Hakkı Ayırımcılık Yasağı Toplantı ve Gösteri yürüyüşü hakkı Dernek Kurma Hakkı Çalışma Özgürlüğü Dilekçe Hakkı Seçme ve Seçilme Hakkı Kamu hizmetlerine girme hakkı

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞI n Hiç Kimse İşkenceye, insanlık Dışı Ya Da Onur Kırıcı Ceza Veya İşlemlere Tabi Tutulamaz

KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ 1 -herkesin Kişi Özgürlüğü Ve Güvenliği Hakkı Vardır. Aşağıda Belirtilen Haller Ve Yasada Belirlenen Yollar Dışında Hiç Kimse Özgürlüğünden Yoksun Bırakılamaz. A-yetkili Mahkeme Tarafından Mahkum Edilmesi Üzerine Bir Kimsenin Usulüne Uygun Olarak Hapsedilmesi

B-yasadan Kaynaklanmakla, Bir Kimsenin Usulüne Uygun Olarak Yakalanması C-Bulaşıcı Hastalık Yayabilecek Bir Kişinin, bir Akıl Hastasının, bir Alkoliğin, Uyuşturucu Bağımlısı Bir Kişinin Usulune Uygun Olarak Tutulması,

DÜŞÜNCE , DİN , VİCDAN VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ n n Herkes Düşünce, vicdan Ve Din Özgürlüğüne Sahiptir, bu Hak , Din Veya İnanç Değiştirme, ibadet, eğitim Haklarını İçerir. Herkes Görüşlerini Açıklama Hakkına Sahiptir.

ADİL YARGILANMA HAKKI n n Adil Yargılanma Hakkı Her Şeyden Önce Bir Kişinin Bağımsız Ve Güvenceli Hakimler Tarafından Yapılan , Tarafsız Yargılama Demektir. Herkes , Gerek Medeni Hak Ve Yükümlülükleri İle Nizalar , Gerekse Cezai Alanda Kendisine Yöneltilen Suçlamalar Konusunda Karar Verecek Olan Mahkeme Tarafından Davasının Makul Bir Süre İçinde , Hakkaniyete Uygun Ve Açık Olarak Görülmesini İsteme Hakkına Sahiptir.

Bir Suç İle İtham Edilen Herkes, suçluluğu Yasal Olarak Sabit Oluncaya Kadar Suçsuz Sayılır. (Suçsuzluk Karinesi ) n Her Sanık En Azından Şu Haklara Sabittir; 1 -Kendisine Hangi Suçlamanın Yöneltildiği Hakkında , Gerekçesiyle Birlikte, anladığı Bir Dilde Ve Ayrıntılı Olarak Bilgi Verilmesi İstemek, n

2 -savunmasını Hazırlamak İçin Gerekli Zamana Ve Kolaylıklara Sahip Olmak, 3 -Kendini Savunmak Veya Kendi Seçeceği Bir Avukatın Yardımından Yararlanmak Ve Eğer Avukat tut mak İçin Mali Olanaklardan Yoksunsa Mahkemenin Görevlendireceği Bir Avukatın Ücretsiz Yardımından Yararlanmak

4 -İddia Tanıklarını Sorguya Çekmek Veya Çektirmek, savunma Tanıklarının da İddia Tanıkları İle Aynı Koşullar Altında Çağrılmasının Veya dinlenilmesinin Sağlanmasını İstemek, 5 -Duruşmada Kullanılan Dili Anlamadığı Veya Konuşamadığı Takdirde Bir Tercümanın Yardımından Para Ödemeksizin Yararlanmak,

ADİL YARGILANMA HAKKINI TAMAMLAYAN İLKELER n n n CEZALARIN YASALLIĞI ; Hiç Kimse , İşlendiği Zaman Ulusal Ve Uluslararası Hukuka Göre Suç Sayılmayan Bir Fiil Veya İhmalden Dolayı Mahkum Edilemez. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİ; Hiç kimseye, suçun İşlendiği Zaman Uygulanabilecek Bir Cezadan Daha Ağır Bir Ceza Verilemez KIYAS YASAĞI; Suçu Kanun Koyacağı İçin, Yargıç Yorum Yapıyorum Diye Kanun Koyucunun Açıkça Öngörüp Cezalandırmadığı Bir Fiili, Benzetme Yoluyla Yaptırım Alanına Sokamaz; Bir Fiil Hakkında Mevcut Olan Hükmü Benzerliği Dolayısıyla Başka Bir Fiile Uygulayamaz

İNSAN HAKLARININ KORUNMASI n İNSAN HAKLARI ULUSAL VE ULUSLAR ARASI DÜZEYDE OLMAK ÜZERE İKİ ŞEKİLDE KORUNABİLİR. 1. İnsan Haklarının Ulusal düzeyde Korunması n n İnsan hakları, anayasa ve yasalarla, insan haklarını korumakla yükümlü devlet organlarıyla, sivil toplum kuruluşları aracılığıyla ve insan hakları danışma kurullarıyla korunur. İnsan Haklarını Korumakla Yükümlü Devlet Organları a-Anayasa mahkemesi b-Danıştay c-Sivil Toplum Örgütleri d-Yargı Organları

2. İnsan Haklarının Uluslar Arası Düzeyde Korunması n Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ; Sözleşme Yukarıda belirttiğimiz temel hakları güvence altına almaktadır. AİHS ‘inde tanınan hakların sözleşmeyi kabul eden devletlerden biri tarafından ihlal edildiği iddiasında olan herkes bu iddiasından dolayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurabilir.

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NE BAŞVURU BİÇİMLERİ n AİHM ‘ne iki türlü başvurudan bahsedebiliriz. Bunlardan biri devletlerin başvurusu diğeri ise bireysel başvurudur.

BİREYSEL BAŞVURU n BİREYSEL BAŞVURU İÇİN 2 TEMEL ŞART A-İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi B-İç Hukuk Yollarının Tüketilmesinden Sonra Yani Kararın Kesinleşmesinden İtibaren 6 Aylık Süre İçinde Mahkemeye Başvurulmuş Olmasıdır.

BAŞVURU ŞEKLİ n n n n Mahkemeye Kendi Resmi Diliniz İle Başvurabilirisiniz. Başvuru ; Fax, elektronik İleti Veya Mektupla Yapılabilir. Yine Başvuru Doğrudan Başvuru Formu Doldurularak Yapılabilir. İlk Dilekçede Başvurucunun Kimlik Bilgileri Belirtilmeli, ilgili Olaylar Özetlenmeli Ve Başvuru Sahibinin Aykırılık Gördüğü Sözleşme Hükümleri Açıkça Belirtilmelidir. Yakınma Konusu Aykırılığı Yapan Devlet Davalı Olarak Gösterilmelidir. Kurum Ya Da Kişiler Aleyhine Dava Açılamaz Başvuru İçin Herhangi Bir Başvuru Gideri Veya Harç Ödenmesi Söz Konusu Değildir. Başvuru Biçiminde Avukat Bulunması Koşulu Aranmamaktadır.

BAŞVURU FORMU NASIL DOLDURULUR ? n n Taraflar Başvurucunun Kimliği Ve Şikayet Olunan Devlet Belirtilir Olaylara İlişkin Açıklama Şikayetçi Olduğunuz Olayları Açık Bir Şekilde Anlatmalısınız. Olaylar Tarihi Sırasıyla Ve Kesin Tarihler Belirtilerek Anlatılmalıdır

n Öne Sürülen Aykırılıklara Ve İlgili Dayanaklara İlişkin Açıklama ; Formun Bu Bölümünde Sözleşmeye Göre Şikayetinizin Ne Olduğunu Olabildiğince Açık Belirtmeniz Gerekmektedir.

n Başvurunun Amacına İlişkin Açıklama • Burada Mahkemeye Başvurmakla Ne Elde Etmek İstediğinizi Kısaca Belirtmeniz Gerekmektedir. Tazminat İstemlerinize İlişkin Açıklamaları Genel Çizgileri İle Yapmanız Gerekmektedir. n Belgeler Listesi • Şikayetçi Olduğunuz Olaylara İlişkin Tüm Hüküm Ve Kararlara Yer Vermeyi Ve Listenize Eklemeyi Unutmayınız. n İmza