NOWOCZESNA KONCEPCJA LOGISTYKI prof zw dr hab in
NOWOCZESNA KONCEPCJA LOGISTYKI prof. zw. dr hab. inż. Franciszek MROCZKO
Zagadnienia: 1. Istota nowoczesnej koncepcji logistyki 2. Podstawowe aspekty i orientacje nowoczesnej koncepcji logistyki 3. Podstawowe zasady nowoczesnej koncepcji logistyki
1. Istota nowoczesnej koncepcji logistyki
Właściwości i założenia nowoczesnej koncepcji logistyki • Logistyka jest koncepcją planowania, sterowania, organizowania i kontrolowania fizycznego obiegu towarów i jego informacyjnych uwarunkowań, wymagającą systemowego ujęcia. • Przepływy towarowe i informacyjne tworzą system, który może rozciągać się na różne ogniwa, fazy, podsystemy itp. • Koncepcja logistyki jest osadzona na współzależnościach, ścisłych związkach w obrębie funkcjonalnych, strukturalnych i instytucjonalnych aspektów procesu fizycznego obiegu towarów.
• Integracja realnych komponentów logistyki - transport, magazynowanie, kształtowanie zapasów, pakowanie, czynności obsługi klientów organizowanych i informacyjnorealnych, zapewniających i symulujących realizację pożądanych celów. • Logistyka stanowi orientację efektywnością w ujęciu systemowym, opierającą się na kompleksowej analizie oraz kształtowaniu poziomu i struktury kosztów, a w której centralną rolę odgrywa odpowiedni poziom i jakość świadczonych usług (szybkość i terminowość realizacji zamówień, jakość i niezawodność dostaw itp. )
• Logistyka stanowi źródło odkrywania oraz kształtowania nowych potencjałów i zdolności kreowania wartości i korzyści, zapewniających długofalowy wartości efektywności i sukcesów przedsiębiorstwa (trójwymiarowy efekt strategiczny logistyki). • Koncepcja logistyczna jest osadzona na realiach rynku, tzn. , że baza i przesłanki wszystkich (operatywnych i strategicznych) działań oraz decyzji i rozwiązań w sferze logistyki powinny mieć podejście zorientowane na wymagania rynku oraz możliwości jego kształtowania i rozwoju.
• Logistyka stanowi „potencjał” i instrument strategiczny marketingu, wspomagający w sposób długofalowy przedsięwzięcia i komponenty strategii rynkowej przedsiębiorstwa, determinując jej skuteczność. • Zintegrowane struktury logistyczne mają charakter dynamiczny, co zwiększa zdolność dostosowania się przedsiębiorstw do zmian na rynku oraz zmian w zakresie ekonomicznych, organizacyjnych i technicznych warunków gospodarowania.
• Aktywny i integracyjny aspekt logistyki przejawia się w jej funkcji koordynacyjnej, przenikającej podstawowe klasyczne sfery działalności przedsiębiorstwa i cały proces gospodarowania. • Logistyka jest zorientowana na wykorzystanie zależności i efektów synergicznych.
Nowoczesna logistyka to zintegrowany system zarządzania strukturą fizycznego obiegu towarów i jego informacyjnych uwarunkowań w skali przedsiębiorstwa i całego układu rynkowego – w aspekcie optymalizacji realizowanych działań i celów.
OBSZAR STRATEGICZNY OBSZAR TAKTYCZNY Strategia Taktyka Długi horyzont czasowy Krótki horyzont czasowy Efekty rynkowe efektywność Koszty – sprawność działania Jakość Ilość Centralizacja (integracja) Decentralizacja (specjalizacja) Ujęcie całościowe (systemowe) Ujęcie cząstkowe (detaliczne) Dwa oblicza logistyki
Zaletami podejścia systemowego do logistyki są: • integracja elementów logistyki w zwartą całość (w jednolity proces), • organizacja sfery współzależności decyzji w podsystemach i w całym systemie logistycznym, • wiązanie celów układu logistycznego z ogólnymi priorytetami (w jednolitą strukturę celów), • strategiczne wkomponowanie całej sfery logistyki w wewnętrzną strukturę zarządzania marketingowego (marketing – mix), • podejmowanie przedsięwzięć racjonalizacyjnych całego systemu i jego części składowych, • skuteczną kontrolę kosztów i efektów, • optymalizowanie poziomu i struktury efektów logistycznych (świadczonych usług i obsługi odbiorców).
Skuteczność oddziaływania logistyki strategicznego marketingu zależy od: jako instrumentu • stopnia jej zintegrowania z całkowitym układem i strukturą marketingu w przedsiębiorstwie, • realizacji jej zadań jako zintegrowanego podsystemu planowania, sterowania i organizacji, • realnego wpływu na podstawowe sfery funkcjonowania przedsiębiorstwa, • stopnia zorientowania na problemy rynku.
Podstawowe zadania i potencjalne możliwości logistyki: 1. Logistyka wspomaga orientację rynkową przedsiębiorstwa; jest zorientowana na oferowanie nabywcom optymalnego serwisu (poziomu i jakości obsługi); sprzyja zwiększeniu przejrzystości rynku oraz elastyczności i zdolności dostosowania się przedsiębiorstw do zmian na rynku. 2. Logistyka jest zorientowana na stymulowanie sprzedaży i serwisu, przy równoczesnej racjonalizacji struktury całkowitych kosztów logistycznych; zwiększa świadomość znaczenia relacji: koszty-korzyści we wszystkich sferach przedsiębiorstwa i fazach układu logistycznego (rynku). 3. Logistyka jest zorientowana na wykorzystania zależności i efektów synergicznych w całej strukturze systemu logistycznego.
4. Logistyka umożliwia rozwiązywanie problemów powstających w miejscach styków (sprzężeń) przepływów towarów i informacji z innymi obszarami funkcjonalnymi w przedsiębiorstwie (marketingu, produkcją, finansami, zatrudnieniem itp. ) 5. Logistyka umożliwia oraz stymuluje tendencje do integracji i hierarchizacji celów w przedsiębiorstwie i w powiązaniu z jego partnerami; wspomaga przedsięwzięcia i komponenty zarządzenia oraz strategii marketingowej w sposób długofalowy, determinując ich skuteczność 6. Logistyka jest zorientowana na racjonalizację systemu organizacyjnego przedsiębiorstw i całego układu przepływów towarowych 7. Logistyka stymuluje wzrost ogólnej efektywności gospodarowania
2. Podstawowe aspekty i orientacje nowoczesnej koncepcji logistyki
Podstawowe relacje nowoczesnej koncepcji logistyki z innymi podsystemami w strukturze przedsiębiorstwa i rynku: • • • Logistyka a dystrybucja fizyczna towarów, Logistyka a system (podejście systemowe), Logistyka a zarządzanie przedsiębiorstwem, Logistyka a marketing, Logistyka a efektywność i sprawność działania, Logistyka a struktura organizacyjna przedsiębiorstwa,
Logistyka a dystrybucja fizyczna towarów Logistyka w sensie przedmiotowo-strukturalnym obejmuje zintegrowaną strukturę przepływu towarów i informacji. W ramach tej struktury są realizowane czynności związane z: • towarami (transport, magazynowanie, kompletowanie pakowanie, sortowanie, czynności obsługi itp. ), • sferą informacyjną przepływów (przyjmowanie, przygotowywanie, przekazywanie zamówień), • administracją (opracowanie, przygotowanie i uruchamianie przepływu towarów). Układ ten wymaga stałej koordynacji w procesie kształtowania elementów podsystemu i realizacji. Funkcja koordynacyjna i zintegrowane podejście do wszystkich elementów i czynności logistycznych, stanowią o istocie nowoczesnej koncepcji logistyki.
Logistyka jako koncepcja fizycznego obiegu towarów Przedsiębiorstwo Rynek zaopatrzenia (dostawcy) Rynek zbytu Przepływy Magazyny informacyjne zaopatrzeniowe Produkcja Magazyny Przepływy towarowe (materiały) Fizyczne zaopatrzenie Magazyny Przepływy zbytu informacyjne Przepływy towarowe (wyroby gotowe) Fizyczny ruch Fizyczna dystrybucja Fizyczny obieg towarów (zwroty, puste opakowania) (klienci)
W literaturze w latach 80. traktowano często logistykę jako synonim przebiegu towarów. Jednakże logistyka jest przede wszystkim koncepcją zintegrowanego planowania, sterowania, organizowania i kontrolowania fizycznego obiegu towarów i ich informacyjnych uwarunkowań. Zintegrowanym procesem (proces obejmuje czynności służące realizacji zadań) jest łańcuch logistyczny ze swoją strukturą różnych procesów cząstkowych (proces realizacji zamówień, obsługi klienta, magazynowania i gospodarowania zapasami, przygotowania realizacji produkcji, uzgadniania celów i kształtowania systemów przepływów. . . ).
Logistyka a system (podejście systemowe) Podejście systemowe stanowi jeden z podstawowych aspektów nowoczesnej logistyki. System logistyczny określamy jako zbiór elementów logistycznych, których powiązania konkretyzują się poprzez procesy transformacji. (Cele i zadania logistyki determinują podstawowe procesy transformacji w sensie czasowo – przestrzennym, ilościowym i jakościowym w sferze przepływu towarów i informacji, tworząc zintegrowany podsystem transformacji logistycznych). Systemy logistyczne są –systemami otwartymi, bowiem ich elementy występują w relacji do otoczenia. (np. element logistyczny – serwis pozostaje w związku z czynnościami produkcji, dostaw i zaopatrywania naszego i innych przedsiębiorstw).
Logistyka a zarządzanie przedsiębiorstwem W praktyce przodujących przedsiębiorstw charakterystyczne jest stosowanie logistyki na coraz większą skalę i z coraz większymi efektami w zarządzaniu całym przedsiębiorstwem. Traktuje się logistykę jako nową zintegrowaną funkcję i orientację w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Logistyczne zorientowanie zintegrowanym zarządzaniem to takie przyporządkowanie i wkomponowanie logistyki w systemową koncepcję zarządzania, w której logistyka stanowi podstawowe kryterium zarządzania.
Zakres i możliwości oddziaływania logistyki na podstawowe sfery zarządzania i działania przedsiębiorstwa Zarządzanie przedsiębiors twem Logistyka Plan owa nie Cele Strategi a Koncepcje działania Realizacja Organizacja (angażowanie środków) Ocena i kontrola wyników Pode jmo wani e Wyd decy awa zji nie dysp Kont ozycj rolo i wani e
Logistyka a marketing Logistyka marketingowa jest zintegrowaną funkcją marketingu, zorientowaną na realizację jego celów. Marketing Metody zbytu i zaopatrze Produkt Cena Promocja nia Logistyka w sferze dystrybucji zaopatrzenia Logistyka w sferze produkcji Logistyka marketingowa Strategie logistyczne są osadzone i mieszczą się w obszarze działania trzech podstawowych komponentów, tj. produkt – rynek – proces, będących obszarami podejmowania podstawowych decyzji strategicznych.
Logistyka a efektywność i sprawność działania Logistykę można także traktować jako orientację i koncepcję efektywnościową w ujęciu systemowym. Koncepcja ta sprowadza się do racjonalizacji działań przedsiębiorstwa w obszarze zintegrowanych przepływów towarów i informacji, w której podstawową rolę odgrywa odpowiedni poziom i jakość świadczonych usług. Koszty Racjonalizacja poszczególnych sfer (elementów) logistyki Efekt synergiczny Poziom kosztów przed racjonalizacją Poziom kosztów po racjonalizacji poszczególnych sfer (elementów) logistyki Poziom kosztów po analizie i racjonalizacji w ujęciu systemowym (całego systemu log. ) Efekt synergiczny analizy systemowej i racjonalizacji kosztów logistycznych
Logistyka a struktura organizacyjna przedsiębiorstwa • Z wdrożeniem koncepcji logistyki wiążą się wymagania i konsekwencje w postaci określonych rozwiązań instytucjonalnych. Integracja zadań logistyki powinna znaleźć odbicie w tworzeniu bardziej lub mniej zintegrowanych systemów organizacyjnych i informacyjno – decyzyjnych, zapewniających realizację pożądanych celów. • Logistykę można rozumieć jako nową funkcję organizacji w przedsiębiorstwie, której zadaniem jest regulacja. • Efekty logistyki są zapewnione dopiero wtedy, gdy struktura organizacyjna przedsiębiorstwa jest dostosowana do wymagań logistyki. Powstaje wyodrębniony dział logistyki skupiający funkcje logistyczne (zadania i czynności) wyposażony w odpowiednie kompetencje w ramach całej struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa.
• Logistyka jest koncepcją przekrojową, przenikającą i wiążącą całą strukturę przedsiębiorstwa. Zapewnia poziome (poprzeczne) powiązania strukturalne i organizacyjne. • Ważny jest potencjał osobowy „wypełniający” struktury organizacyjne. Oznacza to potrzebę kojarzenia organizacji „ad rem” (integracja zadań komponentów logistycznych) z zasadą „ad personam”, która określa zakres i sposób zorganizowania logistyki w zależności od potencjału i kwalifikacji osób zarządzających procesami i systemami logistycznymi. W zależności od jakości personelu może zaistnieć tendencja do spłaszczania piramidy organizacji (redukcja szczebli organizacji).
3. Podstawowe zasady nowoczesnej koncepcji logistyki
1. Integracja między operacyjnymi, strategicznymi i normatywnymi decyzjami w sferze logistyki oraz z całym systemem zarządzania przedsiębiorstwem. 2. Wszystkie aspekty procesów logistycznych powinny być związane w sposób bezpośredni z innymi sferami funkcjonalnymi w przedsiębiorstwie. 3. Wszystkie funkcje i czynności logistyczne powinny być zorganizowane w jednostkach organizacyjnych, zlokalizowanych w odpowiednich (na wysokich bądź najwyższych) szczeblach w hierarchii struktury organizacji i zarządzania w przedsiębiorstwie. 4. Logistyka powinna stanowić podstawowe kryteria i orientację zintegrowanego zarządzania przedsiębiorstwem.
5. Przedsiębiorstwa powinny się troszczyć o ścisłe partnerstwo z innymi uczestnikami łańcucha dostaw (łańcucha logistycznego). 6. Koncepcja logistyki musi być osadzona na realiach rynku i dostosowana do zmian w otoczeniu. 7. Realizacja optymalnego poziomu usług i obsługi logistycznej warunkuje osiągnięcie odpowiedniej rentowności i przewagi konkurencyjnej na rynku. 8. Przedsiębiorstwa powinny wprowadzić (stosować) kompleksowe i przejrzyste wskaźniki jako podstawy podejmowania decyzji oraz miary efektywności w systemie logistyki. 9. Dostosowana do wymagań logistyki polityka personalna powinna stanowić istotną przesłankę uzyskiwania właściwych efektów logistycznych.
Literatura: 1. S. Abt, Zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1998. 2. P. Blaik, Logistyka, PWE, Warszawa 2010. 3. E. Gołembska, Kompendium wiedzy o logistyce, PWN, Warszawa 1999. 4. A. Harrison, R. Hoek, Zarządzanie logistyką, PWE, Warszawa 2010. 5. H. Mokrzyszczak, Logistyka, Wyd. WIG, Białystok 1998. 6. F. Mroczko, Logistyka, WWSZi. P, Wałbrzych 2016. 7. C. Skowronek, Z. Sarjusz – Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1999. 8. J. Coyle, E. Bardi, C. Langley, Zarzazanie logistyczne, PWE, Warszawa 2010.
- Slides: 34