Nowe lub niekonwencjonalne dowody Prof dr hab Jzef
Nowe lub niekonwencjonalne dowody Prof. dr hab. Józef Wójcikiewicz Katedra Kryminalistyki UJ
Źródła • J. Wójcikiewicz, Niekonwencjonalne metody śledcze w polskiej kryminalistyce, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2014, t. XVIII, s. 107 -113. • J. Wójcikiewicz, Rodzinne koneksje Kuby Rozpruwacza, czyli familial searching [w: ] Kuba Rozpruwacz i inni, red. V. Kwiatkowska. Wójcikiewicz, Wyd. UMK, Toruń 2015. • Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane, wyd. III, red. M. Kała, D. Wilk, J. Wójcikiewicz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016 (w druku).
Nowe, niekonwencjonalne dowody • Nowości w dziedzinie analizy DNA: LCN, zmiany epigenetyczne, predykcja fenotypu, familial searching, familial dragnet, • Nowości w dziedzinie wykrywania kłamstwa: f. MRI, P 300, BEOS, • Nowości w dziedzinie zapachu, • Monitoring wizyjny, • „Paradowody”, • Wnioski.
Low Copy Number (LCN) DNA „dotykowe” 10 i mniej komórek R. v. Reed & Reed (2010) Granica 100 -200 pikogramów? (1 pikogram = 10¯ 12 grama) • Kontaminacja! • •
Cale et al. (2016) • • • Przeniesienie DNA znane od 1997, Badania Cale et al. : 24 noże → 20 profili → 16 (85%) przypadków przeniesienia → W 5 przypadkach profile zdatne do statystycznej analizy → możliwość pomyłki!
Bliźnięta monozygotyczne • Jednakowy genom, ale • Zmiany epigenetyczne, ergo • Możliwość rozróżniania bliźniąt monozygotycznych, chyba że • Mieszkają razem i mają takie same zwyczaje?
Predykcja fenotypu • Płeć • Wiek • Pochodzenie etniczne • Kolor włosów • Kolor oczu • Budowa ciała • Choroby genetyczne • Wygląd twarzy • ?
Rodzinna koncentracja przestępstw • • Pradziadek był włamywaczem Dziadek był włamywaczem Ojciec był włamywaczem Ja jestem włamywaczem Mój syn będzie włamywaczem Mój wnuk będzie włamywaczem Mój prawnuk będzie włamywaczem także!
Familial searching Forensic Science Service (2002): • Skoro w bazie DNA nie ma profilu sprawcy, to szukajmy profilu krewnego! • Dwa algorytmy: rodzic/dziecko i brat/siostra. • Gdy krewny jest w bazie, to: LR + liczenie alleli + wiek + pochodzenie etniczne + geografia = pierwsza 30 niezależnie od algorytmu! • W USA dzięki f. s. może być zindywidualizowanych 17% czarnych i tylko 4% białych
Efektywność f. s. • UK (2012) – na około 200 f. s. → 44 hity (22%), bo baza DNA liczyła w 2012 profili 6, 969, 396, • NZ (2013) – na 62 f. s. → 2 hity (3%), bo baza DNA liczy profili około 92, 000, • Kalifornia – na 29 f. s. → 2 hity (7%), bo baza DNA liczy profili 1, 732, 699. • 90%, że DNA N. N. włamywacza = DNA syna ojca w bazie; 90%, że N. N. włamywacz do auta ma brata w bazie – skazanego złodzieja (w Kolorado).
Bazy DNA (VI 2014) Litwa Profile 70, 736 osób Ludność 2 mln 960 tys. Procent 2, 39 % w bazie Ślady 4142 N. N. Hity 2606 Łotwa Czechy Polska 58, 195 129, 320 34, 855 2 mln 400 tys. 2, 42 % 10 mln 515 tys. 1, 23 % 38 mln 200 tys. 0, 09 % 5162 20, 802 4381 1909 11, 409 571
Art. 20 ust. 2 c u. o. Policji „Informacji, o których mowa w ust. 2 a, nie pobiera się w przypadku, gdy nie mają one przydatności wykrywczej, dowodowej lub identyfikacyjnej w prowadzonym postępowaniu”.
Ale są problemy z polskim f. d. , bo • Art. 300 § 3 k. p. k. : osoba z art. 192 a k. p. k. = świadek? ? • Rozporządzenie Min. Spr. w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach świadka w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2015 r. , poz. 873), które obowiązuje od 1 lipca 2015 r. : „Za zgodą świadka można go poddać badaniom lub oględzinom (art. 192 § 4), a bez jego zgody pobrać odciski palców, wymaz ze śluzówki policzków, włosy, ślinę, próby pisma, zapach, wykonać fotografię lub nagrać głos (art. 192 a § 1)”.
Meta-Analytic Survey of Criterion Accuracy of Validated Polygraph Techniques (2011) 38 studiów 3723 badań (2015 – szczerzy; 1708 – nie) 14 technik (w tym CIT, UZCT i inne) Nie znaleziono istotnych różnic pomiędzy technikami ergo • Wszelkie rankingi są nieuprawnione? • •
P 300 • Dr Lawrence Farwell (1965), • MERMER (Memory and Encoding Related Multifaceted Electroencephalographic Response), • Fala mózgowa 300 milisekund po bodźcu, • W USA metoda nie uznana za dowód,
P 300 + CIT • Wartość diagnostyczna – 75 -90% • Błędy raczej fałszywie negatywne • Potrzeba dalszych badań.
Rozróżnianie zapachu bliźniąt monozygotycznych • • • Badania czeskie Bliźnięta (dzieci) mieszkające razem 10 psów 120 okazań Liczba błędów – 0!!
Identifying the Culprit Assessing Eyewitness Identification Raport NRC/NAS z 2 X 2014 Rekomendacje odnośnie do dobrej praktyki: • • • Edukacja wszystkich policjantów nt. okazania Okazanie podwójnie ślepe Standaryzowana instrukcja dla świadków Dokumentowanie okazania za pomocą wideo Dokumentowanie stopnia pewności świadka
Identifying the Culprit Assessing Eyewitness Identification Raport NRC/NAS z 2 X 2014 Rekomendacje odnośnie do sądowej oceny: • Opinia biegłego
Monitoring wizyjny Liczba kamer w UK: 1. 850. 000 -4. 200. 000 Pekin w 2008 – 300. 000, Koszty roczne CCTV w Warszawie – 15 mln PLN, CCTV nie zmniejsza liczby przestępstw, z wyjątkiem garaży i parkingów, • Brak dowodów, by CCTV zwiększał poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. • •
Monitoring wizyjny • Problem indywidualizacji sprawców na podstawie CCTV. • 40% ekspertyz CCTV w Polsce nie prowadzi do indywidualizacji z racji słabej jakości nagrania! • ALE…
Badania polskich fizyków (1979 -1999) „Uzyskane przez nas wyniki wykluczają, naszym zdaniem, zarówno samo istnienie „żył wodnych” w formie, którą przypisują jej radiesteci, jak i związane z nimi promieniowanie oraz możliwość jego detekcji (. . . ) Jest to tylko sugestia lub nawet zbiorowa sugestia”.
Paranauka w polskim procesie cywilnym! Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 30 X 1985 r. , III CZP 59/85, stwierdził, słusznie, że wiadomości specjalne nie muszą mieć charakteru naukowego oraz, już nietrafnie, że istnienie cechu radiestetów uzasadnia wniosek o dopuszczenie opinii biegłego z tego zakresu, choć wobec niej jest pożądany „szczególny krytycyzm”. Nie sposób się zgodzić z poglądem Sądu, że „nie można a limine wyłączyć z instytucji procesowej opinii biegłego takich dziedzin, które według pewnych zapatrywań mogłyby budzić wątpliwości z punktu widzenia kryteriów «czystej» , tradycyjnej nauki”.
Raport KG Policji z 2000 roku • • 1994 -1999 440 spraw z jasnowidzem (1, 5%) 12 spraw z inicjatywy policji W 5 przypadkach na 440 informacje od jasnowidza się potwierdziły – 1, 1%
„Wiara w zjawiska nadprzyrodzone (. . . ) nie zna granic klasowych ani wyznaniowych, dotyka wszystkie instytucje, od najwyższych do najniższych” (Sutherland, 1996) [oczywiście z wyjątkiem Katedry Kryminalistyki UJ].
- Slides: 25