Norma postpowania jako wyraenie jzyka Role semiotyczne wypowiedzi

Norma postępowania jako wyrażenie języka

Role semiotyczne wypowiedzi Semiotyka– ogólna teoria znaków językowych. Dzieli się na trzy subdyscypliny: 1. Semantykę – zajmującą się stosunkiem znaków językowych do tego, co one oznaczają; 2. Syntaktykę – zajmującą się sposobami wiązania znaków prostszych w sensowne wypowiedzi złożone; 3. Pragmatykę – zajmującą się stosunkami, jakie zachodzą między znakami a ludźmi, którzy te znaki wytwarzają lub odbierają ze zrozumieniem.

Funkcja opisowa wypowiedzi • Pełnią ją zdania w sensie logicznym, tzn. wypowiedzi oznajmujące, które mają wartość logiczną prawdy lub fałszu.

Funkcja ekspresyjna wypowiedzi • Polega na wyrażaniu naszych przeżyć, przeświadczeń za pomocą wypowiedzi językowych. • Funkcję tę spełniają wypowiedzi, które wyrażają stany emocjonalne, życzenia, akty woli. • Najbardziej funkcja ta widoczna jest w przypadku ocen, tzn. wypowiedzi wyrażających aprobatę lub dezaprobatę określonych stanów rzeczy.

Oceny 1) Zasadnicze (samoistne) „x ma wartość w” 2) Zrelatywizowane: a) Systemowo „x ma wartość w w systemie wartości s” b) Instrumentalnie „x ma wartość w jako środek do celu c” c) Kontekstowo „x ma wartość w w zależności od sytuacji s”

Wypowiedzi optatywne • Oceny mogą zarazem wyrażać życzenie, aby dany stan trwał nadal lub powstał w przyszłości, co jest cechą wypowiedzi optatywnych. • Można je uznać za wzmocnioną postać wypowiedzi oceniających. • Jest to akt bez adresata, wyrażający wyłącznie chęć, żeby coś się stało (zaistniało).

Funkcja sugestywna wypowiedzi • Polega na wpływaniu na zachowanie jakiegoś podmiotu. • Spełniają ją wypowiedzi dyrektywalne, tzn. takie, które wskazują komuś określony sposób postępowania w określonych okolicznościach. • Wyrażają wolicjonalny stosunek do rzeczywistości. • Podstawowym typem wypowiedzi dyrektywalnych są normy postępowania.

Funkcja performatywna wypowiedzi • To inaczej funkcja dokonawcza, w której języka używamy wówczas, gdy mówienie jest czynieniem, tzn. przez sformułowanie wypowiedzi językowej kreujemy nową rzeczywistość. • Wiąże się z pojęciem czynności konwencjonalnych. • Czynność konwencjonalna polega na tym, że na podstawie wyraźnie ustanowionych lub zwyczajowo ukształtowanych reguł pewnym czynnościom psychofizycznym werbalnym (aktom mowy) lub niewerbalnym (gestom) nadaje się nowy społeczny sens kulturowy.

• Funkcja performatywna polega na tym, że przez wygłoszenie czy też napisanie pewnej wypowiedzi dokonuje się określonej czynności konwencjonalnej (kulturowej).

Norma jako dyrektywa stanowcza • Norma odpowiada na pytanie: jak być powinno? , a nie jak jest? • Wyraża skierowane do określone osoby (osób) żądanie zachowania się w pewien sposób w pewnych okolicznościach lub też zawsze i wszędzie.

• Normę postępowania można sprowadzić do formuły: „Podmioty typu P w okolicznościach typu O powinny zachować się w sposób Z”.