Nocioni i kontrollit t puns s administrats 2272021

Nocioni i kontrollit të punës së administratës 2/27/2021 1

Në përgjithësi për kontrollin Ø Kontrolli përfaqëson veprimtarinë permanente njerëzore dhe është e vjeter aq sa është e vjeter shoqëria njerëzore Ø Në shkallën e tanishme të shoqërisë njerëzore kontrolli është shumë i zhvilluar, i ndërlikuar dhe veprimtari jashtëzakonisht e rëndësishme në realizimin e qeverisjes Ø A mund të realizohet mirë qeverisja pa mekanizmin e kontrollit ? Ø Me kontrollin në kuptimin e përgjithshëm nënkuptohet vlerësimi i rezultatit të arritur … 2/27/2021 2

Ø Kontrolli nënkuptohet vlerësimi i kujdesshëm i ndonjë pune të huaj … § Pse e nje pune te huaj ? Ø Me kontroll nënkuptohet krahasimi i veprimtarisë reale të organizatave administrative me rezultatet të cilat i kemi pritur në bazë të kritereve të përcaktuara më parë Ø Kontrolli është veprimtari profesionale Ø Kontrolli është aktivitet i vecantë i caktimit të kritereve të efikasitetit… Ø Eshtë përcjellje permanente e realizimit të detyrave dhe punëve të caktuara dhe krahasimi i rezultateve të realizuara Ø Eshtë matja e devijimit dhe korrigjimi i atyre devijimeve 2/27/2021 3

Ø Në ciklin e administrimit kontrolli dmth : planifikimiorientimi-kontrollimi – vlerësimi Ø Ai shpesh përdoret vetëm në dy fazat e fundit: 1. Kontrollimi dhe 2. vlerësimi i rezultateve Ø Kontrollimi nuk duhet të jetë formal dhe byrokratik, nuk duhet të jetë epizodik dhe i paramenduar vetëm në raste të caktuara …. Ø Kontrolli duhet të jetë real, i dobishëm dhe i frytshëm … 2/27/2021 4

�Kontrolli i administratës nuk është vetëm evidentim i thjeshtë i parregullësisë �Me kontrollin e administrtatës nuk shiqohet vetëm parrregullësia por edhe si funksionon me rregulla organi administrativ �Si dukuri shoqërore kontrolli përfshinë tri faza: 1. E para i përket krahasimit të parashikuarës dhe të asaj që është realizuar 2. E dyta është vlerësimi, vërtetimi apo mohimi i punës së kryer 3. E treta konsiston me intervenimin përkatës, me cka realizohet vlerësimi �Intervenimi nuk është i nevojshëm nëse vlerësimi është pozitiv, pse ? 2/27/2021 5

Ø Shprehja kontroll dhe mbikëqyrje janë gati sinonime, por nuk kanë domëthenie krejtesisht të njejtë … pse? Ø Kontrolli përfaqëson dy subjekte: njëri është aktiv dhe tjetri pasiv a. Aktiv është kontrolluesi b. Pasiv është i kontrolluari Ø Njëri ka autorizmie dhe të drejta të caktuara – subjekti i cili ushtron kontrollin dhe Ø Tjetri ka obligime - detyrime në raport me subjektin që ushtron kontrollin, subjekti që kontrollohet… 2/27/2021 6

Ø Subjektet e autorizuara kanë të drejta të ndikojnë në punën e organeve të kontrolluara Ø Kontrolli përfshinë edhe verifikimin e mënyrës së punës së organit të kontrolluar Ø Ekziston mundësia që mbi punën e një subjekti të ushtrojnë kontroll më shumë subjekte të ndryshme të kontrollit përkatësisht te mbikëqyrjes Ø Kontrolli përfshin të drejtën e subjekteve të autorizuara për të verifikuar punën dhe aktivitetin e organeve të kontrolluara Ø Si dhe të verifikojnë nëse organet dhe organizatat i përmbushin obligimet e veta 2/27/2021 7

Ø Objekt i kontrollit mund të jetë puna - veprimi, Ø Por po ashtu objekt i kontrollit mund të jetë edhe mos puna – mosveprimi Ø Kontrolli është verifikim nëse punët kryhen me planin e miratuar, urdhërin e dhënë dhe parimet e caktuara Ø Të kontrollosh dmth të konstatosh nëse operacionet punuese në cdo kohë zhvillohen sipas planit të aprovuar, urdhërave të dhëna dhe parimeve të vendosura 2/27/2021 8

Qëllimi i kontrolllit Ø Kontrolli nënkupton ndikimin e organit kontrollues në subjektin që i nënshtrohet kontrollit Ø Kontrolli nënkupton subordinimin midis ushtruesve të kontrollit ndaj atyre që bëhet kontrolli Ø Qëllimi themelor i kontrollit konsiston në krahasimn e detyrave të parashtruara dhe detyrave të realizuara Ø Pra, a janë realizuar detyrat konform objektivave të para ? 2/27/2021 9

Ø Ushtrimi i kontrollit nuk ka për qëllim vetëm harmonizimin e akteve dhe punës së organeve me aktet e përgjithshme në fuqi Ø Kontrolli ka për qëllim edhe të inicojë aktivitetin te organet që t’i kryejnë detyrimet e veta në pajtueshmëri me normat juridike Ø Cdo kontroll ka për qëllim mbrojtjen e sistemit ekzistues shoqëror – ekonomik dhe politik Ø Ushtrimi i kontrollit nga ana e organeve shtetërore krahas qëllimit të ngusht – respektimit te ligjshmërisë, ka edhe qellime tjera… 2/27/2021 10

Ø Si qëllim mund të jete zhvillimi i vetëdijes shoqërore tek qytetarët dhe institucionet që të ndërtojnë shoqërinë e drejtë dhe humane Ø Të gjitha organet që ushtrojnë kontrollin kanë për qëllim të realizojnë detyrat që janë të përcaktuara me kushtetutë, ligje dhe akte tjera juridike Ø Si veprojnë organet e kontrollit kur nuk realizohen detyrat e përcaktuara me kushtetutë, ligje dhe akte tjera juridike ? Ø Organet që ushtrojnë kontroll kanë edhe për qëllim të realizojnë politikën që është e përcaktuar nga ana e shtetit Ø 2/27/2021 P. sh kontrolli i parlamentit ndaj qeverisë 11

�Me kontroll duhet ti kontribuohet marrëdhenieve demokratike dhe sundimit të ligjit në shoqëritë demokratike me qëllim që të sigurohen dhe garantohen liritë dhe të drejtat e njeriut… �Qëllimi i kontrollit është që të tregojë mangësitë dhe gabimet të cilat mund të paraqiten në punën e organizatës dhe ato t’i menjanojë �Kontrolli nuk duhet të shihet si shenjë e mosbesimit vecëse si shenjë e përgjegjësisë institucionale �P. sh. Kontrolli i organeve eprore ndaj atyre vartëse nuk bëhet nga mosbesimi por vjen nga përgjegjësia institucionale 2/27/2021 12

�Që kontrolli të jetë efikas është e nevojshme të kohet kujdes si vijon: 1. Kontrolli duhet të jetë në kohë 2. Kontrolli duhet të jetë objektiv – i pa anshëm 3. Kontrolli duhet të jetë i shpejtë 4. Kontrolli duhet të jetë i përcjellur edhe me sanksione përkatëse me qëllim të pengimit dhe parregullësive dhe gabimeve në të ardhmen 2/27/2021 13

ØFjala kontroll rrjedh nga fjala latine contrarotula me të cilën në shekullin XVIII tregohej kopja e kontrolluar e ndonjë dokumenti, kontrate, vendimi gjyqësor… ØMë vonë përdoret si nocion për kontrollin e ligjshmërisë dhe oportunitetin e punës së të gjitha subjekteve në shoqëri ØFjala kontroll sipas fjalorit të gjuhës shqipe nënkupton: këqyrje, shqyrtimi i fundit që i bëhet një pune a një llogarie ØPo a është kontrolli shqyrtim i fundit i një pune a një llogarie ? 2/27/2021 14

ØNë frangjisht – kontroll d. m. th: - Ekzaminim Vështrim Mbikëqyrje Inspektim verifikim… Ø Në kuptimin e përgjithshëm kontrolli nënkupton verifikimin, nëse disa fakte janë në përputhje me kriteret përkatësisht me kërkesat Ø p. sh. nëse puna e organit të administratës është në përputhje me dispozitat në fuqi Ø Ose nëse prodhimi rrjedh sipas planit të përcaktuar… 2/27/2021 15

�Ndonjëherë termi kontroll përdorët për të treguar autoritetsinë – epërsi pushteti në ndonjë situatë të caktuar �P. sh. Organi epror duke bërë kontrollin shpreh njëkohësisht edhe autoritetsinë �Në këtë kuptim flitet për: - kontrollin ushtarak Politik Ekonomik Financiar kontrollin e shteteve nën protektorat… 2/27/2021 16

Llojet e kontrollit �Kontrolli si veprimtari preventive dhe represive është i domosdoshëm në të gjitha fushat e jetës shoqërore �Ekzistojnë disa lloje të kontrollit por më të rëndësishmit janë: 1. Kontrolli teknik 2. Kontrolli politik 3. Kontrolli juridik 2/27/2021 17

Ø Kontrolli teknik – psh. Kontrolli Financiar nënkupton krahasimin e aktivitetit me parashikim preciz, me standarde matematikore, apo me udhëzime tjera teknike Ø Kontrolli politik ushtrohet kur pushteti mbikëqyrës mund të vlerësojë oportunitetin e veprimeve të organit nëse veprimet e tij janë në përputhje me me interest më të larta të përgjithshme Ø Kontrolli politik nënkupton se një punë a veprim, a është në pajtueshmëri me vendimn e caktuar politik, qendrimet, përcaktimet parimore … Ø Vendimin e caktuara politike, qendrimet, përcaktimet parimore …nuk janë të normuara juridikisht … pse? 2/27/2021 18

Ø Me kontrollin juridik verifikohet veprimi juridik i dikujt duke pasur parasysh rregullat juridike Ø Këtu organi mbikëqyrës kufizohet në vlerësimin e pajtueshmërisë së akteve me dispozitat juridike në fuqi duke vlerësuar se puna e organit a është në përputhje me normat juridike Dallojmë dy lloje të kontrollit 1. 2. Kontrolli i ligjshmërisë dhe Kontrolli i oportunitetit 2/27/2021 19

Ju faleminderit ! 2/27/2021 20