NKONTNANS TEDAVSNDE KK HCRENN YER Yrd Do Dr

İNKONTİNANS TEDAVİSİNDE KÖK HÜCRENİN YERİ Yrd. Doç. Dr. Sibel ALTINBAŞ Hacettepe Üniversitesi Kastamonu Tıp Fakültesi

Güncel tedavisinde Ø Davranıs tedavisi, Ø Pelvik taban egzersizleri, Ø Vaginal aletler, Ø Farmakolojik tedavi Ø Cerrahi yöntemler Sonuç olarak üriner inkontinans tedavisinde uzun dönem basarı sağlayacak yeni yöntem arayışı başlamıştır.

ÜRİNER İNKONTİNANS • Kadınların yaklaşık olarak %25 -45’ini etkilemektedir. Fizyopatolojisi; • Multifaktöryel, • Farklı anatomik yapılar rol oynamaktadır. • Sfinkterik birim en önemli faktördür

Sfinkterik Birim Ø Üretral çizgili sfinkter, Ø Düz kas lifleri, Ø Nöronal innervasyonlar, Ø Vasküler pleksus, Ø Submukoza-epitelden

Üriner İnkontinans Tedavisinde Kök Hücre Uygulamaları Ø Üriner inkontinans tedavisinde kök hücre kullanımı temel olarak iskelet kas yenilenmesine dayanmaktadır. Ø Transplante edilen hücreler farklılaşarak rabdosfinkter rejenerasyonu sağlamaktadır

Kök Hücre; Yaşamın Kaynağıdır!!! Rudolf Ludwig Karl Virshow (1821 -1902) Her hücrenin başka bir hücreden köken aldığını tanımlamıştır. İlk 'kök hücre' terimi ise 1868'de Ernst Haeckel (1834 -1919) tarafından kullanılmıştır.

ØKök hücrelerin en temel iki özelligi; yenilenme (Self-renewal) Øfarklı hücre tiplerine farklılasabilme (differantiation) kabiliyetlerinin olmasıdır Bu farklılasmada lokal hücresel çevrenin etkisi çok önemlidir. !!!!!

Genel olarak; Embriyonik Kök Hücreler Eriskin Kök Hücreler Bu zincirin en başında döllenmiş ovum bulunur. İki haploid gamet hücresinin bir araya gelişiyle meydana gelen ve zigot adını alan bu oluşum, canlılardaki en yetkin farklanma kapasitesine sahip olan (totipotent) olan hücredir

Embriyonik kök hücreler; Blastositlerden kaynaklanır ve pluripotent hücrelerdir. Sınırsız çoğalma ve her üç germ yaprağına (endoderm, ektoderm ve mezoderm) farklılasma kabiliyetleri vardır.

ØEriskin kök hücreler pluripotent veya multipotent hücreler olup birçok doku ve organdan kaynaklanabilirler. ØPostnatal dönemde bu hücreler normal hücre döngüsünde, büyümesinde, idamesinde ve tamirinde rol oynarlar.

Eriskin tip hücreler; Kas dokusu, Yag dokusu, Kemik iligi (allogenik) Kord kanı (allogenik) İdrar doku kültürü OTOLOG

İskelet kasları satellit hücreleri sayesinde kalıtsal bir yenilenme gücüne sahiptirler ANCAK!!! iskelet kas kitlesi içerisinde satellit hücrelerin oranı çok küçüktür. Bu nedenle büyük kas hasarları veya kronik yaralanmalar tamir edilememektedir.

Kas Kaynaklı Kök Hücreler Ø İskelet kasından biopsi ile elde edilebilmektedir. Ø Kullanıma hazır hale gelmesi 6 hft. Ø 60 aya kadar varabilen uzun dondurma sürelerine dayanıklı olup satellit hücreler başarıyla izole edilebilir.

Adipoz Doku Kaynaklı Kök Hücreler Ø İzolasyon ve kültürle çoğaltılmaları daha kolay. Ø Kas kaynaklı kök hücreler gibi bunlar da immünojenik proteinler içermektedir. Ø Bu nedenle; otolog transplantta kullanılmaktadırlar.

Kemik İliği Kaynaklı Kök Hücreler • Kemik iliği: Hematopoetik ve mezenkimal hücreler • İzolasyonu kolaydır • İnvaziv bir işlem olan kemik iliği aspirasyon yöntemi ile hücreler elde edilmektedir.

Literatürde inkontinans tedavisinde kullanılan erişkin kök hücre kaynakları Ø Kas Kaynaklı Kök Hücreler Ø Adipoz doku Kaynaklı Kök Hücreler Ø Kemik İliği Kaynaklı Kök Hücreler Ø Kord Kanı Kaynaklı Kök Hücreler Ø İdrar Kaynaklı Kök Hücrelerin transplantasyon yolları; Ø İntraüretral Ø Periüretral Ø İntravenöz

Çalışmalarda farklılık gösteren diğer bir nokta da hayvanlarda üriner inkontinans oluşturma modelleridir. Ø Siyatik veya pudental sinir kesisi, Ø Üretral kriyo veya kimyasal hasarı, Ø Vajinal distansiyon yöntemi,

Üriner İnkontinans Deney Hayvanı Modelleri

Kontinans Değerlendirilmesinde Kullanılan Testler

Kas Doku Kaynaklı Kök Hücreler • • Y. Xu et al 2010 ……………Gastrokinemius Chancellar M et al. 2008………. Deltoid kas bx (16 hst) Sebe et al 2011…………. Deltoid kas bx (12 hst) Carr LK 2013……………Quadriceps femoris biopsisi (38 hst) Yapılan insan çalışmalarında herhangi bir yan etki gözlenmemiş olup en önemli kısıtlayıcı faktör hasta sayısının az olması ve kontrol grubunun olmayışıdır

Sebe et al. 2011 Int Urogynecol J. • 12 Stres üriner inkontinanslı hasta • Deltoid kas bx …. kültür ile çoğaltma işlemi • Sistoskop ile intrasfinkterik tek enjeksiyon(+) • 12 ay süreli takip; • 3 hasta ped testi (-) • 7 hastada ped testinde olumlu gelişme(+) ancak iyileşme yok • 2 hastada inkontinansda kötüleşme var. Sebe et al. Int Urogynecol J 2011

Lee ve arkadaşları; • 39 stres üriner inkontinanslı hasta • kord kanında elde edilmiş kök hücreleri • transüretral yoldan, Yapılan incelemelerde; • 39 hastanın 29'unda, %50 oranında subjektif iyileşme (+) • İntrensik sfinkter yetmezliği ve mikst stres inkontinansı olan 10 hastada da ürodinamide iyileşme izleniyor • Hiç Komplikasyon izlenmiyor

Carr ve arkadaşları (2008); • SÜİ olan 8 hasta • MDSC • 1 yıl takip • 5 hastada inkontinansta iyileşme • 1 hastada total kontinans OKKH transferi sonrası stres inkontinansta iyileşme ya da tam kuruluk için 3 -8 ay arasında bir süre gerekmektedir

• • • PRT SÜİ olan 38 hasta, 2 grup (düşük ya da yüksek doz) MDSC. . İntrasfinkterik transplantasyon İsteyen hastalara 3 aylık takip sonrasında 2. kez MDSC. . 3 ay arayla 1 yıl takip (ort. ped ağırlığı ve stres kaçırma sıklığı)

Etki Mekanizmaları? ? Potansiyel açıklamalar: Ø Direkt kök hücre kaynaşması ve yenilenmesi, Ø Lokal kitle etkisi Ø Kök hücrelerin salgıladığı büyüme faktörlerinin etkisiyle trofik etki Ø Bağışıklık sistemi etkisiyle hücre onarımını kapsamaktadır

Sonuç olarak; Ø Kök hücre transplantasyonu üriner inkontinansda faydalı bir tedavi yöntemi olarak görünmekle birlikte etki mekanizmalarıyla ilgili hala soru işaretleri bulunmaktadır. Ø Uzun dönem takip süreli, kesin kriterleri olan ve fazla hasta sayılı klinik çalısmalara ihtiyaç var Ø Kök hücrenin izolasyonundaki ve sınıfiandırılmasındaki etkin yöntem, Ø Mikro çevrenin etkisi, Ø Doku rejenerasyonunu hangi mekanizmayla tetiklediği, Ø Nasıl canlı kaldığı, Ø Başka organlara göç edip etmediği Ø Uzun dönem güvenilirliği halen cevap bekleyen sorulardır.