NKLEK ASTLER Ynetici molekllerdir Tm canllarda bulunurlar Genetik

NÜKLEİK ASİTLER • Yönetici moleküllerdir. Tüm canlılarda bulunurlar • Genetik bilgiyi depo ederler , yaşamsal olayları kontrol ederler ve genetik bilginin oğul döllere aktarılmasını sağlarlar • Yapısında C, H, O, N ve P bulunur • İçerdikleri şekerin çeşidine göre DNA ve RNA olarak ikiye ayrılırlar. • Temel yapı taşları nükleotidlerdir. • Çok sayıda nükleotid bir araya gelerek Nükleik asitleri oluşturur. • DNA , deoksiribonükleotidlerden RNA ise ribonükleotidlerden oluşur.

• Bir Nükleotidin yapısında : 1 - Azotlu organik baz 2 - 5 karbonlu şeker 3 - Fosfat grubu (fosforik asit) bulunur

1 -Azotlu organik bazlar : • Pürin ve Pirimidinler olarak iki çeşittir. A-Pürinler : ü Çift halkalıdır ü A ve G ( ortak ) B-Pirimidinler : ü ü Tek halkalıdır S (ortak) T (DNA da) U (RNA da)

2 - 5 Karbonlu Şeker : ü Riboz ( RNA da ) ü Deoksiriboz ( DNA da ) ü Ribozun bir oksijen atomu Deoksiribozdan fazladır 3 - Fosfat grubu : (fosforik asit) ü DNA ve RNA ortak bulunur

• Nükleik asitler şekerine göre isimlendirilirken , nükleotidler bazına ve şekerine göre isimlendirilir. • DNA ki nükleotidlerin şekeri Deoksiriboz , RNA dakilerin şekeri Ribozdur. • DNA daki nükleotidlerde Urasil , RNA dakilerde Timin bazı bulunmaz • Canlıların birbirinden farklı olmasının nedeni nükleikasitlerindeki bu nükleotidlerin farklı dizilmesidir.

• Nükleotidler birlerine şekerfosfat (fosfodiester) bağlarıyla bağlanırlar. • DNA oluşturulurken Deoksiribonükleotidler , RNA oluşturulurken Ribonükleotidler bağlanır. • Bu şekilde bağlanarak uzun polinükleotid zincirleri oluştururlar. • DNA çift zincirden oluşurken RNA tek zincirden oluşur. • Bundan dolayı DNA da karşılıklı eşleme var iken , RNA da yoktur.

• DNA da karşılıklı eşleme sırasında : ü Adenine karşı Timin ü Guanine karşı Sitozin gelir. Ø Bundan dolayı bir DNA molekülünde A ile T , G ile S sayıları eşittir. ü DNA zincirleri bu bazlar arasında kurulan Zayıf hidrojen bağlarıyla birbirine bağlanır. ü Adeninle Timin arasında 2 , Guaninle Sitozin arasında 3 zayıf hidrojen bağı kurulur

DNA • • Görevi : Yönetim , denetim ve kalıtımdır. Çift zincirlidir Sarmal yapıdadır A, G, S, ve T taşır (Urasil içermez) Şekeri Deoksiribozdur Bir zincirindeki adenine karşı diğer zincirinde timin , guanine karşı sitozin gelir Yani bir pürine karşı bir pirimidin gelir

• Kendini eşleyebilir. Bu olaya Replikasyon denir. • Sentezi sırasında DNA polimeraz , yıkımı sırasında DNA az enzimi görev yapar • Zincirlerinden birinin baz sırası bilinirse diğerinin baz sırası da bulunur. • Ökaryot hücrelerde çekirdek , mitekondri ve plastidlerde bulunur. • Eğer bir hücrede DNA kendini eşlemişse o hücre bölünecek demektir

RNA • Tek zincirlidir • A, G, S ve U içerir • Şekeri Ribozdur • Kendini eşleyemez. Tüm RNA lar DNA tarafından sentezlenir • DNA nın RNA sentezlemesi olayına Transkripsiyon denir • Ökaryotlarda çekirdek , stoplazma , mitekondri , ribozom ve plastidlerde bulunur • Tek görevi DNA dan aldığı bilgiye göre Protein sentezini yürütmek • Sentezinde RNA polimeraz , yıkımında RNAz enzimi görev yapar

• Görevlerine göre 3 çeşit RNA vardır. 1 - m RNA ( mesajcı RNA ): Protein sentezi için gerekli şifreyi DNA dan ribozoma getirir (%5) 2 - t RNA ( taşıyıcı RNA ): Protein sentezinde kullanılacak aminoasitleri ribozoma taşır (%15) 3 - r RNA ( ribozomal RNA ) : Ribozomun yapısına katılır (%75 -85) Hidrojen bağı taşıyan tek RNA çeşididir

Santral Doğma • DNA molekülü protein sentezinde amino asitlerle doğrudan temas etmez. • Sentezde ana kalıp DNA modellik ederek oluşumunu sağladığı ikincil kalıplar ( RNA ) vasıtasıyla protein sentezine katılır.

• DNA bu görevi şu sırayla gerçekleşir. • DNA dan protein sentezine doğru gerçekleşen olaylar tersinir değildir , • Yani • DNA dan protein sentezlenir ancak proteinden DNA sentezlenmez • Bu nedenle bu olaya santral doğma denir.

A- Replikasyon • Hücre bölünmesi öncesi DNA molekülünün kendini eşlemesine denir. • Bölünmede meydana gelen hücrelere eşit miktarda DNA verilmiş olur. • Böylece kalıtsal özelliklerin nesiller boyu değişikliğe uğramadan aktarılması sağlanır.

• Replikasyon hücre döngüsünün sentez ( s ) evresinde gerçekleşir. • Yarı korunumlu olarak gerçekleşir. • Bir DNA molekülünün bir zinciri kalıp diğer zincir ise yeni sentez DNA’ dır. • Replikasyonda DNA zincirlerinin görevi yeni moleküllere kalıp görevi görmektedir.

• Replikasyon eucaryotik hücrelerde nucleus, mitokondri ve kloroplastta gerçekleşir. • Prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir. • Replikasyonun gerçekleşmesinde görülecek hata yeni hücrelerde ortaya çıkar.

• Yeni nesillerde görülmesi için hatanın • Üreme hücrelerinde (Sperm, ovum, spor, makrospor, mikrospor) • Veya üreme ana hücrelerindegerçekleşmesi gereklidir.

Replikasyonun özellikleri • 1 -Nükleotidler deoksiriboz içerir. • 2 -Kalıp DNA bütün nucleotidleriyle senteze katılır. • 3 -DNA polimeraz ve DNA az iş görür. • 4 -Sadece hücre bölüneceği zaman İnterfazda (Sentez evresinde) gerçekleşir. • 5 -Kalıtsal bilgilerin yeni nesillere taşınımını amaçlar.

• 6 -DNA molekülünün iki zinciride kalıp ödevi görür. • 7 -Sentezlenen yeni zincirler kalıp zincirle zayıf hidrojen bağları kurarak birlikte DNA molekülünü oluşturur.

B- Transkripsiyon • Ökaryotlarda Nucleusta, mitokondri ve kloroplastlarda gerçekleşir. • Prokaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir. • DNA gen birimlerinden m-RNA nın belirli nucleotid dizilimiyle sentezlenmesidir. • Amaç DNA daki nucleotid diziliminin şifre olarak m-RNA ya aktarılmasıdır.

• Transkripsiyon gerçekleşirken görülen hata sadece o m-RNA ile sentezlenecek proteinle ilgilidir. • Normal transkripsiyonlar çoğunlukla bu hatayı örter.

C- Translasyon • Mitokondri. Kloroplast , ribozomlarda gerçekleştirilir. • m-RNA ile taşınan şifreye uygun aminoasit dizilimine sahip proteinlerin sentezlenmesidir. • Translasyon için gerekli koşullar : • • • m-RNA Aktifleşmiş t-RNA Ribozom Yeterli sayı ve çeşitte amino asit ATP Enzim