Nkleik Asid Metabolizmas Prof Dr Tlay Akay 1
Nükleik Asid Metabolizması Prof. Dr. Tülay Akçay 1
2
3
4
5
6
Nükleotidlerin Metabolizması -Pürin nükleotid’lerinin yapım ve yıkımı -Primidin nükleotid’lerinin yapım ve yıkımı -Nükleotid metabolizması ile ilgili bozukluklar 8
Pürin Nükleotid’lerinin Biyosentezi • De nova Sentez Endojen pürin sentezinde kullanılan maddeler; -Karbon kaynağı olanlar: Glisin, Format, Karbondioksit -Azot kaynağı olanlar: Glisin, Glutamin, Aspartik asid 7 CO 2’den 6 N C Glisin’den Aspartat’dan 5 1 N C C C 2 Format’dan N 3 4 C 8 Format’dan (N 10 –formil tetrahidrofolat) N 9 Glutamin’den 9
Denova pürin nükleotid Sentezinin düzenlenmesi Riboz-5 -fosfat 1 PRPP 2 5 -fosforibozilamin IMP AMP GMP ADP GDP ATP GTP 1 PRPP sentetaz 10 2 PRPP amidotransferaz
A) PRPP sentetaz B)PRPP amidotransferaz 11
Nükleotidler, sadece RNA ve DNA nın önemli yapı birimleri değildir, biyokimyada bir çok anahtar biomoleküllerin yapısına da girerler. NAD, FAD ve Koenzim A, ATP den sentezlenir 12
Pürin Nükleotidlerinin Katabolizması AMP GMP H 2 O Pi Nükleotidaz Adenozin Guanozin Adenozin H 2 O Nükleozid Deaminaz NH 3 Fosforilaz İnozin Riboz-1 -P Guanin Nükleozid P Fosforilaz Riboz-1 -P Guanaz H 2 O + O 2 H 2 O NH 3 H 2 O 2 Hipoksantin (keto şekli) Pi H 2 O + O 2 H 2 O 2 Ksantin Oksidaz İnozin: Hipoksantin + Riboz Kanda normal ürik asid miktarı: 2 -7 mg/dl (enol şekli) Ürik asid Ksan. Oks. (Kadında; 2. 2 -6. 0 mg/dl 13 Erkekte; 3. 5 -7. 2 mg/dl)
Dokularda Ürik Asid Birikimi Sonucu Gut Oluşur Gut hastalığı vücut sıvılarında, ürik asid düzeylerinin normalin üzerine çıkması ile oluşur (nomal düzey 2 - 7. 0 mgdl) Ürik asid ve onun kristalleri suda az çözünürler üratın aşırı birikimleri, iğne şeklinde ürat kristallerinin çökelmesinineneden olur kristaller sıklıkla yumuşak dokuda toplanır. 14
Pürin Nükleotidleri Metabolizma Bozuklukları I. Ürik asid düzeyi ile ilgili bozukluklar II. Adenozin deaminaz (ADA), yetersizliği ile ilgili bozukluklar III. Nükleozid fosforilaz yetersizliği ile ilgili bozukluklar 15
Primidin Metabolizması 16
17
: 18
Pirimidin Metabolizmasının Bozuklukları Tip I : orotat fosforibozil transferaz ve orotidilat dekarboksilaz eksikliği; idrarla orotik asit atılmakta, gelişmede gerilik ve anemi görülmektedir. Oral yolla üridin verilerek tedavi edilir. Tip II : orotidilat dekarboksilaz eksikliği; idrarla orotik asid atılır, üridin verilmesi karbomoil fosfat sentetaz II üzerine geri beslenme, inhibisyon yapmakta ve orotik asid oluşumu azalmaktadır. 19
- Slides: 19