Niveli i studimeve Bachelor Lnda Etika n Kontabilitet

Niveli i studimeve: Bachelor Lënda: Etika në Kontabilitet dhe Auditim Prof. dr. Muhamet Aliu

Ligjeratë Etika dhe Qeverisja e Korporatës Prof. dr. M. Aliu

Qeverisja e Korporates • Qeverisja korporative joefikase në disa kompani më të mëdha që bankrotuan, në historinë e Shteteve të Bashkuara krijoi stimuj dhe mundësi përfitime nga ana e menaxhmentit përmes raportimeve financiare mashtruese dhe për një kulturë joetike në korporatë • Rezultati: humbjen e qindra biliona dollarë të investitorëve. • Hapi rrugë për SOX Sarbanes–Oxley Act i 2002 i njohur edhe si (“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit”) , për të krijuar rregulla të reja të SEC (Komisioni per Aksione dhe Shkembime) dhe listë të re të standardeve. Prof. dr. M. Aliu

Qeverisja e Korporates Prof. dr. M. Aliu • Kërkesa për qeverisje efektive të korporatës dhe sjellje etike në sigurimin e besueshëm të informatave financiare është më e lartë se kurrë më parë. • Qeverisje Efektive e Korporatës, mbështetet në: • Angazhimin e menaxhmentit per drijtimin më të mirë të kompanisë, • Promovimin e mbikëqyrjes vigjilente nga bordi, • Inkurajimin e monitorimit aktiv nga aksionarët, • Promovimin e mbikëqyrësve (auditorët, keshilltarët juridik, etj) të përmbushin rolin e tyre, • Permirësimin e besimit të publikut në kompani.

Qeverisja e Korporatës Shoqata për Avancimin Studentor, Shkolla e biznesit (SHASSHB): "Ka ardhë koha për shkollat e biznesit. . . për të ripërtërirë dhe ringjallë angazhimin e tyre për rëndësinë e përgjegjësisë etike. . . në përgatitjen e liderëve të biznesit për shekullin njëzet e një. " Katër bazat për edukimin etik janë si më poshtë: 1. Përgjegjësia e biznesit në shoqëri 2. Vendimmarrje etike 3. Udhëheqja etike 4. Qeverisja e korporatës Prof. dr. M. Aliu

Definicionet mbi Qeverisjen e Korporatës Prof. dr. M. Aliu § Qeverisja e Korporatës është një term relativisht i ri. § Qeverisja e Korporatës spjegon menyrën sesi një kompani është menaxhuar, monitoruar dhe si ëdhtë mbajtur me përgjegjësi. § Nuk ka ndonjë definim univerzal të pranueshëm. § Definicioni rregullator për qeverisjen e korporatës: “Sistem i ligjeve, rregullave, dhe faktorët që e kontrollojnë operimin e një kompanie. ” § Definicioni ligjor i qeverisjes së korporatës: “Fokusohet në zbatimin e të drejtave të aksionarëve duke deklaruar se “Qeverisja e Korporatës ka të bëjë me rregullat dhe parimet që rregullojnë marrëdhëniet e pushtetit mes pronarëve, drejtorëve, dhe menaxherëve. "

Definicionet mbi Qeverisjen e Korporatës § Definicioni për Qeverisjen e Korporatës sipas literaturës Prof. dr. M. Aliu "Proces i ndikuar nga disa legjislacione, rregulla, mekanizma të tregut ligjor, duke renditur standardet, praktikat më të mira, dhe përpjekjet e të gjithë pjesëmarrësve të qeverisjes së korporatave, duke përfshirë edhe drejtorët e kompanisë, zyrtarët, auditorët, këshilltarët juridikë, dhe këshilltarët financiar, proces i cili krijon një sistem të kontrolleve dhe balancave me qëllim të krijimit dhe rritjen e vlerës jetëgjatë dhe të qëndrueshme të aksionarëve, duke mbrojtur edhe interest e aksionarëve të tjerë. "

Aspektet e qeverisjes së korporatës Në epokën pas-SOX(“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit” , Qeverisja e Korporatës ka evoluar më tej me aspektet e integruara në përmbushjen e dy kërkesave: të pajtueshmërisë dhe promovimin e një biznesi strategjik. Ka tre aspekte për qeverisjen e korporatave: aspekti i aksionerëve, aspekti i palëve të interesuara, dhe aspekti i integruar. Aspekti i Aksionerëve Ky aspekt është i bazuar në premisat se aksionarët investojnë kapitalin në korpora të cilat ekzistojnë për të mirën e tyre. Aspekti i Palëve të Interesuara Palët e interesuara tani janë duke u bërë më të angazhuara në performancën e një kompanie në një sërë çështjesh: ekonomike, qeverisjes, etikës, problemet sociale dhe mjedisore. Aspektet e Integruara Qeverisja moderne e korporatës thekson aspektet financiare të rritjes së vlerës së aksionarëve dhe nje qasje të integruar që merr në konsideratë të drejtat dhe interesat e palëve te interesuara. Prof. dr. M. Aliu

Struktura e Qeverisjes se Korporatave ► Qeverisja e Korporatës eshte e bazuar në tre komponentë të nderlidhura: parimet e qeverisjes së korporatës, funksionimi dhe mekanizmi. MEKANIZMI Prof. dr. M. Aliu FUNKSIONIMI PARIMET

Parimet e Qeverisjes së Korporatave NDERSHMËRIA. Korporata komunikon me të dy audiencat e brendshme dhe te jashtme, duke treguar se raportet financiare publike duhet të jenë të sakta, të drejta dhe të besueshme. FLEKSIBILITETI. Nje strukturë elastike e Qeverisjes së Korporatës eshte e qëndrueshme dhe jetëgjatë në kuptimin që ajo e merr veten lehtë në rast pengesash dhe abuzimesh. REAGIMI. Qeverisja efektive e korporatës eshte përgjegjëse për interesat dhe dëshirat e palëve pjesmarrëse, gjithashtu eshte përgjegjëse për iniciativat e reja, dhe ndryshimet nëe çështjet politike, rregullatore, sociale dhe mjedisore. TRANSPARENCA. Transparenca nenkupton që kompania nuk eshte duke i fshehur informacionet e duhura dhe se shfaqja e tyre eshte e drejte, e sakte dhe e besueshme. Prof. dr. M. Aliu

Cilat janë parimet e tjera që struktura e qeverisjes së korporatës duhet t`i zhvillojë? - Vlera e shtuar filozofike - Sjellja etike - Përgjegjësitë - Demokracia dhe drejtësia e aksionarëve - Integriteti i raportimit financiar - Transparenca - Pavarësia Prof. dr. M. Aliu

Funksionet e Qeverisjes së Korporatave Drejtimi Pajtimi Monitorimi Mbikqyrja Auditimi i jashtem Prof. dr. M. Aliu Këshillimi Auditimi i brendshëm

FUNKSIONET E QEVERISJES SË KORPORATAVE FUNKSIONI MBIKQYRES. Bordi i drejtoreve duhet te furnizoje me keshilla strategjike menaxhmentin dhe te mbikqyrë performancën menaheeriale duke iu shmangur mikromenaxhmentit. FUNKSIONI DREJTUES. Efektshmëria e këtij funksioni varet nga ndërlidhja e interesave të menaxhmentit me ato te aksionarëve. FUNKSIONI PAJTUES. Bashkesia e ligjeve, rregulloreve, rregullave, standardeve, dhe praktikat me te mira te zhvilluara nga legjislatura ligjore, rregulloret, standardet e vendosura dhe organizatat profesionale per krijimin e nje kuadri te pajtueshmeris per kompanite publike ne te cilin do te operonin dhe do ti permbushnin synimet e tyre. Prof. dr. M. Aliu

FUNKSIONET E QEVERISJES SË KORPORATAVE FUNKSIONI I AUDITIMIT TË BRENDSHËM. Sigurimin dhe shërbimet e konsulencës të kompanisë në fushat e efikasitetit operacional, menaxhimin e rrezikut, kontrollet e brendshme, raportimin financiar, dhe proceseve të qeverisjes. FUNKSIONI KËSHILLUES LIGJOR DHE FINANCIAR. Këshilla ligjore dhe ndihmon kompanin, drejtorët e saj, zyrtarët, punonjësit në përputhje me ligjet e aplikueshme dhe detyrime të tjera ligjore dhe detyrimeve fiduciare. FUNKSIONI I AUDITIMIT TË JASHTËM. Auditorët e jashtem i japin kredibilitet raporteve financiare të kompanisë dhe në këtë mënyrë vlera shtesë për qeverisjen e korporatës përmes kontrollit të integruar (kontrolli i brendshëm dhe i jashtëm) mbi raportimin financiar dhe pasqyrat financiare FUNKSIONI MONITORUES. Aksionarëve, veçanërisht të aksionarëve institucional, te autorizuar për të zgjedhur dhe, në qoftë se eshte e nevojshme te pushojne nga puna drejtorët. Prof. dr. M. Aliu

Mekanizmi i Qeverisjes së Korporatave Struktura e qeverisjes së korporatës është formuar nga mekanizmi qeverisës i brendshëm dhe i jashtëm, gjithashtu edhe si një politikë intervenuese përmes rregulloreve. Të dy mekanizmat qeverises të kompanise (të brendshëm dhe të jashtëm) kanë evoluar me kalimin e kohës për të monitoruar dhe kontrolluar menaxhmentin. Prof. dr. M. Aliu

Shembuj te mekanizmave qeverisës të brendshëm: - Bordi i drejtorëve, veçanërisht - drejtorët e pavarur - komiteti i auditimit - manaxhmenti - kontrollat e brendshme - funksionet e auditimit të brendshëm Prof. dr. M. Aliu

Shembuj të mekanizmave qeverisës të jashtëm: - Tregu për kontrollin e korporatave - Tregu i kapitalit - Tregu i punës - Kushtetutat federale dhe shtetërore - Gjykatat - Propozimet e aksionerëve - Praktikat më të mira të investitorëve, të aktivistëve Prof. dr. M. Aliu

Raportet e Qeverisjes së Korporatave Pas rënies së shumë korporatve si (World. Com, Enron, etj), rënies së bursave dhe tregjeve financiare, rënies ekonomike, raportimeve të skandaleve financiare dhe një numër riparaqitjesh të përfitimeve të kompanive të profilit të lartë. Shtetet e Bashkuara, për të rivendosur besimin e investitorëve nxitën krijimin e disa reformave për qeverisjen e korporatave, duke përfshirë SOX (“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit”, rregullat lidhur me zbatimin e SEC, listën e standardeve të bursave nacionale, standardeve të auditimit, parimet e udhëzimeve të organizatave profesionale (Konferenca e Bordit, Këshilli i investitorëve institucional, dhe Shoqata Kombëtare e Drejtorëve të Korporatës), dhe u paraqiten praktika më të mira. Prof. dr. M. Aliu

Burimet e Qeverisjes së Korporatave Ligjet e Korporatës Mund të ndryshojnë nga shteti në shtet. Por shumë korporata e kanë miratuar si nje Akt Model Biznesi i Korporates. Ligjet Federale për Letrat me Vlerë (AKSIONET) Themelore janë: • Akti i Letrave me Vlerë i 1933 dhe • Akti per Shkëmbimin e Letrave me Vlerë i 1934 SOX (“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit” ka zgjeruar rolin e statutit federal duke siguruar masa permirsimin e qeverisjes se korporatës, raporteve financiare, dhe aktiviteteve te auditimit. Standardet e Vendosura Praktikat më të mira Prof. dr. M. Aliu Këto standarde janë miratuar nga bursat kombëtare, k dhe janë të zbatueshme për të gjitha kompanitë publike duke renditur aksionet e kapitalit me disa përjashtime. Rekomanduar nga organizatat profesionale (p. sh. Konferenca e Bordit, Instituti Tryeza e Rrumbullakët e Biznesit) dhe aktivistë të investitorëve (p. sh. Këshilli i Investitorëve. Institucional)

AKTI SARBANES-OXLEY I VITIT 2002 SOX (“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit”) u miratua me ligj më 30 korrik, 2002, për të përforcuar përgjegjësinë e korporatave dhe për të rindërtuar besimin e investitorëve në raportet publike financiare. Ajo ishte projektuar për të: (1) krijuar një strukturë të pavarur rregullative për profesionin e kontabilistit, (2) vendosur parime të lartë dhe parime të reja drejtuese të qeverisjes së korporatave, (3) përmirësuar cilësinë dhe transparencën e raportimit financiar, (4) përmirësuar objektivitetin dhe kredibilitetin e funksioneve të auditimit dhe fuqizimin e komitetit të auditimit, (5) krijuar mjete më të rënda civile dhe penale për shkelësit e ligjeve, të Ligjeve Federale për Letrat me Vlerë, (6) rritur pavarësinë e analistëve të letrave me vlerë. Prof. dr. M. Aliu

Kosto-Perfitimi i Sarbanes- Oxley Një studim i vitit 2007 i 2. 000 drejtuesve të korporatave zbulon se: (1) Shpenzimet pas përmbushjes së SOX (“Kompani Publike për Reforma në Kontabilitet dhe Akti i Mbrojtjes së Investitorit” për vitin e dytë radhazi kanë rënë ndjeshëm; (2) Kostoja ka rënë 23% në vitin 2006; (3) Kostoja totale e pajtueshmërisë u ul në një mesatare 2. 9 milion $ për kompaninë në vitin 2006, që është nën 35% nga 4, 510, 000 $ shpenzime mesatare në 2006; (4) Nuk kishte ndonjë ndryshim të rëndësishëm në tarifat e auditimit; (5) Shumica e drejtuesve të anketuar (78%) kanë raportuar se shpenzimet në pajtim me nenin 404 ende peshojnë më shumë se çdo përfitim. Menaxhueshmëria dhe kosto-efektiv është duke u trajtuar përmes Neni 404 i Pajtueshmërisë nga SEC (Komisioni per Aksione dhe Shkembime) dhe nga Bordi për Raportime Financiare Prof. dr. M. Aliu

Përmbledhje Pjesëmarrësit e qeverisjes korporative duhet të strukturojnë procesin për të siguruar qëllimet e krijimit të dy vlerave: ► § të aksionarëve dhe §vlera e palëve të interesuara për mbrojtjen e kompanive publike. Struktura e qeverisjes korporative është e formuar nga mekanizmat e qeverisjes së brendshme dhe të jashtme, si një ndërhyrje politike përmes rregulloreve. ► Mekanizmat e qeverisjes së korporatës shihen si një lidhje e kontratave e cila është projektuar për të lidhur interesat e menaxhmentit me ato të aksionarëve. ► §Kostoja e Agjencisë Efektiviteti i dy mekanizmave të brendshme dhe të jashtme të qeverisjes së korporatave varet nga kosto-përfitimi i tregtisë në mes të këtyre mekanizmave. ► §Kjo është e lidhur me disponueshmërinë e tyre, §Shkallën në të cilën ato janë duke u përdorur, §Vlerësimin nëse përfitimet e tyre anësore i tejkalojë shpenzimet e tyre anësore, dhe §Angazhimin për ndikimin në strukturën e qeverisjes së korporatës. Prof. dr. M. Aliu

Përmbledhje ► Korporatat qeverisen në tri aspekte: 1. në aspektin e aksionarëve, 2. në aspektin e palëve të interesuara, dhe 3. në aspektin e integruar. ►Struktura e qeverisjes korporative duhet të bazohet në parimet filozofike të: § Rritjes së vlerave, §Sjelljes etike, §Llogaridhënies, §demokracisë dhe drejtësisë së aksionarëve, §Integritetin e raportimit financiar, §Transparencës, dhe §Pavarësisë. Prof. dr. M. Aliu

Përmbledhje ►Një balancim i mirë i të shtatë funksioneve të qeverisjes së korporatës siç janë funksioni i: §Mbikëqyrjes, §Drejtues, §I Auditimit të jashtëm, §I Këshillave ligjore e financiare, §Pajtues, §I Auditimit të brendshëm, dhe §Funksioni monitorues mund të kontribuojnë drejtë qeverisjes efektive të korporates. Prof. dr. M. Aliu

Përmbledhje ► Qeverisja efektive e korporatës është e përcaktuar si një shkallë në të cilën qeverisja e korporatës së një kompanie i arrinë objektivat e saj në tri kategori: § (1) promovimin e performances efikase operacionale, financiare, dhe sociale; § (2) krijimin e vlerës së aksionarëve duke mbrojtur interesat e palëve tjera pjesmarrëse siç janë (të punësuarit, furnitorët, klientët, dhe kreditorët); dhe (3) sigurimin e integritetit, të cilësisë, besueshmërisë, dhe transparencës së raportimit financiar. Prof. dr. M. Aliu

Ju faleminderit për vëmendje Fundi i ligjëratës Prof. dr. M. Aliu 26