Nieren en Urinewegen Leerfase 1 Periode 1 Docent

Nieren en Urinewegen Leerfase 1 Periode 1 Docent 1 Bouke Cuperus Les 4 Noorderpoort Medische Kennis

Nieren en Urinewegen Noorderpoort Medische Kennis

Leerdoelen Aangeven waar nieren en urinewegen zich in het lichaam bevinden Onderdelen van de urinewegen benoemen Beschrijven hoe een nier is opgebouwd, wat de functie is en hoe die werkt Uitleggen wat een nefron is Aangeven hoe urine ontstaat Uitleggen wat onder vochtbalans wordt verstaan Beschrijven welke invloed bepaalde ziektes op de urine kunnen hebben Noorderpoort Medische Kennis

Functie van de nieren Afvalstoffen uit het bloed verwijderen 2. Vocht- en zoutbalans regelen 3. Hormonen aanmaken 4. Rol bij botstofwisseling 1. Noorderpoort Medische Kennis

Ligging van de nieren Noorderpoort Medische Kennis

Bouw van de nieren Noorderpoort Medische Kennis

Bouw van de nieren Van buiten naar binnen: • Nierschors • Niermerg (met ‘piramiden’) • Nierbekken (holte voor urine) staat via urineleider in verbinding met de blaas Noorderpoort Medische Kennis

Bouw van een nefron (functionele eenheid) 1 miljoen nefronen per nier! 5 onderdelen: 1. Nierkapseltje (kapsel van Bowman) met daarin de glomerulus (kluwen haarvaten), samen: lichaampje van Malpighi 2. Eerste gekronkelde buisje 3. Lis van Henle 4. Tweede gekronkelde buisje 5. Verzamelbuis Noorderpoort Medische Kennis

Werking van de nieren (in elk nefron) 1. Filtratie van bloed voorurine per etmaal: 180 liter 2. Terugresorptie van stoffen uit voorurine terug naar het bloed urine blijft over per etmaal: 1, 5 liter Noorderpoort Medische Kennis

1. Filtratie (in de glomerulus) Glomerulus ontvangt bloed van de nierslagader Door hoge bloeddruk in glomerulus wordt bloedplasma met opgeloste stoffen naar het nierkapseltje (Bowman) geperst (filterwerking) Vloeistof in nierkapseltje = voorurine - afvalstoffen - vele nuttige stoffen - behalve: bloedcellen en plasma-eiwitten! Noorderpoort Medische Kennis

Voorurine Per etmaal Wordt 180 liter voorurine gemaakt Je plast 1, 5 liter uit 178, 5 liter voorurine moet worden terug geresorbeerd 1% van de voorurine verlaat het lichaam 99% wordt dus terug geresorbeerd Noorderpoort Medische Kennis

Terugresorptie (vooral in eerste gekronkelde buisje) Nuttige stoffen (glucose, aminozuren, veel water en opgeloste zouten) uit de voorurine worden vanuit de nefron teruggebracht naar het bloed (kost energie!) Afvalstoffen (ureum, teveel aan zouten) blijven in de nefronen achter. Via verzamelbuisjes komen deze stoffen naar het nierbekken = urine Noorderpoort Medische Kennis

Nieren: groot aanpassingsvermogen Te veel zouten: door nieren meer zouten uit het bloed verwijderd Glucose: alles wordt teruggeresorbeerd té hoog aanbod aan glucose (diabetes): glucose in urine = glucosurie, hierdoor ook veel water aangezogen: polyurie (veel plassen, veel dorst) Noorderpoort Medische Kennis

Urinewegen Onderdelen urinewegen: • Urineleiders = ureters • Urineblaas • Urinebuis/plasbuis = urethra Functie urinewegen: Afvoer urine uit beide nierbekkens Noorderpoort Medische Kennis

Samenstelling urine (normaal) Water (95%) Zouten (bv. Na. Cl) Ureum (afbraak aminozuren in lever) Vitaminen (bv. C) Galkleurstof (urobiline = lichtgeel) Afgestoten epitheelcellen Medicijnen of afbraakproducten ervan Onbruikbare stoffen (bv. rode kleurstof van bietjes) Noorderpoort Medische Kennis

Nieren en hormonen Aldosteron Uit bijnierschors Functie: terugresorptie van natrium door de nieren ADH (antidiuretisch hormoon) Uit hypothalamus - hypofyse Functie: terugresorptie van water door de nieren Gaat diurese (urinevorming) tegen door altijd de juiste hoeveelheid water terug te pakken Te weinig ADH: polyurie (niet zoet!): diabetes insipidus Noorderpoort Medische Kennis

Bijnieren Noorderpoort Medische Kennis

Urineweginfectie (UWI) Omschrijving Een urineweginfectie is een infectie of ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen; zonder koorts (blaas doet niet mee; anders is het een blaasontsteking) Symptomen Klachten tijden het plassen; pijn brandend gevoel Kleine beetjes plassen Soms bloed in de urine Behandeling Antibiotica Noorderpoort Medische Kennis

Ongecompliceerde UWI bij een gezonde niet zwangere vrouw zonder koorts Behandeling Nitrofurantoine of ander antibioticum Diagnose UWI: Urineonderzoek + klachten vrouw nitriettest = stickje dipslide = kweek Noorderpoort Medische Kennis

Gecompliceerde urineweginfectie (UWI)+ koorts mannen zwangeren kinderen Patiënten met afwijkingen aan de nieren en urinewegen verminderde weerstand (b. v. ’ Diabeten Verblijfskatheter Bron: NHG-Triagewijzer; okt 2014 Noorderpoort Medische Kennis

Glomerulonefritis Een glomerulonefritis is een onsteking van de nierfilters (glomeruli). De glomeruli liggen in de nierschors (zie plaatje) en filteren het bloed op afvalstoffen. Bij een beschadiging wordt het bloed minder goed gezuiverd en laten de glomeruli ook stoffen via de urine verdwijnen die wel in het lichaam moeten blijven. Bijvoorbeeld eiwitten en bloedcellen. Noorderpoort Medische Kennis

Links www. nvn. nl/nierziekte www. gezondheidsplein. nl Youtube: Stefan Ruttenfrans Noorderpoort Medische Kennis