NIE CHODZI O TO BY BY NIEOMYLNYM LECZ

„NIE CHODZI O TO BY BYĆ NIEOMYLNYM, LECZ O TO BY BYĆ ODPOWIEDZIALNYM” Kształtowanie współpracy między instytucjami oświatowymi i rodziną w celu rozwijania potencjału dzieci

W pakiecie nowych rozporządzeń z 17 listopada 2010 r. regulujących sposób organizacji kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi kluczowym jest to, mówiące o zasadach udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. W rozporządzeniu tym wskazano na 2 czynności stanowiące filary wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawanie jego indywidualnych możliwości psychofizycznych i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia, odpowiednio do jego możliwości psychologicznych.

MOŻNA WYRÓŻNIĆ DWA RODZAJE WSPARCIA UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI: wsparcie w nauce – wymaga od szkoły kompetencji, odpowiedzialności w realizowaniu potrzeb ucznia, środków do dyspozycji, przegotowania merytorycznego nauczycieli, wreszcie procedur współpracy szkoły z rodzicami, specjalistów z nauczycielami przedmiotowymi itp. , wsparcie samego ucznia – wymaga nieco innych działań, dotyczą one tworzenia pewnego kontekstu, który powinien zakładać dbałość o relacje w duchu wzajemnego poszanowania praw do tolerancji.

według aktualnych danych polska szkoła nie wspiera wystarczająco uczniów uzdolnionych – cechuje ją małe zróżnicowanie oferty w ramach systemu, szkoły i klasy, co ogranicza możliwość dostosowania sposobu i programu uczenia do potrzeb i talentów ucznia. WAŻNE! Nowe rozwiązania prawne związane z organizacją i udzielaniem pomocy psychologiczno – pedagogicznej (w tym – wprowadzenie w przedszkolach, szkołach i w placówkach nowej formy wsparcia: zajęć rozwijających uzdolnienia) stwarzają możliwość indywidualizacji procesu kształcenia uczniów uzdolnionych. Trzeba zwrócić szczególną uwagę, aby tej szansy nie zmarnować. W październiku br. powstał Międzyporadniany Zespół ds. Dziecka Zdolnego, który opracowuje procedurę badań sondażowych do identyfikacji uzdolnień dzieci.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna W rozporządzeniu mówiącym o zasadach udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, w par. 2 ust. 1 pkt 1 -11 zawarto przykładowy katalog specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Zaznaczyć należy, że lista skatalogowanych specjalnych potrzeb ma charakter otwarty, co oznacza, że to co wymieniono powinno być w I rzędzie identyfikowane, ale nie zwalnia to pracowników szkoły i poradni z obowiązku obserwacji uczniów pod kątem indywidualnych potrzeb, które mogą się pojawiać

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności z: niepełnosprawności; niedostosowania społecznego; zagrożenia niedostosowaniem społecznym; szczególnych uzdolnień; specyficznych trudności w uczeniu się; zaburzeń komunikacji językowej; choroby przewlekłej; sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; niepowodzeń edukacyjnych;

zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi; trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w przedszkolu, szkole i placówce rodzicom uczniów i nauczycielom polega na wspieraniu rodziców i nauczycieli w: rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów.

choroby przewlekłej niepełnosprawności sprzężonych sytuacji kryzysowych lub traumatycznych niepowodzeń edukacyjnych niedostosowania społecznego Potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne ucznia, wynikające w szczególności z: zagrożenia niedostosowaniem społecznym szczególnych uzdolnień zaniedbań środowiskowych specyficznych trudności w uczeniu się trudności adaptacyjnych zaburzeń komunikacji językowej

Uczniowie niedostosowani społecznie lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym przejawiają zachowania budzące niepokój ze względu na konsekwencje społeczne. Są to tzw. zachowania antagonistyczno-destruktywne, będące wyrazem konfliktu jednostki ze społeczeństwem. Negatywnymi konsekwencjami tych zachowań w skali makrospołecznej są zaburzenia funkcjonowania systemu społecznego np. dezorganizacja społeczna, natomiast w skali mikrospołecznej – zagrożenia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego poszczególnych dzieci i młodzieży. Zachowaniom tym przypisuje się negatywne oceny społeczne oraz obwarowuje zakazami i sankcjami. Uczniowie zagrożeni niedostosowaniem społecznym cechują się powtarzającymi się i utrwalonymi wzorcami zachowań dyssocjalnych, agresywnych lub buntowniczych, które mogą doprowadzić do przekroczeń norm społecznych i oczekiwań dla danego wieku Uczniowie niedostosowani społecznie pozostają w wyraźnej opozycji do wartości społecznych oraz norm obyczajowych, moralnych i prawnych, a skutkiem ich zachowań jest szeroko rozumiana destrukcja istniejącego ładu społecznego.

Kształcenie uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym jest organizowane w szkołach specjalnych w szczególności w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, w których nieletni są umieszczani na podstawie postanowienia sądu albo na wniosek rodzica, na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanego przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnię specjalistyczną, ze względu na zagrożenie niedostosowaniem społecznym. Kształcenie uczniów niedostosowanych społecznie jest organizowane w szkołach specjalnych w szczególności w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, w których nieletni są umieszczani na podstawie postanowienia sądu. Uczniowie niedostosowani społecznie i zagrożeni niedostosowaniem społecznym w przypadku, gdy nie są kształceni w szkołach specjalnych zorganizowanych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych lub młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, mają możliwość pobierania nauki w szkołach ogólnodostępnych, w tym w szkołach obwodowych, położonych najbliżej miejsca zamieszkania.

SPOŚRÓD WIELU WYZNACZNIKÓW JAKOŚCI NOWEGO MODELU ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJ NAJWAŻNIEJSZE TO: indywidualizacja pracy z uczniami, która realizowana jest na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach, pomoc bliżej ucznia - wspieranie ucznia w środowisku jego nauczania i wychowania, pomoc bliżej rodzica – wspieranie rodziców podnoszące ich umiejętności wychowawcze co zwiększa efektywność pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla uczniów, pomoc bliżej nauczyciela – wspieranie nauczycieli ukierunkowane na doskonalenie ich kompetencji potrzebnych do skutecznej pomocy uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, partnerstwo – sieć podmiotów współpracujących zwiększania efektywności pomocy udzielanej uczniowi: przedszkole – szkoła – rodzice – poradnia – placówki doskonalenia nauczycieli – inne instytucje działające na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. na rzecz

Uwaga! Indywidualizacja to proces wybiórczy stosowany zawsze, kiedy jest konieczny, a nie zawsze kiedy jest możliwy. Stosowanie tej zasady powinno dotyczyć tylko zajęć angażujących funkcje, które są u ucznia ograniczone lub zaburzone. Natomiast podczas innych zajęć uczeń ze specjalnymi potrzebami powinien być traktowany dokładnie jak inni koledzy Rozwój osobowy nauczyciela - przeniesienie punktu ciężkości z kompetencji instrumentalnych na doskonalenie w ww. zakresie. W odbiorze i interpretacji informacji o problemach ucznia liczy się wrażliwość i empatia nauczyciela, który powinien nie tylko posiadać wiedzę o potrzebach i możliwościach konkretnego dziecka, ale także odczuwać jego problemy i rozumieć ich przyczyny, aby szukać najskuteczniejszych sposobów zaspokajania istniejących potrzeb.

Informacje o potencjale i problemach uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi powinno się czerpać z różnych źródeł, np. z: informacji zawartych w orzeczeniu lub opinii poradni psychologiczno – pedagogicznej, obserwacji prowadzonych przez nauczyciela w przedszkolu, w szkole czy w placówce, rozmów i wywiadów prowadzonych z rodzicami lub opiekunami prawnymi, informacji nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów pracujących z dzieckiem, analizy pracy dziecka, analizy oceny opisowej ucznia, literatury (książki, artykuły w prasie specjalistycznej), uznanych portali internetowych, stron internetowych i publikacji organizacji społecznych i innych instytucji działających na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży, m. in. : centrum pomocy rodzinie, ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków pomocy społecznej, świetlic socjoterapeutycznych i środowiskowych itp.

DZIAŁANIA WYNIKAJĄCE Z REGULACJI PRAWNYCH, OBOWIĄZUJĄCE PRZEDSZKOLA, SZKOŁY I PORADNIE TO: Ø Ø Ø Ø obserwacja pedagogiczna diagnoza wspomaganie uczniów, rodziców i nauczycieli terapia dzieci, młodzieży i ich rodzin pomoc dzieciom i młodzieży w wyborze kierunku kształcenia i zawodu działalność profilaktyczna działalność interwencyjna i mediacyjna działalność informacyjno – szkoleniowa

SZKOŁA Szkoła to instytucja, gdzie nauczyciele wychowują nauczając (edukacja z łac. educatio = wychowanie, wykształcenie) i uczestniczą w życiu społeczności szkolnej, tworząc jej klimat, „kulturę”, na którą składają się: wartości, normy, wzory zachowań, które choć często nie są zapisane w żadnych dokumentach i bywa, że nie zdajemy sobie sprawy z ich istnienia, to jednak mają ogromny wpływ na funkcjonowanie szkoły.

PORADNIA Poradnia psychologiczno pedagogiczna to instytucja oświatowa wspomagająca prawidłowy rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży. Jej główne zadania to: o świadczenie fachowych, specjalistycznych usług w zakresie diagnozy, terapii i profilaktyki, o profesjonalna pomoc w określonych trudnościach dziecka o pomoc uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu o udzielenie dzieciom i młodzieży, ich rodzicom lub opiekunom, nauczycielom i wychowawcom, pomocy psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej.

Co to jest klimat, duch, kultura szkoły i poradni? ü To nawiązanie przez nauczycieli, specjalistów, rodziców i uczniów relacji osobowych. Relacje te są szczególnie ważne w odniesieniu do tych bardzo zdolnych jak i tych, którzy przeżywają różnego rodzaju trudności. Bardzo potrzebują zrozumienia i akceptacji, wsparcia i dania czasu na poradzenie sobie z nimi. To sposób w jaki traktujemy rodziców i uczniów (i odwrotnie), jak też sposób odnoszenia się uczniów do siebie nawzajem. Stanowi to podstawowy warunek wychowania. ü

TWORZENIE DOBREGO KLIMATU WOKÓŁ UCZNIA PRZEZ WSPÓŁPRACĘ Współpraca rodziny, szkoły i poradni pozwala na: udoskonalenie funkcjonowania każdego z ww. ogniw, wprowadzanie zmian wzmacniających, uzyskiwanie lepszych wyników w realizacji podejmowanych zadań, odczuwanie satysfakcji, poczucia sukcesu, dobre samopoczucie, czyli zadowolenie z siebie i innych.

CO OZNACZA WSPÓŁPRACA RODZINY, SZKOŁY I PORADNI NA RZECZ WSPIERANIA UCZNIÓW? Jest ona połączeniem wysiłków prowadzących do zrealizowania założonego celu, jakim jest wspieranie uczniów w stawaniu się odpowiedzialnymi osobami. Współpraca pozwala na osiągnięcie celu: szybciej, łatwiej niż w pojedynkę, z pogłębieniem relacji między podmiotami działającymi razem, z podziałem pracy stosownie do posiadanej wiedzy, umiejętności, możliwości i zgodnie z regulacjami prawnymi, z poczuciem wspólnoty.

OBSZARY WSPÓŁPRACY Dydaktyka: szkoła i poradnia dostrzega problemy w nauce dziecka Wychowanie: nieprawidłowe formy zachowań - od wycofania do agresji Profilaktyka: działania podejmowane w celu zapobiegania powstaniu problemów w obu obszarach

ZASADY EFEKTYWNEJ WSPÓŁPRACY MIĘDZY PARTNERAMI: stwarzanie atmosfery wzajemnego zaufania, posiadanie wiedzy dotyczącej zasobów podejmowanie kroków rozwijających posiadane zasoby (np. szkolenie rad pedagogicznych, warsztaty w szkole i w poradni np. ADHD czy brak wychowania, dla zespołu nauczycieli uczących danego ucznia, dla rodziców mających problemy z dzieckiem w wieku dorastania, szkoły dla rodziców - będące treningiem umiejętności wychowawczych, coaching dla nauczycieli i pedagogów – rozwijanie kompetencji emocjonalnych i społecznych) dostrzeganie etapowych sukcesów (nie zawsze wszystko idzie sprawnie od początku, nie od razu widać oczekiwane zmiany), założenie, że mogą się zdarzyć niepowodzenia lub potknięcia, zastanowienie (wyobrażenie sobie, próba przewidzenia), co ewentualnie może się nie udać i jakie podjąć wtedy środki zaradcze, dbanie o systematyczny i sprawny przepływ informacji w konkretnych sytuacjach dot. pojedynczego ucznia, wzajemne przekazywanie na bieżąco informacji pojawiających się na uznanych portalach, a mających duży wpływ na pracę nad rozwojem potencjałów uczniów. , szczególnie

DIALOG POMIĘDZY PORADNIĄ A SZKOŁĄ MA MIEJSCE WÓWCZAS GDY: Współpraca opiera się na dwustronnej wymianie informacji Nauczyciel i pracownik poradni postrzegany jest jako osoba przyjazna dziecku, godna zaufania, kompetentna Obydwie strony okazują sobie szacunek i zrozumienie Przestrzegane są ustalenia odnośnie priorytetów wzajemnej współpracy Dopuszcza się ustalenie na bieżąco wzajemnych oczekiwań wobec nowych sytuacji Efektywna współpraca zależy od umiejętności komunikacyjnych, możliwości empatycznych, inteligencji emocjonalnej, osobowości, chęci kooperacji, zrozumienia drugiej osoby, zaangażowania w problem, obiektywizmu.

OCZEKIWANIA SZKOŁY W OBSZARZE WSPÓŁPRACY Z PORADNIĄ Szkoła oczekuje od poradni: prowadzenia badań diagnostycznych i badań sondażowych (profilaktycznych), opracowania opinii wraz ze wskazówkami (opinia po badaniach: jasna, zrozumiała) określania właściwych form pomocy oraz warunków przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów prowadzenia pracy postdiagnostycznej koordynowania i inicjowania wspólnych działań szkoły, poradni i domu pomocy w organizacji szkoleń doskonalących umiejętności dydaktyczno - wychowawcze prowadzenia grup wsparcia dla nauczycieli oraz pedagogów i psychologów szkolnych orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego i nauczania indywidualnego.

W PORADNIACH SĄ ORGANIZOWANE I DZIAŁAJĄ ZESPOŁY ORZEKAJĄCE, KTÓRE PRACUJĄ W OPARCIU O NASTĘPUJĄCE UREGULOWANIA PRAWNE Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm. ). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno – pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych (Dz. U. z 2008 roku Nr 173 poz. 1072). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2006 r. Nr 175, poz. 1086). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 4 kwietnia 2005 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. (Dz. U. z 2005 r. Nr 68, poz. 587).

PROCEDURA DZIAŁANIA ZESPOŁU ORZEKAJĄCEGO zespoły powołuje dyrektor poradni, w skład zespołu wchodzą: przewodniczący (dyrektor lub upoważniona przez niego osoba), psycholog, pedagog oraz lekarz, oraz inni specjaliści, jeżeli ich udział w pracach zespołu jest niezbędny, zespoły wydają orzeczenia oraz opinie na wniosek rodziców, prawnych opiekunów dziecka, wnioskodawca dołącza do wniosku dokumentację uzasadniającą wniosek (opinie specjalistów, zaświadczenia, wyniki obserwacji, badań psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich), jeżeli wniosek dotyczy wydania orzeczenia o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego albo indywidualnego nauczania – wnioskodawca dołącza do wniosku zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, w którym lekarz określa: okres - nie krótszy niż 30 dni, rozpoznanie choroby, zakres w jakim uczeń może brać udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych,

ZESPOŁY ORZEKAJĄCE WYDAJĄ ORZECZENIA: orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, zwanego „indywidualnym przygotowaniem przedszkolnym” dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej, zwanego dalej przedszkolem, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole.

ORZECZENIE O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO WYDAJE SIĘ Z UWAGI NA: upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym, niepełnosprawność ruchową, w tym afazję niepełnosprawności sprzężone, niedostosowanie społeczne, zagrożenie niedostosowaniem społecznym, Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz indywidualnego nauczania dzieci niewidomych i słabo widzących, dzieci nie słyszących i słabo słyszących oraz dzieci z autyzmem w tym z Zespołem Aspergera wydaje poradnia wskazana przez kuratora oświaty za zgodą organu prowadzącego (w Krakowie jest to OWPP przy ul. Półkole) Orzeka się również potrzebę zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim.

UCZEŃ NIEPEŁNOSPRAWNY ORAZ UCZEŃ NIEDOSTOSOWANY SPOŁECZNIE W rozumieniu przepisów oświatowych – jest to uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez ZESPÓŁ ORZEKAJĄCY, działający w publicznej poradni psychologicznopedagogicznej. Organizacja kształcenia specjalnego Kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież (. . ) wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach.

OCZEKIWANIA PORADNI W OBSZARZE WSPÓŁPRACY ZE SZKOŁĄ. Ø Ø Ø Poradnia oczekuje od szkoły: przedstawienia obszernej informacji o funkcjonowaniu dziecka w szkole, jego mocnych i słabych stronach , (informacja kompatybilna z problemem z jakim zgłasza się dziecko, posiadająca znamiona dokumentu, zgodne z ustaleniami wypracowanymi przez szkołę i poradnię na danym terenie ) informacja ta powinna zawierać dane o formach pomocy udzielonej dziecku i rodzinie na terenie szkoły i poza nią oraz efektywności tych działań. wykorzystanie informacji wynikających z diagnozy w celu: realizacji zaleceń dotyczących organizacji procesu kształcenia, ü dostosowania wymagań i oceniania do aktualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka, ü wspomagania funkcjonowania dziecka w szkole, ü pracy postdiagnostycznej w formie zajęć indywidualnych i profilaktycznych. ü

ZMIANY – POJAWIANIE SIĘ ICH JEST NIEUNIKNIONE zmiany w sobie i innych mogą powodować wystąpienie oporu (konieczne są wtedy tzw. bąble zmiany); zmiany należy zacząć od siebie (dobry wgląd w siebie, dobre rozumienie własnych stanów emocjonalnych, faktu, że wszystkie uczucia są równie ważne, że emocje same w sobie są neutralne, zobaczenie i rozumienie jak faktycznie traktuję innych: uczniów, rodziców, kolegów z pracy, pracowników innych instytucji); „umocowanie” nowych norm, zasad bywa czasem długotrwałym i żmudnym procesem;

CO DOBRZE BYŁOBY ZMIENIĆ? więcej cenić się nawzajem za to kim jesteśmy, a nie tylko za to co czynimy, przekierunkować swoje nastawienie z dominacji na realizacji zadań, gdzie liczy się tylko skuteczność i efektywność, na dominację bycia z uczniem i jego problemami, gdzie liczy się dobro dziecka; odebrać wiodącą rolę „cywilizacji rywalizacji”, gdzie pragnienie sukcesu, uzyskanie prestiżu biorą górę nad współczuciem, poczuciem więzi i wspólnoty; dążyć do wychowawczego sukcesu przez współdziałanie czyli uczenie Ø dzielenia się osiągnięciami Ø konieczności kompromisu Ø szacunku dla potrzeb innych pomagać uczniom Ø słuchać emocji i uczuć Ø umieć je nazywać Ø panować nad nimi i kierować sposobami ich wyrażania nie dopuszczać do niszczenia więzi, bez nich nie ma szans na wychowanie wrażliwych ludzi

ŹRÓDŁEM WIĘZI SĄ: wspólne przeżycia, wspólne doświadczenia, współdziałanie w realizowaniu celów czy wartości. W czym wyraża się więź? w zrozumieniu, w rozsądnej tolerancji wobec siebie nawzajem, w poczuciu odpowiedzialności za siebie, w zaangażowaniu, w poczuciu bezpieczeństwa przynależności do wspólnoty.

CO JĄ BUDUJE? akceptacja – dostrzeganie pozytywnych cech u ucznia, wspieranie w ich rozwijaniu; otwartość – autentyczność w relacjach z drugą osobą (uczeń, rodzic, współpracownik), bycie sobą, brak maski; zaangażowanie – współtworzenie szkolnej rzeczywistości przez współpracę z wszystkimi działającymi na rzecz dziecka przez budowanie odpowiedniej atmosfery; podobny system wartości sposób komunikowania – ważna jakość!, uwaga! używanie słów oceniających lub co gorsze poniżających – narusza dobrą komunikację

CZEGO NALEŻY UNIKAĆ? próśb i błagań, pytań „dlaczego”, robienia wyrzutów, ignorowania, wrogości (zniewag, gróźb, kar, oskarżeń), niewypełniania zapowiedzi (jeśli. . . , wówczas. . . ), przemocy fizycznej.

CO WARTO ROBIĆ? skupiać się na tym co dobre u ucznia przez: ü dodawanie odwagi, zachęcanie, ü chwalenie ü uwaga: chwalimy starania i osiągnięcia, nie charakter i osobowość, chwalimy opisowo, nie porównujemy do nikogo, chwalimy tego jednego, jedynego ucznia. ü mówienie o własnych uczuciach informować – o swoich (nauczyciela) potrzebach – uczniowie czują się traktowani poważnie; mówić – jasno, jakiego konkretnego zachowania oczekujemy i używać przy tym sformułowań pozytywnych np. przestań rozmawiać zamiast nie gadaj! używać - komunikatu „ja” gdy uczeń postępuje nadal nieodpowiednio (słyszę rozmowy, złości mnie to co robicie); traktować konflikty i problemy jako okazję do zmiany i pogłębiania kontaktów;

CO BĘDZIE EFEKTEM ZMIAN? wychowywanie, a nie tylko mówienie o wychowaniu, realizowanie wartości, a nie debatowanie o nich, akceptowanie i szanowanie uczniów i rodziców, tak by tego doświadczali codziennie.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Opracowała: Małgorzata Piec Dyrektor Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej nr 3 w Krakowie