Nervni sistem Nervni sistem Fizioloka autoregulacija Iskljuivo svojstvo

Nervni sistem

Nervni sistem

Fiziološka autoregulacija - Isključivo svojstvo živih bića - razvila se tokom filogeneze i predstavlja okvire fiziološke aktivnosti i pravilnosti odvijanja procesa u organizmu - svi životni procesi mogu biti regulisani humoralnim i nervnim putem - HUMORALNA (hemijska) regulacija – upravljanje fiziološkim procesima posredstvom aktivnih hemijskih supstanci endogenog porekla – hormoni (kod mnogih živih bića ovo je jedini vid autoregulacije) - NERVNA regulacija – progresivniji i sveobuhvatniji vid autoregulacije - planuloidni predak - divergencija Nervni sistem

Humoralna regulacija 1. Fitohormoni – jedini oblik autoregulacije kod biljaka 2. Humoralna regulacija kod beskičmenjaka – mnogi procesi kod beskičmenjaka su pod kontrolom materija hormonskog karaktera • Dupljari – rast, regeneracija, razvoj pola • Internefridijalni ograni anelida imaju endokrinu funkciju (pigmentacija tela, mišićni tonus) • Slična pojava kod glavonožaca • Regulacija procesa presvlačenja i metamorfoze kod rakova i insekata • Ektohormoni (Bonelia viridis) Nervni sistem

Humoralna regulacija - beskičmenjaci

3. Humoralna regulacija kod kičmenjaka – pojava egzokrinih (sa spoljašnjim lučenjem) i endokrinih žlezda (sa unutrašnjim lučenjem) • Egzokrine žl. – izlučuju sekrete u šupljine u telu ili van tela (jetra, žlezde za varenje u crevu, pljuvačne i kožne žlezde, feromoni) feromoni - daždevnjak Nervni sistem – humoralna regulacija

• Endokrine žl. – izlučuju sekrete (hormone) direktno u krv, nemaju izvodne kanale, krvotokom hormoni dospevaju do odgovarajućih organa - hipofiza - štitasta i paraštitasta žlezda - postbranhijalna žlezda – ribe, vodozemci, gmizavci i ptice - nadbubrežne i polne žlezde - pankreas (egzokrina i endokrina) - epifiza - timus - gonade Nervni sistem – humoralna regulacija

Humoralna regulacija - kičmenjaci

Nervni sistem – tipovi građe

Nervna regulacija - Protozoa – neuroneme - Spongia – asinaptički sincicijum - Coelenterata – difuzni, neuropil, sinaptički tip; meduze imaju prsten Nervni sistem

- Platodes, Nematodes – centralizovan, vrpčast nervni sistem - Mollusca – ganglionaran (difuzno) Nervni sistem – nervna regulacija

- Annelida – centralizovan, lestvičast nervni sistem Nervni sistem – nervna regulacija

- Arthropoda – centralizovan, lestvičast nervni sistem (koncentracija nervnog sistema) - Echinodermata – difuzno-vrpčast - Chordata – cevast Nervni sistem – nervna regulacija

Nervni sistem

Lokalizacija nervnih centara 1. Kičmena moždina – inervacija dijafragme, mišića prednjih i zadnjih ekstremiteta, grudne i trbušne muskulature, vazomotornih i znojnih centara, refleksne radnje (defekacija, mokrenje, erekcija, ejakulacija) 2. Produžena moždina – složeni refleksi (sisanje, žvakanje, gutanje, povraćanje, kijanje, kašljanje, lučenje pankreasnog i želudačnog soka), disanje, srčani rad, znojenje, metabolizam, mišićni tonus, orjentacija u spoljašnjoj sredini 3. Mali mozak – lokomotorna aktivnost i mišićni tonus 4. Srednji mozak – centri za orjentaciju, viđenje, sluh, koordinacija žvakanja i gutanja 5. Međumozak – optički talamus i hipotalamus, termoregulacija, metabolizam šećera, masti, proteina, promet vode i minerala 6. Veliki mozak – vrhovni kontrolni aparat refleksnih radnji (centri viših nervnih delatnosti), motorna, psihomotorna, senzorna i asocijativna zona (miris, ukus, budnost, održanje homeostaze organizma) Nervni sistem

Nervni sistem

- Amfioksus – moždani mehur (encephalon – proširanje nervne cevi na prednjem kraju tela), kičmena moždina (medulla spinalis)

-ostali kičmenjaci – cefalizacija i diferencija moždanih mehura (na 3 primitivna moždana mehura: prosencephalon, mesencephalon i rhombencephalon) 4. nedelja Nervni sistem 6. nedelja

Nervni sistem

Nervni sistem

Nervni sistem - sinapsa

Nervni sistem – neuromuskularna veza

Centralni nervni sistem – CNS - prosencephalon - telencephalon (veliki mozak sa 2 hemisfere, I i II moždana komora) - diencephalon (međumozak, III moždana komora) - mesencephalon (srednji mozak) - rhombencephalon - metencephalon – cerebellum (mali mozak) - mielencephalon – medula oblongata (produžena moždina, IV možd. komora) - medula spinalis – kičmena moždina - od mozga polazi 12 pari moždinskih živaca, a od kičmene moždine ka periferiji polaze spinalni živci (metamernog rasporeda) - mozak je obavijen sa tri opne: • mekom – pia mater • paučinasta – arachnoidea • tvrda – dura mater Nervni sistem

Nervni sistem

Nervni sistem

Nervni sistem

Periferni nervni sistem – PNS - Sprovodni putevi od CNS do perifernih organa (receptora i efektora), sinaptičke ganglije i njihova nervna vlakna: 1. somatska 2. vegetativna - Somatska – inervacija čula i lokomotornih organa - Vegetativna – inervacija vegetativnih organa (sa spontanom funkcijom – glatki mišići - sem srca) - Postoje dva tipa nervnih vlakana (antagonisti): 1. SIMPATIČKA – serije ganglija duž kičmene moždine (spinalane ganglije) 2. PARASIMPATIČKA – polaze od ganglija koje se nalaze u samom tkivu organa koji je inervisan Nervni sistem

Nervni sistem

HVALA NA PAŽNJI