Naziv teme TEHNOLOGIJA FOSFORNE KISELINE Nastavni predmet TEHNOLOKI

Naziv teme: TEHNOLOGIJA FOSFORNE KISELINE Nastavni predmet: TEHNOLOŠKI PROCESI 4. razred Nastavni plan i program: Kemijski tehničar Pripremio: Ante Škobalj

PONOVIMO Fosforna kiselina obično se naziva ortofosforna kiselina. Bezvodna H 3 PO 4 predstavlja bezbojne higroskopne kristale. Otopina fosforne kiseline (temperatura taljenja = 42, 35 C), lako se pothlađuje. U pothlađenom stanju, na 15 C, ona je gusta maslinasta tekućina, gustoće 1880 kg/m 3. S vodom fosforna kiselina miješa se u bilo kojem omjeru.

Postupci proizvodnje H 3 PO 4 Fosforna kiselina se proizvodi na dva načina: ekstrakcijskim i termičkim postupkom. Proces dobivanja ekstrakcijske fosforne kiseline sastoji se od: razlaganja prirodnih fosfata sumpornom kiselinom, kristalizacije kalcijeva fosfata i odvajanja sulfata na vakuum-filterima. Pri miješanju samljevenog fosfata sa sumpornom kiselinom, stvara se gusta slabo pokretljiva pulpa. Da bi se osiguralo dobro miješanje reaktanata i olakšalo pokretanje pulpe, u ekstraktor se dodaje razrijeđena smjesa - dijela već proizvedene fosforne kiseline i otopine za ispiranje. Odnos tekuće-čvrsto održava se u granicama 1, 7: 1 do 3, 5: 1.

Tehnološka shema dobivanja ekstrakcijske fosforne kiseline 1 – bunker, 2 – trakasti dozator, 3 – mješač, 4, 10, 12 – rezervoari (prijemnici), 5 – ekstraktor, 6 – miješalica, 7 – pregrade, 8, 9 – pumpe, 11 – separatori, 13 – pokretni vakuum filteri, 14 – snabdjevači vode, 15 – apsorber fluoridnih plinova, 16 – vakuum isparivač

U ekstraktoru se izdvajaju plinovi Si. F 4 i HF koji se čiste u apsorberu (15). Filtracija fosforne kiseline izvodi se na trakastim vakuum-filterima (13). Osnovni filtrat odvodi se kao proizvedena kiselina, a djelomično se vraća kao povratna kiselina u ekstraktor. Kalcijev sulfat uklanja se suhim ili mokrim postupcima. Koncentrirana fosforna kiselina dobiva se uparavanjem razrijeđene ekstrakcijske kiseline - u plinskoj se fazi uglavnom nalazi vodena para. Uparavanje se, po pravilu, vrši u vakuum-isparivačima (16).

Zadatak: Koliki volumen otopine čiji je maseni udio 7 % fosforne kiseline, gustoće 1, 04 g cm-3 i otopine iste kiseline čiji je maseni udio 21, 6 %, a gustoća 1, 13 g cm-3 treba pomiješati da bi se dobilo 100 cm 3 10 %-tne otopine čija je gustoća 1, 0531 g cm-3? Pri miješanju ne dolazi do sažimanja volumena. Rj. V(7 %-tne) = 80, 77 cm 3 V(21, 6 %-tne) = 19, 23 cm 3 Pomoć! Prije rješavanja zadatka nacrtajte blok shemu i označite veličine na ulaznim i izlaznim tokovima.

LITERATURA: https: //www. pmf. ni. ac. rs/download/biblioteka/knjige/19. pdf