Nastavnik Zlatica Gerov Autori Ognjen Stanojevi Nikola Ranelovi

Nastavnik: Zlatica Gerov Autori: Ognjen Stanojević Nikola Ranđelović Đorđe Ćirić II/3

Naprezanje je stanje koje nastaje u mašinskom delu pod dejstvom spoljašnjeg opterećenja. Naprezanje mašinskog dela karakteristično je promenom oblika i dimenzija – deformacijama, odnosno unutrašnjim otporom – naponom.

Deformacija je promena oblika i dimenzija mašinskog dela pod dejstvom opterećenja. Deformacije mogu biti elastične (povratne) ili plastične (nepovratne). • Ako se posle prestanka dejstva opterećenja mašinski deo vrati u prvobitan položaj, govori se o elastičnim odnosno povratnim deformacijama. • Ako je mašinski deo opterećen tako, da posle prestanka dejstva opterećenja ne moće da se vrati u potpunosti u prvobitni položaj, reč je o plastičnim ili nepovratnim deformacijama.

Krutost je sposobnost mačinskog dela da se suprotstavi elastičnom deformisaju. Napon je fizička veličina koja karakteriše intenzitet unutrašnjih sila u nekoj tački zamišljenog preseka mašinskog dela, kojima se materijal dela suprotstavlja deformisaju zbog dejstva spoljašnjeg opterećenja. Unutrašnje sile nastaju između molekula materijala, kao reakcija na spoljašnje napadno opterećenje, obezbeđujući čvrstoću mačinskog dela u posmatranom preseku.

Napon koji deluje normalno na površinu poprečnog preseka mašinskog dela naziva se normalni napon. Oznašava se σ (sigma).

Napon koji deluje u ravni poprečnog preseka mašinskog dela naziva se tangencijalni napon. Označava se τ (tau).

Zavisno od položaja spoljašnjeg opterećenja, u odnosu na osu mašinskog dela, razlikuju se sledeće vrste naprezaja: • • • Zatezanje; Pritiskivanje; Savijanje; Smicanje Uvijanje.

1. Šta je naprezanje? 2. Šta je normalni napon? 3. Šta je tangencijalni napon? 4. Kakve vreste naprezanja postoje?