Naselja i oblici naseljenosti TIPOVI NASELJA Seosko ili

Naselja i oblici naseljenosti

TIPOVI NASELJA Seosko ili ruralno Gradsko ili urbano

koliko gradova ima u Hrvatskoj? ukupno 6756 naselja ipak manje stanovnika nego u gradovima (47 %) - 4/5 sela < 500 stan. - od toga 30 % < 100 stan.

procesi: a)deruralizacija b)deagrarizacija c)depopulacija d)senilizacija

- velika sela s više od 5000 stan. imaju dobar prometno – geografski položaj i uglavnom su u blizini gradova mješovita naselja (urbaniziraju se) prigradske stambene zone npr. u Panonskoj nizini Pitomača i Ivankovo

OBLICI NASELJENOSTI zbog: - prirodno – geografske raznolikosti - povijesnog nasljeđa - graditeljskih stilova razlikujemo 3 tipa seoskih naselja: 1)raštrkana 2)zbijena 3)osamljena

1) raštrkana sela - uglavnom mala po broju stan. i gustoći naseljenosti - građena stihijski - brdska, brežuljkasta i planinska područja - npr. gorska Hrvatska, Hrvatsko zagorje, Banovina, Kordun, padine slavonskih gora i zaleđe Dalmacije

patronimička naselja

2) zbijena seoska naselja - uglavnom gomilasta - niznog oblika izdužena uz glavnu prometnicu

3) osamljena gospodarstva - udaljena gospodarstva - malobrojna - brdsko – planinski prostori i poloji

2 osnovna oblika ruralnih pejzaža: Za koje prostore Hrvatske su tipični ovi prikazi?

1) pejzaž otvorenih polja - velike poljoprivredne površine - granicu čine uske međe - posjedi se razlikuju prema zasijanim kulturama - prevladava u Panonskoj nizini

2) pejzaž zatvorenih polja - polja ograđena suhozidinama ili gromačama (zašto? ) - prisutan u primorskoj Hrvatskoj

napuštanjem obradive površine širi se fosilizirani pejzaž - revitalizacija sela (oživljavanje) gospodarski važna napredak seoskog stanovništva

Naselja i oblici naseljenosti - 6756 naselja (128 gradova) - 47% seoskog stanovništva - 4/5 seoskih naselja ima manje od 500 stanovnika - procesi karakteristični za seoska naselja u Hrvatskoj: deruralizacija – napuštanje sela kao mjesto življenja, deagrarizacija – napuštanje poljoprivrede kao djelatnosti, depopulacija – smanjenje broja stanovnika senilizacija – povećanje udjela stanovništva starijeg od 60 godina

- oblici naseljenosti: 1) osamljena gospodarstva: malobrojna, u brdsko-planinskim prostorima i polojima 2) raštrkana sela: pretežno mala, građena stihijski u brdskim, brežuljkastim i planinskim područjima 3) zbijena seoska naselja: nizna uz ceste u Panonskoj nizini, često planski građena s pravilnim rasporedom ulica - tipovi ruralnog pejzaža: a) pejzaž otvorenih polja - ravničarske napredne poljoprivredne regije b) pejzaž zatvorenih polja - primorje; suhozidine - fosilizirani seoski pejzaž - napuštenost sela, devitalizacija sela - revitalizacija sela - ponovno oživljavanje sela ulaganjem