Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske National and

Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske National and University Library of the Republic of Srpska Projekti digitalizacije u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske http: //nubrs. ba/dl/ Vladimir Risojevića, Dalibor Pančićb, Bojana Miloševićb, Ranko Risojevićb a. Elektrotehnički fakultet u Banjaluci b. Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske, Banjaluka

Evolucija biblioteke Cilj – čuvanje znanja • Tradicionalna biblioteka • Savremena biblioteka – – prikupljanje, čuvanje, obrada, pristup publikacijama – – pronalaženje, čuvanje, organizovanje, pristup informacijama

Računari u biblioteci • Računarski katalozi – samo metapodaci – široko prisutni • Digitalne kolekcije – metapodaci + publikacije u digitalnoj formi – u ekspanziji

Digitalna biblioteka • Witten i Bainbridge, How to Build a Digital Library: „Fokusirana kolekcija digitalnih objekata. uključujući tekst, video i audio, kao i metode za pristup i pretraživanje, te selekciju, organizaciju i održavanje kolekcije. “

Greenstone • Sistem za upravljanje digitalnim bibliotekama • New Zealand Digital Library Project Univerzitet Waikato • Podrška UNESCO i Human Info, Belgija • Funkcionalnost: – Kreiranje, – Upravljanje, – Distribucija digitalnih biblioteka. • Otvoren kod, GNU licenca

Karakteristike Greenstonea • radi na Windows, Unix/Linux i Mac OS X platformama, • interoperabilnost korištenjem Open Archives Protocol for Metadata Harvesting, • kolekcijama se pristupa korištenjem web interfejsa, • postoji grafički interfejs za kreiranje kolekcija, • podržava različite skupove metapodataka: Dublin Core, MARC, CDS/ISIS, itd. • omogućava kreiranje novih skupova metapodataka,

Karakteristike Greenstonea (nastavak) • podržava različite formate dokumenata: PDF, Post. Script, MS Word, RTF, HTML, Excel, itd, • slike u gotovo svim poznatim formatima: TIFF, JPEG, GIF, PNG, itd, • audio u formatima: MP 3, Ogg Vorbis, MIDI, itd. • mogućnosti se mogu proširivati korištenjem mehanizma plug-inova, • podržava višejezične korisničke interfejse, • podržava Unicode i višejezične kolekcije, • kolekcije se mogu objaviti na webu ili CD-u.

Građa • “Razvitak” – pokrenuo ga Petar Kočić 1. 1. 1910. godine – ugašen 1. 6. 1910. godine – ponovo pokrenut 1. 1. 1935. godine – poslednji broj 1. 4. 1941. godine – izlazio mjesečno ili dvomjesečno – ukupno objavljeno 76 brojeva – dragocjen izvor za proučavaoce prošlosti Krajine

Građa (nastavak) • Školski vjesnik – period 1894 – 1908. godina – stručni pedagoški list Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu – izlazio mjesečno do polugodišnje – službeni dodatak sa naredbama Zemaljske vlade – dragocjen za istoriju pedagoške misli u Bosni i Hercegovini

Digitalizacija • Skeniranje dokumenata – Epson GT 15000 • Master-slike dokumenata • Degradacija – šum – iskošenost

Obrada • • Uklanjanje šuma Uklanjanje iskošenosti Priprema za web Kreiranje PDF fajlova

Metapodaci • Bibliografska baza NUB RS – Winisis – obrada članaka – MARC zasnovana baza • Konverzija u Dublin Core standard – Autor – Naslov – Tema – Opis

Metapodaci (nastavak) • Globalni metapodaci – Naziv časopisa – Godište – Broj – PDF fajl • . item fajl – XML format – hijerarhijska struktura kolekcije

Pristup kolekciji • Korisnički interfejs zasnovan na webu http: //nubrs. ba/dl/ • Pretraživanje kolekcije – po naslovima i ključnim riječima – po imenu autora – može se koristiti ćirilica ili latinica • Pregledanje kolekcije – godišta – brojevi – članci – indeks autora

Pretraživanje kolekcije (Razvitak)

Pregled stranica (Razvitak)

Pregled stranica (Razvitak)

Pretraživanje kolekcije (Školski vjesnik)

Pregled stranica (Školski vjesnik)

Pregled stranica (Školski vjesnik)

Budući rad • Poboljšanje pretraživanja korištenjem oba pisma • Indeksiranje punog teksta dobijenog optičkim prepoznavanjem znakova • Kreiranje novih digitalnih kolekcija

Zahvalnice • Kreiranje prvih digitalnih kolekcija Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske su pomogli: – UNESCO kroz projekat 375415 03 Bi. H: Digitisation of books and periodicals from 1878 to 1941 i – Javna ustanova SARNET.