NANTAI NVERSTES ULUSLARARASI HUKUKA GIRI ktisadi dari ve

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERS İTESİ ©

ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ • Uluslararası hukuk, devletlere, uluslararası örgütlere, devlet niteliği kazanmamış örgütlenmiş topluluklara ve uluslararası toplumun bütününün genel çıkarlarını ya da paylaştığı değerleri ilgilendiren bireylere ilişkin durumlarda bireylere yönelik kuralları kapsamaktadır. “Aralarında müesses münasebetlerde devletlerin birbirlerine karşı hukuk ve vecibelerini tanzim eden kaidelerin heyeti mecmuası” olarak tanımlamış Devletler Umumi Hukukunun ne olduğunu Menemenlizade Ethem. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ • 19. yyde İngiliz yazar J. Bentham’ın municipal law (iç hukuk) – international law ayırımından bu yana Avrupalı yazarların çoğunluğu İngilizce olarak international law ve Fransızca olarak droit international terimini yeğler olmuşlardır. Bir Hukuk Düzeni Olarak Uluslararası Hukuk: Bir hukuk düzeninden bahsediliyorsa iki temel özellikten bahsediliyordur: Birincisi, uyulması zorunlu bir kurallar bütünü vardır; ikincisi, örgütlenmiş bir toplumsal yapı aracılığıyla bu kurallara uyulması yaptırım yoluyla sağlanmaktadır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ • Peki uluslararası hukuk bu iki temel özelliğe sahip midir? Uluslararası hukukta da iç hukuklar gibi uyulması gereken kurallar mevcuttur. Söz gelimi, hukuk kurallarını oluşturmak için gerekli yetkilerle donatılmış bir toplumsal otorite vardır ve ayrıca bir hukuk düzeni oluşturabilmesi için bunlara uyulmasının zorunluluğuna inanılır. Bunları biraz açarsak, hukuk kurallarını oluşturan otorite başta devletlerin ve sınırlı ölçüde de uluslararası örgütlerin bütününce oluşturulmaktadır. İç hukukun aksine, elbette ki tek bir yasa koyucudan bahsedilemez uluslararası hukukta; fakat bu, uluslararası hukukun bir otoriten yoksun olduğu anlamına da gelmez. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ • Bağlayıcılık konusuna gelince, söylenebilir ki, uluslararası hukuk kurallarının bağlayıcılığı devletlerin kendilerine bu niteliği tanımasından ileri gelmektedir. Yine iç hukukun aksine, kuralların uyulmasını zorunlu kılacak devlet gibi bir yüce otoriteye sahip olmaması uluslararası hukukun başka bir biçimde bu sonuca varmayacağı anlamına da gelmez. Uluslararası hukuk için bu, devletlerin bu kuralların bağlayıcı olduğunu kabul etmeleri olgusudur. Uluslararası hukuka, kurallarının uygulanması bağlamında yapılan eleştiriler, söz konusu kurallara uyulmaması durumunda bunu saptayacak ve durumun düzeltilmesine ya da bu haksız eylemi ya da işlemi yapan hukuk kişisinin cezalandırılmasına karar verecek zorunlu bir yargı sisteminin bulunmamasıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

ULUSLARARASI HUKUKA GIRIŞ • Bu konuda uluslararası hukuka yöneltilen ikinci eleştiri ise, uyulmayan kurallara gerektiğinde zorla uymayı sağlayacak bir uluslararası yürütme organının yokluğu olmaktadır. Gerçekten de, bugün Uluslararası Adalet Divanı (UAD) gibi uluslararası yargı organlarına başvurmak devletlerin isteğine bağlıdır. Ancak belirtmek gerekir ki, devletler aralarındaki anlaşmazlıkları bu organlara sunmayı giderek artan bir biçimde kabul etmektedirler. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

KAYNAKÇA • Bu ders notunun oluşturulması sürecinde; • “Atalay, Ahmet Halûk (1997). Uluslararası Hukukun Oluşumu, İstanbul: Göçebe Yayınları, • Acer, Yücel ve Kaya, İbrahim (2010). Uluslararası Hukuk, Temel Ders Kitabı, Ankara: Usak Yayınları, • Pazarcı, Hüseyin (2011). Uluslararası Hukuk, Ankara: Turan Kitabevi”, kitaplarından yararlanılmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©