NANTAI NVERSTES MALYET MUHASEBES MALIYET TRLERI VE MALIYET

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ MALİYET MUHASEBESİ MALIYET TÜRLERI VE MALIYET SINIFLANDIRILMASI Mühendislik Mimarlık Fakültesi mmf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERS İTESİ ©

GİDERLERİN DEĞİŞİK KRİTERLERE GÖRE SINIFLANDIRILMASI • Çeşitlerine Göre • • • İşletme Fonksiyonlarına Göre Mamullere Yüklenmesine Göre Faaliyet Hacmiyle Olan İlişkisine Göre Kontrol Edilebilirlik Özelliklerine Göre Fiili Olup Olmamasına Göre

Çeşitlerine Göre Giderler • İlk madde ve malzeme giderleri, işçi ücret ve giderleri, memur ücret ve giderleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi, resim ve harçlar, amortismanlar, finansman giderleri İşletme Fonksiyonlarına Göre • Tedarik(satın alma), üretim, araştırma, geliştirme, pazarlama, satış ve dağıtım, genel yönetim ve finansman NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Mamullere Yüklenmesine Göre • Direkt Giderler= ilk madde malzeme, direkt işçilik • Endirekt Giderler= hizmet giderleri, ikramiyeler, yıllık izin ücreti Faaliyet Hacmiyle Olan İlişkisine Göre • Sabit giderler, değişken giderler, yarı sabit ve yarı değişken olmak üzere üç grup NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Kontrol Edilebilirlik Özelliklerine Göre • Yöneticinin karar ve faaliyetlerinden önemli ölçüde etkilenebilen giderler kontrol edilebilir; etkilenmeyenler ise kontrol edilemeyen giderler olarak adlandırılır. Fiili Olup Olmamasına Göre • Tahakkuk etmiş, gerçekleşmiş giderler fiilidir; faaliyet yapılmadan önce gerçekleşmesi kesin olarak beklenen (hesaplanmış) giderler standardtır. Ayrı olarak izlenmesi gerekir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

MALİYET SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI Üretim maliyet muhasebesi sistemi, • Maliyetlerin Kapsamına Göre (tam maliyet, değişken maliyet, normal maliyet, direkt maliyet) • Maliyetlerin Zamanına Göre (fiili maliyet, tahmini maliyet, standard maliyet) • Maliyetlerin Saptanma Şekline Göre (sipariş maliyet, evre maliyet) Üretim maliyet muhasebe sistemi, 3 yöntemin sentezinden oluşur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

MALİYETLERIN KAPSAMINA GÖRE • Tam Maliyet Yöntemi: Üretilen bir mamulün maliyeti, direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve endirekt gider niteliğinde olan genel üretim giderlerinden oluşur. Ülkemizde yaygın biçimde kullanılır. • Değişken Maliyet Yöntemi: Maliyetlerde yalnızca değişken giderler esas alınır. Kara geçiş noktasının belirlenmesinde ve çeşitli yönetim kararlarının alınmasında etkilidir. • Normal Maliyet Yöntemi: Üretilen mamullerin maliyeti bulunurken, direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve değişken giderler üretim maliyetlerine aktarılır; sabit giderlerin sadece kapasiteye ait olan kısmı maliyetlere aktarılır. • Asal Maliyet (Direkt Maliyet) Yöntemi: Yalnızca direkt ilk madde ve malzeme ve işçilik giderleri esas alır, genel yönetim giderlerinin tamamını maliyet dışında bırakır. Günümüzde uygulaması yoktur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE • Fiili Maliyet (Tarihi Maliyet) Yöntemi: Maliyetlerin faaliyet yapıldıktan sonra giderlerin fiilen gerçekleşen tutarları esas alınarak hesaplandığı yöntemdir. Ülkemizde kullanımı oldukça yaygındır. • Tahmini Maliyet Yöntemi: Burada önceden tahmin edilen maliyetler, bilimsel olmayan bir biçimde geçmis verilerden yararlanılarak tahmin edilmektedir. • Standard Maliyet Yöntemi: Maaliyetlerin olması gereken tutarlarının faaliyet yapılmadan önce, bilimsel yöntemlerle önceden saptanması ve kayıtların bu maliyetlere göre tutulmasını öngören bir yöntemdir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE • Sipariş Maliyet Yöntemi: Belli partiler halinde üretim yapan ve her partide diğerlerinden farklı tür veya nitelikte mamuller üreten işletmelerde kullanılır. • Evre (Safha) Maliyet Yöntemi: Birbirini izleyen ve birbirine bağlı aşamalarda sürekli ve seri olarak kitle haline mamul elde edilen işletmelerde kullanılır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

KAYNAKLAR • Prof. Dr. Mevlüt KARAKAYA, Maliyet Muhasebesi, Gazi Kitabevi, 2011. • Prof. Dr Nalan AKDOĞAN, Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları, Gazi Kitabevi, 2011. • Prof. Dr. Süleyman Yükçü, Çözümlü Maliyet ve Yönetim Muhasebesi Problemleri, 2007. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©