NANTAI NVERSTES HALK SALII BESLENME ktisadi dari ve
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HALK SAĞLIĞI BESLENME İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERS İTESİ ©
TANIMLAR • Yeterli ve dengeli beslenme: Vücudun büyümesi, gelişmesi, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için gerekli olan besin öğelerinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması için besinlerin tüketilmesidir. Besin: Yaşam için gerekli ögeleri sağlayan bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddelerdir. • Metabolizma: Canlılığın temeli, besinlerin alınması, sindirilmesi, hücrelere taşınması, solunumla alınan oksijen varlığında enerjiye dönüştürülmesi, küçük parçaların birleştirilerek yeni ve yıpranan hücrelerin yapılmasıdır. • Katabolizma: Yağ, karbonhidrat ve proteinlerin yapıtaşlarının mineraller ve vitaminlerin yardımı ile yakılıp enerji oluşması sürecidir. • Anabolizma: Küçük parçaların yine vitaminler ve minerallerin yardımı ile birleşerek hücrelerin yapımı sürecidir. • Malnütriyon: Kötü beslenme, “Yetersiz”, “Dengesiz”, “Aşırı” beslenme olarak tanımlanmaktadır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
GIDA GÜVENCESI GÜVENLIĞI Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agriculture Administration-FAO) 1992 yılında yaptıkları Uluslararası Beslenme Konferansında (International Conference on Nutrition-ICN 1992) “Gıda Güvencesi” kavramını şu şekilde tanımlamışlardır: Gıda güvencesi, bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziken ve ekonomik bakımdan erişmeleri ve sürdürmeleri bir hak olarak tanımlanmaktadır ve sosyal devlet bu hakkı tüm vatandaşları için sağlamakla yükümlüdür. Gıda güvenliği gıdaların amaçlandığı biçimde hazırlandığında, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri itibariyle tüketime uygun ve besin değerini kaybetmemiş olmasıdır. Günümüzde sanayileşme ve kitlesel üretim, daha uzun ve daha karmaşık gıda zincirlerinin oluşumu, GDO’lu (Genetiği Değiştirilmiş Organizma) gıdalar, ayaküstü gıda (fast food) tüketimi, sokak satıcıları ve uluslararası ticaret ve turizm ilişkilerindeki artış gibi nedenlerle gıda güvenliğini etkileyen pek çok tehlike oluşmaktadır. Gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla Tehlike Analizi Kritik NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Kontrol Noktaları (Hazard Analysis & Critical Control Points-HACCP), kontrol ve
BESIN GRUPLARI • Türkiye’nin besin üretimi ve beslenme durumu dikkate alınarak günlük alınması gereken temel besinlerin planlanmasında dört besin grubu ve grupların bir arada dengeli alınmasını sembolize etmek amacıyla “dört yapraklı yonca” ile ifade edilmektedir. I. Grup: Süt ve Sütten Yapılan Yiyecekler II. Grup: Et, Yumurta, Kuru baklagiller III Grup: Tahıllar ve Ürünleri IV. Grup: Sebzeler ve Meyveler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
ÜLKEMİZDE BAŞLICA BESLENME SORUNLARI • Demir Eksikliği Anemisi (DEA) • Şişmanlık (Obezitenin ve Hareketsizliğin Önlenmesi) • Protein-Enerji Malnutrisyonu (PEM) • İyot Yetersizliği Sorunları • Raşitizm • Osteoporoz • Diş Çürükleri NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
KAYNAKLAR • DSÖ • Çağatay G ve Akın L (Eds). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. I, III cilt. Hacettepe Ünv yayınları. Ankara. 2015. • Wallace, RB. Maxcy-Rosenau-Last Public Health and Preventive Medicine (Ed: Wallace RB). 14. Edition, Appleton & Lange. 1998 • Roger Detels, James Mcewen, Robert Beaglehole, and Heizo Tanaka. Oxford Textbook of Public Health. 4. Edition. 2002 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
- Slides: 6