NANTAI NVERSTES BILISEL PSKOLOJ SINIRBILIM VE BELLEK ktisadi
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ BILIŞSEL PSİKOLOJİ SINIRBILIM VE BELLEK İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf. nisantasi. edu. tr NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
• “Bilişsel psikologlar başka hiçbir konuyu bellek konusu kadar ayrıntılı araştırmadılar” (Solso ve ark. , 2007) • “Felsefeciler belleği en az 2000 yıldır konuşuyorlar, ama belleğin bilimsel olarak araştırılması yalnızca 100 yıl kadar önce, Hermann Ebbinghaus’un bu alana deneysel yöntemlerle yaklaşımı ile başlamıştır” (Baddaley, 1997).
• Bellek, geçmişimizi bugünümüze bağlayarak bizim bir bütün oluşumuzu sağlar. • Bireyin ve türlerin sağ kalabilmesi için bellek en temel işlevlerimizden biridir • Bütün canlılarda, ama “özellikle insanda bellek, düşünceler, dil, akıl yürütme, heyecanlar gibi diğer karmaşık davranışlarımızın içine örüntülenmiş olarak” bulunmaktadır (Markowitsch, 2000 a)
BELLEK SİSTEMLERİ • En geniş anlamıyla bellek, “organizmanın, kendisi ve içinde yaşadığı çevreye ilişkin bilgileri akılda tutmasıdır” (Fuster, 1999). • Fakat, tek kelime ile “bellek” diye adlandırdığımız işlev, tek bir bütün değildir. • Bir çok farklı beyin yapısında temsil edilir, bir çok farklı beyin yapıları belleğe aracılık eder
SINIFLANDIRMA 1 - bilinçli olarak hatırlanıp hatırlanmaması açısından: (açık bellek-örtük bellek) 2 -içerik açısından: (kişisel yaşantılar genel dünya bilgileri: episodik bellek-semantik bellek) 3 - zaman içindeki kalıcılığı açısından: (saniyeler ve dakikalarla sınırlı kısa süreli bellekyıllar boyu süren uzun süreli bellek); vb, farklı sistemlerden oluşur.
1. SÖZELLEŞTIRILEBILEN BELLEKSÖZELLEŞTIRILEMEYEN BELLEK (AÇIK BELLEK-ÖRTÜK BELLEK) • Bir açıdan belleği sözelleştirilebilen/sözle ifade edilebilen bellek (Declerative Memory) ve sözelleştirilemiyen/söze dökülemeyen Bellek (Nondeclerative Memory) şeklinde ikiye ayırabiliriz (bkz: Fuster, 1999; De. Luca ve ark, 2004). • Bazı yazarlar da aynı ayrımı, Açık Bellek (Explicit memory) ve Örtük Bellek (Implicit memory) isimleri altında yaparlar (Markowitsch, 2000 b).
AÇIK BELLEK YA DA SÖZELLEŞTIRILEBILEN BELLEK • Biri kişinin yaşadıklarının depolandığı ve hatırlandığı Öyküsel Bellek (Episodik bellek veya Otobiyografik bellek), biri de kişinin dünya hakkındaki genel bilgilerinin depolandığı ve hatırlandığı Anlamsal Bellek (Semantik bellek) olmak üzere iki ana bölümden oluşur. • Bu aynı zamanda 2 dir • 2 -içerik açısından: (kişisel yaşantılar- genel dünya bilgileri: episodik bellek-semantik bellek)
- Slides: 7