NAINI UGOVARANJA U NAOJ PRAKSI n n Prema

NAČINI UGOVARANJA U NAŠOJ PRAKSI n n Prema načinu finansiranja izgradnje objekata razlikuje se i način ugovaranja U domaćoj praksi, ugovaranje cene se vrši: po jedinici mere ugrađenog materijala n po m 2 izgrađenog prostora n po sistemu ''ključ u ruke'' n parcijalno ugovaranje n 1

po jedinici mere ugrađenog materijala n Karakteristika ovog načina je da se ugovaraju jedinične cene pozicija iz predračuna radova n Ugovorena ukupna cena izvođenja radova je orijentaciona, a stvarna cena se dobija po završetku radova, merenjem i obračunom vrednosti izvedenih količina na osnovu ugovorenih jediničnih cena n Količine izvedenih radova se mere permanentno tokom izvođenja radova, a verifikuju se putem građevinske knjige 2

po m 2 izgrađenog prostora n Po ovom načinu se ugovara cena za m 2, obično korisnog prostora n Cena metra kvadratnog korisnog prostora formira se kao količnik ukupno ugovorene cene radova i projektovane površine korisnog prostora 3

po sistemu ''ključ u ruke'' n Ugovara se cena kompletne usluge, sa uključenom cenom izrade projektne dokumentacije ili bez usluge projektovanja, od početka do završetka izgradnje objekta predaje ključeva objekta osposobljenog za eksploataciju 4

parcijalno ugovaranje n Prethodni načini ugovaranja podrazumevaju, da investitor ugovara radove sa jednim izvođačem glavnim izvođačem n Glavni izvođač, po potrebi, ugovara i uvodi u posao, za pojedine vrste radova, podizvođače – kooperante, ali on ostaje odgovoran prema investitoru za ukupno izvršenje radova n Kod parcijalnog ugovaranja investitor pojedine vrste radova ugovara sa različitim izvođačima n Organizaciju gradilišta i koordinaciju izvođenja radova direktno obavljaju službe investitora 5

NAČINI UGOVARANJA U SVETSKOJ PRAKSI n Lump sum contracts – fiksno ugovorena cena bez naznake količina radova n Bill of quantities contracts – ugovori po kojima se plaćaju izvedene količine radova na osnovu predmera radova n Schedule contracts – ugovori koji se zaključuju na osnovu jediničnih cena koje je odredio investitor n Cost reimbursement contracts – ugovori prema kojima investitor plaća izvođaču stvarne troškove izvršenih radova uvećane za troškove poslovanja 6

NAČINI UGOVARANJA U SVETSKOJ PRAKSI n All-in contracts – ugovori po kojima se od izvođača traži da izvrši projektovanje, građenje, i održavanje objekta u određenom periodu n Negotiated contracts – ugovori koje investitor sklapa sa izvođačem bez licitacije na osnovu prethodnog dogovaranja direktnom pogodbom n Management contracts – ugovori prema kojima investitor bira izvođače koji sarađuju sa investitorovim konsultantima 7

TENDERSKE PROCEDURE I UGOVORNA DOKUMENTACIJA FIDIC-A I MEĐUNARODNIH FINANSIJSKIH INSTITUCIJA n Svetske finansijske institucije (IBRD – Svetska banka za obnovu i razvoj, EBRD – Evropska banka za obnovu i razvoj, EIB – Evropska investiciona banka, EAR – Evropska agencija za rekonstrukciju) n Tok postupka od najave namere izgradnje do završetka izgradnje je vrlo precizno i detaljno regulisan n U prvoj fazi projekta koja obuhvata period do zaključenja ugovora, poseban značaj ima vrlo obimna tenderska dokumentacija 8

TENDERSKE PROCEDURE I UGOVORNA DOKUMENTACIJA FIDIC-A I MEĐUNARODNIH FINANSIJSKIH INSTITUCIJA n Procesi i relevantna dokumentacija koja se javlja u ovom postupku su sledeći: n najava ugovora n oglašavanje n uputstvo ponuđačima n ugovorna dokumentacija n tehničke specifikacije n predmer n projektna dokumentacija 9

Opšti i posebni uslovi ugovaranja n U inostranoj praksi se, u velikoj meri, za ovu materiju koristi dokumentacija FIDIC-a. FIDIC – Fédération Internationale des Ingénieurs-conseils n Ovu organizaciju su osnovala 1913. godine nacionalna udruženja nezavisnih inženjera konsultanata Belgije, Francuske i Švajcarske. n Do sada je u Federaciju učlanjeno preko 65 nacionalnih udruženja koja su prihvatila FIDICov etički kodeks: n Nepristrasnost n Kompetentnost n Fer konkurencija 10

Opšti i posebni uslovi ugovaranja n Svetske finansijske institucije kada učestvuju u realizaciji investicionih projekata, svoje procedure, uglavnom, baziraju na primeni FIDIC-ovih uslova ugovaranja n Prilikom njihove primene u domaćim okvirima, potrebno je FIDIC-ove odredbe harmonizovati/uskladiti sa domaćim zakonima i propisima n Generalno, u svim ovim procedurama ugovaranja se javljaju opšti uslovi – General Conditions, i posebni uslovi ugovaranja – Special Conditions, odnosno uslovi posebne primene – Conditions of Particular Applications 11

OSNOVNE ODREDBE UGOVORA n Odredbama ugovora se, pojedinim članovima ugovora, formulišu pravila ponašanja i delovanja ugovarača u zajedničkom poslu. n Ako ugovarači, do završetka posla, za sva sporna pitanja nađu odgovore u odredbama ugovora i među njima ne dođe do konflikta, može se smatrati da je ugovor dobro sačinjen i da je izvršio svoju funkciju 12

OSNOVNE ODREDBE UGOVORA n n n Predmet ugovora - radovi koji se ugovaraju Radovi koji se izvode po nalogu investitora naknadni radovi Višak radova Nepredviđeni radovi Cena n Prilikom ugovaranja po sistemu ''ključ u ruke'' u ugovorenoj ceni su ugovoreni svi troškovi n Kod ugovaranja po m 2 ugovora se jedinična cena za m 2 i ukupna cena izvođenja objekta koja je proizvod jedinične cene i projektovane površine n Kod ugovaranja po jedinici mere za svaku poziciju iz tendera se ugovara jedinična cena 13

OSNOVNE ODREDBE UGOVORA n Bazni datum – datum formiranja ugovorene cene n Revalorizacija cene - razlika u ceni (klizna skala) n Način isplate izvršenih radova n Rokovi izvođenja radova i produženje rokova n Cena, rok i kvalitet su, praktično, najznačajnije osnovne odredbe ugovora između investitora i izvođača 14

OSNOVNE ODREDBE UGOVORA n Osim navedenih osnovnih odredbi ugovaranja, ugovaraju se i: n garancije koje izvođač daje investitoru za dobro izvršenje posla, n garantni rokovi za pojedine vrste radova, ugrađene sklopove i instalacije, n kazne i premije za neizvršenje, odnosno izvršenje rokova građenja, n procedura raskidanja ugovora, n način rešavanja sporova 15

OSNOVNE ODREDBE UGOVORA n Sastavni deo ugovora, osim već napred navedenog, predstavljaju i: n opšti i posebni uslovi ugovaranja, n tehnička dokumentacija, kao i n projekat organizacije građenja sa tehnologijom i dinamikom izvođenja radova 16