Naar een herwaardering van het Standaardnederlands in het
- Slides: 29
Naar een herwaardering van het Standaardnederlands in het Vlaamse onderwijs Peter Debrabandere • Docent Nederlands, Duits & copywriting Katholieke Hogeschool VIVES (Brugge) • Hoofdredacteur Neerlandia Algemeen-Nederlands Verbond
2
labeling dikke Van Dale 1914 tot 2015 - instit si. Bgs dia/reg = = institutioneel (referentieel) Belgisch-Nederlands standaardtaal in België, geen standaardtaal dialectisch en regiolectisch Belgisch-Nederlands 3
sociolinguïstiek 20 e eeuw 21 e eeuw Belg. N. taalvormen = afwijkingen monocentrische visie Belg. N. taalvormen = varianten bicentrische visie 4
taaladvies. net 5
bicentrisch model in de lexicografie 6
bicentrisch model in de taaladvisering 7
8
“Die informatie is belangrijk voor taalprofessionals die specifiek voor de Belgische markt schrijven en vertalen of de Nederlandse teksten moeten vervlaamsen en omgekeerd. De afgelopen jaren is die vraag immers alleen maar toegenomen. Dat is goed nieuws voor de Vlaamse tekstschrijvers en vertalers, die tot dan toe vaak oneerlijke concurrentie ondervonden van de Nederlanders die geen typisch Belgische ‘fouten’ maakten. ” Miet Ooms, recensie van: Permentier, L. & Schutz, R. (2015). Typisch Vlaams. Leuven: Davidsfonds. (Over Taal, 2016, jg. 55, nr. 1, pp. 9 24 -25. )
10
www. goestingintaal. com 11
tussentaal of dialect op school leren? (NT 2, NVT) gedogen? spreken (als leraar)? spreken (als leerling)? gebruiken? 12
even terug naar de 19 e eeuw 13
Julius Vuylsteke (1836 -1903) 1891 21 e taal- en letterkundig congres in Gent: “Laat ons bij Holland in de leer gaan”. 14
Nederlands importeren = antwoord op argumentatie van Franstaligen: Le flamand is minderwaardig. Er bestaat geen Vlaamse cultuurtaal. Het Frans is superieur. De taal van de Hollanders is gevaarlijk. 15
verspreiding standaardtaal begin 20 e eeuw Nederland Vlaanderen elite van standaardtaalsprekers schoolboeken taalactie, zelfstudie hele bevolking 16
LEXICALE TAALELEMENTEN DIE AFWIJKEN VAN HETNEDERLANDS UIT NEDERLANDS IN stomerij verwarming hoe het ook zij vrachtwagen NEDERLAND ham iets verwachten zin, trek, lust … ritssluiting raadslid, kamerlid … hok zittingsperiode, regeerperiode GALLICISMEN gevoelig maken voor, bewust maken van … droogkuis parkeerplaats jurk wat er ook van zij entree, hal, toegang dranghek schoonmaken, poetsen, wassen … zich verwachten aan receptie balans spijker punaise mosterd na de maaltijd F LEENWOORDEN chauffage steenworp camion parking R Dat is geen kleinigheid. tirette hesp nadar A goesting bilan kot N BASTAARDWOORDEN NEDERLANDS IN REGIONALISMEN mandataris kleed S VLAANDEREN legislatuur kuisen DIALECTISMEN sensibiliseren nagel GEWESTELIJK vijgen na Pasen kleed inkom PURISMEN boogscheut kuisen onthaal nagel duimspijker Dat is geen klein bier. REGIONALISMEN ARCHAÏSMEN ALLEMAAL SAMEN VAAK ZUID- NEDERLANDS GENOEMD NEDERLANDS UIT EEN OUDERE TAALFASE chauffage, camion, tirette B E L G I S C H N E D E R L A N D S 17 R E G I O L E C T
DIDACTIEK? moedertaal v. d. leerlingen? standaardtaal dialect FOUT didactiek v. d. moedertaal didactiek v. d. vreemde taal 18
DIDACTIEK v. d. vreemde taal = contrastieve didactiek Nederlands vergelijken met dialect uitgaan van het dialect uitspraak: bv. g en h grammatica: bv. voornaamwoorden 2 e persoon woordenschat: bv. tas - zak 19
woordenschat: bv. tas - zak 20
opnieuw naar de 21 e eeuw resultaten van die moedertaaldidactiek? NU Belgisch-Nederlands = de eigen moedertaal 21
Belgisch-Nederlandse standaardtaal? JA • aanduiden ‘aanwijzen, aanstellen’ • globaal ‘totaal, volledig …’ • hospitaliseren ‘in het ziekenhuis opnemen’ • onthaal ‘ontvangst’ • rondpunt ‘rotonde’ • zakencijfer ‘omzet’ Bron: taaladvies. net NEE • • doorgaan ‘plaatsvinden’ inkom ‘ingang’, ‘hal’ kuisen ‘schoonmaken’ moest … ‘als …’ mutualiteit ‘ziekenfonds’ noemen ‘heten’ quasi ‘bijna, vrijwel’ verlof ‘vakantie’ 22
taalzorg vroeger nu te radicaal te soepel, te beperkt doel = Nederlands doel = ? gedeeltelijk succesvol weinig effect resultaat = geïntendeerd Nederlands resultaat = geïntendeerd (Belgisch) Nederlands of tussentaal? 23
Taalbeheersing op 18 jaar vaardighedenonderwijs grammatica woordenschat uitspraak spelling ? 24
en nu? grammaticaonderwijs spellingonderwijs vaardighedenonderwijs van de standaardtaal 25
contrastief onderwijs dialect / vreemde taal tussentaal standaardtaal 26
normatief onderwijs = eisen stellen in België, geen standaardtaal in België, status onduidelijk standaardtaal in het hele taalgebied BE BE, niet algemeen 27
taalvariatie Accepteer enige variatie. registervariatie Maak leerlingen registergevoelig. 28
Hebt u nog vragen? Peter Debrabandere peter. debrabandere@scarlet. be 29
- Hart van aanbidding tekst
- Het streven van vorsten naar absolute macht
- Er gaat een treintje naar dromenland tekst
- He luister mee naar een nieuw verhaal
- He luister mee naar een nieuw verhaal
- Ongeslachtelijke voortplanting planten
- Wat is het slot van een tekst
- Hoeveel ribben heeft een rechthoek
- Schaaldeel liniaal
- Wat is bedrijvend
- Wat is de hoofdgedachte
- Slot van een tekst
- Ontwerpen van een onderzoek
- Zijn het heupbeen en het dijbeen van de walvis rudimenten?
- Feodale stelsel middeleeuwen
- Van eiland naar wijland
- Merkgemachtigde
- Gram naar mol
- Kubieke decimeter naar liter
- Van papier naar digitaal
- Goedemorgen allemaal, hebben jullie lekker geslapen
- Van idee naar product
- Van a naar beter zeist
- Afstanden omrekenen
- Van decimaal naar binair
- Van a naar beter
- Van goed verzorgd naar zelfredzaam
- Uefi bios instellen
- Duitsland van democratie naar dictatuur
- Fasciculair cambium