Naar een herwaardering van het Standaardnederlands in het

  • Slides: 29
Download presentation
Naar een herwaardering van het Standaardnederlands in het Vlaamse onderwijs Peter Debrabandere • Docent

Naar een herwaardering van het Standaardnederlands in het Vlaamse onderwijs Peter Debrabandere • Docent Nederlands, Duits & copywriting Katholieke Hogeschool VIVES (Brugge) • Hoofdredacteur Neerlandia Algemeen-Nederlands Verbond

2

2

labeling dikke Van Dale 1914 tot 2015 - instit si. Bgs dia/reg = =

labeling dikke Van Dale 1914 tot 2015 - instit si. Bgs dia/reg = = institutioneel (referentieel) Belgisch-Nederlands standaardtaal in België, geen standaardtaal dialectisch en regiolectisch Belgisch-Nederlands 3

sociolinguïstiek 20 e eeuw 21 e eeuw Belg. N. taalvormen = afwijkingen monocentrische visie

sociolinguïstiek 20 e eeuw 21 e eeuw Belg. N. taalvormen = afwijkingen monocentrische visie Belg. N. taalvormen = varianten bicentrische visie 4

taaladvies. net 5

taaladvies. net 5

bicentrisch model in de lexicografie 6

bicentrisch model in de lexicografie 6

bicentrisch model in de taaladvisering 7

bicentrisch model in de taaladvisering 7

8

8

“Die informatie is belangrijk voor taalprofessionals die specifiek voor de Belgische markt schrijven en

“Die informatie is belangrijk voor taalprofessionals die specifiek voor de Belgische markt schrijven en vertalen of de Nederlandse teksten moeten vervlaamsen en omgekeerd. De afgelopen jaren is die vraag immers alleen maar toegenomen. Dat is goed nieuws voor de Vlaamse tekstschrijvers en vertalers, die tot dan toe vaak oneerlijke concurrentie ondervonden van de Nederlanders die geen typisch Belgische ‘fouten’ maakten. ” Miet Ooms, recensie van: Permentier, L. & Schutz, R. (2015). Typisch Vlaams. Leuven: Davidsfonds. (Over Taal, 2016, jg. 55, nr. 1, pp. 9 24 -25. )

10

10

www. goestingintaal. com 11

www. goestingintaal. com 11

tussentaal of dialect op school leren? (NT 2, NVT) gedogen? spreken (als leraar)? spreken

tussentaal of dialect op school leren? (NT 2, NVT) gedogen? spreken (als leraar)? spreken (als leerling)? gebruiken? 12

even terug naar de 19 e eeuw 13

even terug naar de 19 e eeuw 13

Julius Vuylsteke (1836 -1903) 1891 21 e taal- en letterkundig congres in Gent: “Laat

Julius Vuylsteke (1836 -1903) 1891 21 e taal- en letterkundig congres in Gent: “Laat ons bij Holland in de leer gaan”. 14

Nederlands importeren = antwoord op argumentatie van Franstaligen: Le flamand is minderwaardig. Er bestaat

Nederlands importeren = antwoord op argumentatie van Franstaligen: Le flamand is minderwaardig. Er bestaat geen Vlaamse cultuurtaal. Het Frans is superieur. De taal van de Hollanders is gevaarlijk. 15

verspreiding standaardtaal begin 20 e eeuw Nederland Vlaanderen elite van standaardtaalsprekers schoolboeken taalactie, zelfstudie

verspreiding standaardtaal begin 20 e eeuw Nederland Vlaanderen elite van standaardtaalsprekers schoolboeken taalactie, zelfstudie hele bevolking 16

LEXICALE TAALELEMENTEN DIE AFWIJKEN VAN HETNEDERLANDS UIT NEDERLANDS IN stomerij verwarming hoe het ook

LEXICALE TAALELEMENTEN DIE AFWIJKEN VAN HETNEDERLANDS UIT NEDERLANDS IN stomerij verwarming hoe het ook zij vrachtwagen NEDERLAND ham iets verwachten zin, trek, lust … ritssluiting raadslid, kamerlid … hok zittingsperiode, regeerperiode GALLICISMEN gevoelig maken voor, bewust maken van … droogkuis parkeerplaats jurk wat er ook van zij entree, hal, toegang dranghek schoonmaken, poetsen, wassen … zich verwachten aan receptie balans spijker punaise mosterd na de maaltijd F LEENWOORDEN chauffage steenworp camion parking R Dat is geen kleinigheid. tirette hesp nadar A goesting bilan kot N BASTAARDWOORDEN NEDERLANDS IN REGIONALISMEN mandataris kleed S VLAANDEREN legislatuur kuisen DIALECTISMEN sensibiliseren nagel GEWESTELIJK vijgen na Pasen kleed inkom PURISMEN boogscheut kuisen onthaal nagel duimspijker Dat is geen klein bier. REGIONALISMEN ARCHAÏSMEN ALLEMAAL SAMEN VAAK ZUID- NEDERLANDS GENOEMD NEDERLANDS UIT EEN OUDERE TAALFASE chauffage, camion, tirette B E L G I S C H N E D E R L A N D S 17 R E G I O L E C T

DIDACTIEK? moedertaal v. d. leerlingen? standaardtaal dialect FOUT didactiek v. d. moedertaal didactiek v.

DIDACTIEK? moedertaal v. d. leerlingen? standaardtaal dialect FOUT didactiek v. d. moedertaal didactiek v. d. vreemde taal 18

DIDACTIEK v. d. vreemde taal = contrastieve didactiek Nederlands vergelijken met dialect uitgaan van

DIDACTIEK v. d. vreemde taal = contrastieve didactiek Nederlands vergelijken met dialect uitgaan van het dialect uitspraak: bv. g en h grammatica: bv. voornaamwoorden 2 e persoon woordenschat: bv. tas - zak 19

woordenschat: bv. tas - zak 20

woordenschat: bv. tas - zak 20

opnieuw naar de 21 e eeuw resultaten van die moedertaaldidactiek? NU Belgisch-Nederlands = de

opnieuw naar de 21 e eeuw resultaten van die moedertaaldidactiek? NU Belgisch-Nederlands = de eigen moedertaal 21

Belgisch-Nederlandse standaardtaal? JA • aanduiden ‘aanwijzen, aanstellen’ • globaal ‘totaal, volledig …’ • hospitaliseren

Belgisch-Nederlandse standaardtaal? JA • aanduiden ‘aanwijzen, aanstellen’ • globaal ‘totaal, volledig …’ • hospitaliseren ‘in het ziekenhuis opnemen’ • onthaal ‘ontvangst’ • rondpunt ‘rotonde’ • zakencijfer ‘omzet’ Bron: taaladvies. net NEE • • doorgaan ‘plaatsvinden’ inkom ‘ingang’, ‘hal’ kuisen ‘schoonmaken’ moest … ‘als …’ mutualiteit ‘ziekenfonds’ noemen ‘heten’ quasi ‘bijna, vrijwel’ verlof ‘vakantie’ 22

taalzorg vroeger nu te radicaal te soepel, te beperkt doel = Nederlands doel =

taalzorg vroeger nu te radicaal te soepel, te beperkt doel = Nederlands doel = ? gedeeltelijk succesvol weinig effect resultaat = geïntendeerd Nederlands resultaat = geïntendeerd (Belgisch) Nederlands of tussentaal? 23

Taalbeheersing op 18 jaar vaardighedenonderwijs grammatica woordenschat uitspraak spelling ? 24

Taalbeheersing op 18 jaar vaardighedenonderwijs grammatica woordenschat uitspraak spelling ? 24

en nu? grammaticaonderwijs spellingonderwijs vaardighedenonderwijs van de standaardtaal 25

en nu? grammaticaonderwijs spellingonderwijs vaardighedenonderwijs van de standaardtaal 25

contrastief onderwijs dialect / vreemde taal tussentaal standaardtaal 26

contrastief onderwijs dialect / vreemde taal tussentaal standaardtaal 26

normatief onderwijs = eisen stellen in België, geen standaardtaal in België, status onduidelijk standaardtaal

normatief onderwijs = eisen stellen in België, geen standaardtaal in België, status onduidelijk standaardtaal in het hele taalgebied BE BE, niet algemeen 27

taalvariatie Accepteer enige variatie. registervariatie Maak leerlingen registergevoelig. 28

taalvariatie Accepteer enige variatie. registervariatie Maak leerlingen registergevoelig. 28

Hebt u nog vragen? Peter Debrabandere peter. debrabandere@scarlet. be 29

Hebt u nog vragen? Peter Debrabandere peter. debrabandere@scarlet. be 29