N DEME UYGULAMASI AVANS VE KREDLER Taner ERASLAN

ÖN ÖDEME UYGULAMASI (AVANS VE KREDİLER) Taner ERASLAN – İç Denetçi https: //facebook. com/mevzuatdoktoru/ teraslan 76@gmail. com

İÇİNDEKİLER 1. Kamu Gideri ve Ön Ödemeler 2. Avans ve Kredinin Tanımı 3. Ön Ödemelerde Süreç 4. Ön Ödemelerin Muhasebeleştirilmesi 5. Dikkat Edilecek Hususlar 6. Konuyla İlgili Mevzuat

KAMU GİDERİ VE ÖN ÖDEMELER - 1 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 7 nci maddesinde Devlet gideri, bütçe içinde, Devlet adına yapılan veya özel bir kanunla yapılması öngörülen bir hizmet karşılığı olmak üzere Devletin zimmetinde gerçekleşen borç olarak tanımlanmıştır. 5018 Sayılı Kamu Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 3/h maddesinde; kamu gideri, kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının ıskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, mali ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri olarak tanımlanmıştır.

KAMU GİDERİ VE ÖN ÖDEMELER - 2 Bu hükümlere göre bütçe giderinin yapılmasında ilke, mal veya hizmetin alınmasından sonra ilgili idarelerce malındığını, hizmetin yapıldığını gösterir kanıtlayıcı belgelerin ödeme evrakı ekine bağlanması suretiyle ödemenin yapılmasıdır. Bu kuralın bir istisnası, 1050 sayılı Kanunun değişik 83 üncü ila 90 ıncı maddeleri arasında düzenlenen, 5018 Sayılı Kanun’un 35. maddesinde düzenlenen avans ve kredilerdir. 5018 Sayılı Kanun ile bu uygulama ÖN ÖDEME olarak tanımlanmıştır. 5018 sayılı Kanun 35. maddesinin gerekçesi: “Kural olarak ödemenin yapılabilmesi için işin yaptırılmış, mal veya hizmetin teslim alınmış olması gerekmektedir. Bu maddede, bu kuralın istisnası olarak hangi hallerde ön ödeme yapılabileceği düzenlenmiştir. ”

Ön Ödeme Mevzuatı: q 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 35. maddesi, q Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 110. ile 129. maddeleri, q Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, Yönetmelikte kapsam sorunu: (1) “Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince yapılacak ön ödemelere ilişkin usul ve esasları kapsar. ” ÖÖUEHK (2) “Ön ödemeler ile ilgili olarak bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesinde belirtilen yönetmelik hükümleri uygulanır. ”MİBMY q Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Genel Tebliğ (Sayı: 2007/1),

5018 sayılı Kanun’un 35. maddesi “Ön ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hallerde kesin ödeme öncesi avans veya kredi şeklinde yapılan ödemeyi” ÖÖUEHK Avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilmesi için; q Harcama yetkilisinin uygun görmesi, q Karşılığı ödeneğin saklı tutulması, q İlgili kanunlarda öngörülen hallerde veya gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler söz konusu olacak

Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir. 2012 Yılı Bütçe Kanunu’nun İ Cetveli (Çeşitli Kanunlara Göre Bütçe Kanununda Gösterilmesi Gereken Parasal Sınırlara Ait Cetvel)

Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere, teminat karşılığında bütçe dışı avans ödenebilir. “Bütçe dışı avans; Bütçede yer alan ödeneklerle bağlantısı kurulmadan, diğer bir anlatımla bütçede ödeneğinin olup olmadığına bakılmadan tamamen bütçe dışından yapılan ön ödemelerdir. ”

Açılmış akreditiflere ilişkin kredi artıkları ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunur. Devredilen kredi artıklarının karşılığı, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde ise üst yönetici tarafından idare bütçesinin ilgili tertibine ödenek kaydolunur. Sözleşmelerin bitim tarihlerinde henüz bir kısım hizmet yerine getirilememiş veya zorunlu nedenlerle sözleşmenin uygulanmasına başlanılamamış ancak, ilgili idarece ek süre verilmiş ve bu süre ertesi malî yıla taşmış ise; yıl sonunda yüklenme artığı devredilir ve bu tutarlara ilişkin ödenekler hakkında akreditiflerle ilgili hükümler uygulanır. Devredilen yüklenme artığı karşılığı hizmet ek süre içinde yerine getirilerek kanıtlayıcı belgeleri verildiğinde, tutarı hizmetin yapıldığı yıl bütçesine gider kaydıyla ödenir.

Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlüdür. Süresi içerisinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında 21. 7. 1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde ön ödeme şekilleri, devir ve mahsup işlemleri, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider türleri itibarıyla miktarı ve oranlarının belirlenmesi, zorunlu hallerde yapılacak harcamalar iç in ön ödemenin tutarı ve mahsup süresi, mutemetlerin görevlendirilmesi ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Diğer kamu idarelerinde ön ödemeye ilişkin usul ve esaslar bu madde hükümleri dikkate alınmak suretiyle ilgili mevzuatlarında düzenlenir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Bütçe içi veya bütçe dışı olarak veyahut emanet niteliğindeki hesaplardan verilen ön ödeme niteliğindeki her türlü avans, kredi ve akreditifler ile mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerin izlenmesi, ön ödemelere ilişkin hesaplar kullanılır. 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı

160 İş Avans ve Kredileri Hesabı İş avans ve kredi çeşitleri Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilecek iş avansı ve açılacak kredilerin çeşitleri aşağıda gösterilmiştir. 1) Mutemetlere verilen avanslar, 2) Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması için görevlendirilecek mihmandarlara verilen avanslar, 3) Avans sınırlarını aşan giderler için mutemetler adına açılan krediler, 4)Yabancı ülkelerde yapılacak satın almalar için görevlendirilen mutemetler adına bankalar nezdinde açtırılan krediler, oluşturur.

Mutemetlerin görevlendirilmesi, avans ve kredi verilmesi ve mahsubu 1) Harcama yetkilisi mutemedi görevlendirilmesinde uyulacak esaslar Kurumun her bir harcama birimi için ayrı mutemet görevlendirilir. Harcama yetkilisi, ilk görevlendirmede ve değişiklik halinde mutemetlerin adını, soyadını ve unvanlarını, bir yazı ile ilgili birime bildirirler. Bu yazılar bir dosyada saklanır. 2) Avansın verilmesi ve harcanması Bütçe sınıflandırmasının herhangi bir ekonomik kodunun 2 nci düzeyinden verilmiş olan avansın mahsubu yapılmadan, belirlenen limiti aşmasa bile aynı ekonomik kodun 2’nci düzeyinden yeniden avans verilemez. Ancak, başka bir ekonomik kodun 2 nci düzeyinden istenilen avans, mutemede tanınan limiti aşmadığı takdirde verilebilir. Bir iş için verilen avans yalnız o işe harcanır. Avans alınmadan harcama yapılamaz. Avansın verildiği tarihten önce yapılan harcamalara ait belgeler kabul edilmez.

3) Avansların mahsubu - 1 Her mutemet aldığı avanstan harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri avansın verildiği tarihten itibaren en çok bir ay içinde vermek ve artan parayı iade etmekle yükümlüdür. Mutemet işin tamamlanmasından sonra bir aylık sürenin bitimini beklemeksizin avans artığını iade etmek ve hesabını kapatmak zorundadır. Mutemet mali yılın sonunda bir aylık sürenin dolmasını beklemeksizin, henüz mahsubunu yaptırmadığı harcamalara ait belgeleri vermek ve artan parayı yatırmakla yükümlüdür.

3) Avansların mahsubu - 2 Mali yılın son günlerinde mutemetlerce verilen belgelerin incelenmesi yıl sonuna kadar bitirilemediği takdirde, avans artığı mahsup döneminde kapatılmak üzere ertesi yıla devredilir. Malın teslim alındığı veya hizmetin gördürüldüğü, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, dairesince mali yılın sonuna kadar muhasebe yetkilisine bildirilen mutemet avansları için de aynı şekilde işlem yapılır. Yukarıda açıklandığı şekilde mahsup edilmeyen mutemet avansları veya iade edilmeyen avans artığı mutemet adına 140 -Kişilerden Alacaklar Hesabı’na alınarak durum mutemedin bağlı olduğu daireye bildirilir ve bu mutemede varsa gecikme zammı dahil avansın mahsubu yapılıncaya kadar bir daha avans verilmez veya adına kredi açılmaz.

3) Avansların mahsubu - 3 Mutemet hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümleri uyarınca işlem yapılır. Bu şekilde 140 -Kişilerden Alacaklar Hesabı’na alınan tutarlara ait olarak, avansın mahsup süresi içinde düzenlenmiş olan mahsup evrakının sonradan teslim edilmesi durumunda, avans mahsup edilmekle birlikte, avansın mahsup veya iade edilmesi gerektiği tarihten itibaren hesaplanacak gecikme zammı mutemetten tahsil edilir.

c) Kredi işlemleri Mutemetler için tespit olunan avans sınırlarını aşan giderler için, yeterli ödeneği bulunmak koşulu ile dairesinin göstereceği lüzum üzerine mutemetler adına herhangi bir banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir. Açılacak krediler için dairesince düzenlenecek “muhasebe işlem fişi” ne; yapılacak hizmetin niteliği, açılması istenilen kredinin tutarı, bütçe tertibi, hangi banka nezdinde ve kimin adına açılacağına ilişkin açıklamalar ile mutemedin tatbik imzasını gösterir dairesince onaylı iki adet sirküler bağlanarak muhasebe yetkilisine verilir. İşin niteliğine, toplu veya ayrıntılı oluşuna göre mutemede imza karşılığında yeteri kadar kredi ödeme emri (Örnek-54) verilir.

c) Kredi işlemleri Verilen kredi ödeme emrinin yaprak sayısı ile numaraları, nezdinde kredi açılan bankaya bildirilir ve mutemedin imza sirkülerinden biri gönderilir. Kredi ödeme emirleri, mal alındıkça veya hizmet gördürüldükçe mutemetlerce düzenlenir. Birinci parçası parasını almak üzere alacaklıya verilir; ikinci parçası tahakkuk belgelerine bağlanır. Dipkoçanı olan üçüncü parça ise sonradan mahsup belgeleriyle birlikte muhasebe yetkilisine verilir. Adına kredi açılan mutemet, krediden kendi adına kredi ödeme emri düzenleyip para alamaz. Bu husus muhasebe yetkilisince, nezdinde kredi açılan bankaya bir yazı ile bildirilir. Devlet Malzeme Ofisinden veya diğer kamu kuruluşlarından yapılacak satın almalar için açılacak kredilerde para, gönderme emri ile doğrudan ilgili kuruluşun hesabına aktarılacağından kredi ödeme emri kullanılmaz. Açılan kredi tutarının harcanmayan kısmının, kurum hesabına aktarılması mal veya hizmet satın alınan ilgili kuruluşa bildirilir.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 6 Mahsup Belgeleriyle Birlikte Muhasebeye Verilir Tahakkuk Belgelerine Bağlanır Alacaklıya Verilir

ç) Kredilerin mahsubu - 1 Adına kredi açılan mutemet, harcanan paralara ait mahsup belgelerini bağlı bulunduğu tahakkuk birimine teslim eder. Dairesince tahakkuk işlemleri tamamlanarak mahsup belgeleri ödeme emri belgesi ekinde muhasebe birimine verilir ve kredinin mahsubu sağlanır. Her mutemet, adına açılan krediden harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri kredinin açıldığı tarihten itibaren en çok üç ay içinde, ancak her halde yıl sonunda muhasebe yetkilisine vermekle yükümlüdür. Mutemet, işin tamamlanmasından sonra üç aylık sürenin bitimini beklemeksizin kredi artığını, düzenleyeceği kredi ödeme emri ile bankaya yatırmak zorundadır. Kamu kuruluşlarından yapılacak alımlar için açılan kredilerin harcanmayan kısmının hesaba aktarılması, dairesince mal veya hizmetin alındığı ilgili kuruluşa bildirilir.

ç) Kredilerin mahsubu - 2 Açılan krediler üç ay içerisinde mahsup edilmediği takdirde, durum ilgili daireye bildirilerek harcanan paralara ait belgeler ve artan para geri istenir. Mali yılın son günlerinde mutemetlerce verilen belgelerin incelenmesi yıl sonuna kadar bitirilemediği takdirde, kredi artığı mahsup döneminde kapatılmak üzere ertesi yıla devredilir. Malın teslim alındığı veya hizmetin gördürüldüğü, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, dairesince mali yılın sonuna kadar muhasebe yetkiline bildirilen krediler için de aynı şekilde işlem yapılır.

d) Bir mutemet üzerinde bulunan avans ve kredinin başka bir mutemede devri Bir mutemede verilen avansın veya adına açılan kredinin, herhangi bir nedenle başka bir mutemede devrine harcama yetkilisince gerek görüldüğü takdirde, dairesince yeniden bir muhasebe işlem fişi düzenlenerek muhasebe yetkilisine gönderilir. Kredinin devri halinde, yeni mutemedin iki nüsha imza sirküleri de muhasebe işlem fişine eklenir. Muhasebe işlem fişinde kredinin devrinin yapılacağı açıkça belirtilir. Devir tarihine kadar yapılmış olan harcamalar, eski mutemetçe mahsup edildikten sonra kalan avans veya kredi artığı, muhasebe yetkilisince iş avans ve kredileri hesabına borç ve alacak kaydedilerek eski mutemedin hesabı kapatılır, yeni mutemet borçlandırılır. Devredilen avans veya kredinin mahsup süresinin başlangıcı, avans veya kredinin eski mutemede verildiği veya açıldığı tarihtir.

1 - Mutemetlere verilen avanslar bu hesaba borç, ödenmesi gereken tutar 100 -Kasa Hesabı veya 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 2 - Mutemetler adına muhasebe birimi veya banka nezdinde açılan krediler bu hesaba borç, ilgisine göre 333 -Emanetler Hesabına, 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 3 - Mutemetlere verilen avans veya açılan kredilerin tamamı ya da bir kısmı harcama yetkilisinin izniyle başka bir mutemede devredildiği takdirde, devredilen avans ya da kredi tutarı, yeni mutemet adına bu hesaba borç ve eski mutemet adına bu hesaba alacak kaydedilir.

1 - Verilen iş avans ve kredilerinden yapılan giderlere ilişkin kanıtlayıcı belgeler geldiğinde harcama tutarı, bir taraftan bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabına ya da varlığa dönüştürülecek bir harcama unsuru ise ilgili varlık hesabına borç; diğer taraftan 830 -Bütçe Giderleri Hesabına borç 835 -Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir. 2 - Verilen avans veya banka nezdinde açtırılan kredilerden nakden iade edilenler bu hesaba alacak, 100 -Kasa Hesabı veya 102 -Banka Hesabına borç kaydedilir. 3 - Bu hesapta kayıtlı bulunan avans ve kredi tutarlarından süresi içerisinde mahsup veya iade edilmeyenler bu hesaba alacak, sorumluları adına 140 -Kişilerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 4 - Bu hesapta kayıtlı tutarlardan mahsup dönemine aktarılanlar bu hesaba alacak, 165 -Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabına borç kaydedilir.

161 Personel Avansları Hesabı Mevzuatı uyarınca verilen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücret ödemeleri karşılığı verilen avansların izlemesi için kullanılır. a) Yolluk avansları 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59 uncu maddesi hükmü uyarınca verilecek sürekli ve geçici görev yolluğu avanslarının ödenmesi ve mahsubuyla ilgili hususlar aşağıda açıklanmıştır. b) Maaş ve ücret avansları Çeşitli nedenlerle ödeme gününden önce ödenmesi kararlaştırılan maaş ve ücret ödemeleri personel avansları hesabına borç kaydedilerek izlenir. Ödeme günü geldiğinde ise bu hesaptan çıkarılarak bütçe giderleri hesabına aktarılır.

1) Sürekli görev yolluğu avansları Bu avanslar, Harcırah Kanunu’nda sürekli görev yolluğu alabileceği belirtilenlere harcırah miktarının önceden tayin ve tespiti mümkün olmayan hallerde verilir. Kendisine sürekli görev yolluğu avansı verilen kişi, gideceği yere varış tarihinden itibaren bir ay içinde usulüne göre hazırlayacağı bildirimi dairesine verir. Bildirimde gösterilen miktarın, verilen avanstan fazla veya noksan olması halinde Harcırah Kanununun 59 uncu maddesi uyarınca işlem yapılır. Süresinde mahsup belgeleri gelmediği takdirde, bildirimin alınarak gönderilmesini sağlamak için durum dairesine bildirilir. Bildirim vermeyen memur hakkında aynı Kanunun 59’uncu maddesi fıkrası uyarınca işlem yapılır.

1) Sürekli görev yolluğu avanslarında memur ve ailesi atandığı memuriyet mahalline gitmişse, varışları tarihinden itibaren bir ay sonunda; memur gitmemiş, aile götürülmemiş veya getirilmemişse avansın verildiği tarihten başlamak üzere genel hükümlere göre faiz aranır. Varış tarihi olarak memur veya hizmetlinin yeni görevine fiilen başladığı tarih esas alınır. Sonradan verilen emirle sürekli görev yolluğuna esas olan tayinden vazgeçildiği için paranın geri alınması gerektiği takdirde, faizin başlangıcı, iptal emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci günün sonunda, bugün tatile rastlarsa tatili izleyen günden başlar.

2) Geçici görev yolluğu avansları Harcırah Kanunu hükümlerine göre, memuriyet mahalleri dışında bir yere geçici görev, kurs, tedavi, sınav gibi amaçlarla gönderilenlere verilen avansların; asıl memuriyet mahalline dönüşten itibaren bir ay içerisinde bildirimin dairesince muhasebe birimine verilerek mahsup işleminin yaptırılması ve varsa artan paranın iade edilmesi gerekir. Süresi içerisinde mahsup belgelerini vermeyen, artan parayı iade etmeyen veya mahsup belgelerini verdiği halde artan parayı iade etmeyenler hakkında 6245 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi uyarınca işlem yapılır. Geçici görev yolluğu avansı alanların, süresi içerisinde mahsup belgelerini vermemesi veya artan parayı iade etmemesi halinde, asıl memuriyet mahalline dönüşlerinden itibaren bir ay sonundan başlamak üzere faiz alınır.

2) Geçici görev yolluğu avansları Bir kişiye, almış olduğu avansı mahsup etmeden başka bir görevlendirme nedeniyle yeniden avans verildiği takdirde, bir aylık mahsup süresi, her görev için asıl memuriyet mahalline dönüş tarihi esas alınarak ayrı hesaplanır. Avans ödendikten sonra geçici görevlendirmeden vazgeçildiği için paranın geri alınması gerektiği takdirde, hesaplanacak faizin başlangıcı, vazgeçme emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci günün sonunda, bugün tatile rastlarsa tatili izleyen günden başlar.

1 - 6245 sayılı Kanun uyarınca verilen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları bu hesaba borç, 100 -Kasa Hesabı veya 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 2 - Yılı bütçesinden karşılanmak üzere ödeme gününden önce yapılan maaş ve ücret ödemeleri bu hesaba borç, 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 3 - Yılı bütçesinden karşılanmak üzere, daha önceki yılda, bütçe dışı avans ve krediler hesabına borç kaydedilerek verilen personel avansları, mali yıl başında bu hesaba borç, 162 -Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına alacak kaydedilir.

1 - Verilen avanslardan harcanan tutarlar 630 -Giderler Hesabına borç, bu hesaba alacak, ; diğer taraftan 830 -Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir. 2 -Verilen avanslardan nakden iade edilenler bu hesaba alacak, 100 -Kasa Hesabı veya 102 -Banka Hesabına borç kaydedilir. 3 -Verilen avanslardan süresi içerisinde kapatılmayanlar bu hesaba alacak, 140 -Kişilerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 4 - Bu hesapta kayıtlı tutarlardan mahsup dönemine aktarılanlar bu hesaba alacak, 165 -Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabına borç kaydedilir.

162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı Kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin yüklenicilere verilen avanslar; ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları ile emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarların izlenmesi için kullanılır. Özel kanunlarında belirtilen hükümlere göre, bütçe ilgilendirilmeksizin verilen avanslar ile ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları bütçe dışı avanslardır.

a) Emanetler hesabında kayıtlı paralardan verilecek avanslar İlgililerce, muhasebe birimlerine yatırılarak emanetler hesabına alınan tutarlardan, diğer mevzuat hükümleri gereğince görevlendirilecek memurların yolluk ve diğer giderleri için bütçe dışı avans ve kredi verilebilir. İlgili dairelerce görevlendirilen memurların kimliği, emanete alınan paraya ait alındının tarihi, numarası ile bütçe dışı avans ve kredi olarak ödenmesi istenilen paranın tutarı, bir yazı ile muhasebe birimine bildirilir. Bu yazı muhasebe işlem fişine bağlanarak bütçe dışı avans, görevlendirilen memur veya mutemedine ödenir. Görev yapıldıktan sonra, avansın mahsubunu sağlamak üzere görevli memurlarca düzenlenip, yetkililer tarafından onanmış bulunan geçici görev yolluğu bildirimi ve paranın tahsilinde verilen alındı muhasebe birimine gönderilir. Hizmet yapıldıktan sonra bir ay içinde mahsup belgelerini vermeyenler hakkında Harcırah Kanununun 59’uncu maddesi hükmü uygulanır.

b) Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere yapılan maaş ve ücret ödemeleri Aralık ayının 15 inde yapılan maaş ve ücret ödemelerinin ertesi yıl 01 -14 Ocak dönemine karşılık gelen tutarları bu hesapta izlenir. Yeni mali yılda bu tutarlar, düzenlenecek ödeme emri ile bütçe giderleri hesabına aktarılır. Bu tutarlar yeni yıl bütçesi ödeneklerinden karşılanacağından, avans olarak verildiği yıldan herhangi bir ödenek devri yapılmaz. c) Yüklenicilere teminat karşılığı verilen avanslar 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesi gereğince, sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere yüklenicilere teminat karşılığı bütçe dışı avans ödenebilir.

1 - Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen avans ve krediler bu hesaba borç, 100 -Kasa Hesabı veya 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 2 - Aralık ayının 15 inde yapılan maaş ve ücret ödemelerinin ertesi yıl 0114 Ocak dönemine karşılık gelen tutarları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 3 - İlgililer tarafından memur yolluğu olarak kurum adına yatırılarak emanete alınan paralardan, görevli memurlar veya mutemetlerine ödenen avanslar bu hesaba borç, 100 -Kasa Hesabı veya 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 4 - Yüklenicilere teminat karşılığı verilen avanslar bu hesaba borç, 100 Kasa Hesabı veya 103 -Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. Diğer taraftan 910 -Teminat Mektupları Hesabına borç, 911 -Teminat Mektupları Emanetleri Hesabına alacak kaydedilir

1 - Verilen avans ve banka nezdinde açtırılan kredilerden nakden iade edilenler bu hesaba alacak, 100 -Kasa Hesabı veya 102 -Banka Hesabına borç kaydedilir. 2 - Aralık ayının 15 inde yapılan maaş ve ücret ödemelerinden 01 -14 Ocak dönemine karşılık gelen tutarlar, yeni yılın başında düzenlenecek ödeme emri ile bir taraftan bu hesaba alacak, 630 - Giderler Hesabına borç, diğer taraftan 830 -Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 - Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir. 3 - Yüklenicilere teminat karşılığı verilen avanslardan nakden veya mahsuben iade edilenler bu hesaba alacak, 100 -Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabına veya ilgili hesaplara borç kaydedilir. Ayrıca 911 -Teminat Mektupları Emanetleri Hesabına borç, 910 -Teminat Mektupları Hesabına alacak kaydedilir. 4 - Bu hesapta kayıtlı bulunan avans ve kredi tutarlarından süresi içerisinde mahsup veya iade edilmeyenler bu hesaba alacak, sorumluları adına 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı Mahsup dönemine aktarılan iş avans ve kredileri Mali yıl içerisinde iş avans ve kredileri hesabına borç kaydedilerek verilen avans veya açılan kredilerden, harcandığı halde belgeleri muhasebe birimine verilemeyenlerin dairesinin bildirmesi üzerine veya belgeleri verildiği halde mali yıl sonuna kadar incelenememesi nedeniyle mahsubu yapılamayan avans ve kredi tutarları saklı tutulan aynı miktardaki ödenekleri ile birlikte mahsup dönemine aktarılır. Mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilere ilişkin harcama belgeleri, mahsup dönemi içinde verildiğinde geçen yıl bütçe mahsupları hesabına borç kaydı yapılarak mahsup işlemi yapılır ve saklı tutulan ödenekler kapatılır. Mahsuba ilişkin harcama belgelerinin, avans veya kredinin verildiği veya açıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki bir tarihi taşıması gerekir. Mahsup dönemi sonuna kadar nakden veya mahsuben kapatılmayan avans tutarları ilgili mutemet adına kişilerden alacaklar hesabına alınarak avans hesabı kapatılır ve buna ait ödenek tenkis edilir.

Mahsup dönemine aktarılan personel avansları Personel avansları hesabına borç kaydedilerek ödenen tutarlar; mahsup belgeleri mali yıl sonuna kadar muhasebe birimine verilemediği veya belgeleri verildiği halde mali yıl sonuna kadar incelenemediği takdirde, saklı tutulan aynı miktardaki ödenekleri ile birlikte ertesi yıl içerisinde kapatılmak üzere mahsup dönemine aktarılır. Devredilen tutarlara ait mahsup belgeleri, mahsup dönemi içerisinde muhasebe birimine verildiğinde geçen yıl bütçe mahsupları hesabına kaydedilerek mahsup işlemi yapılır ve saklı tutulan ödenekler kapatılır. Mahsup dönemi sonuna kadar nakden veya mahsuben kapatılmayan avans tutarları ilgilileri adına kişilerden alacaklar hesabına alınarak avans hesabı kapatılır ve buna ait ödenek tenkis edilir.

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 2 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı Bu hesap, kurumca mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır. Avans verilmesi: 160 01 03 05 00 100 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 Kasa Hesabı 300 MİF Avansın Mahsubu 630 03 05 02 01 100 Giderler Hesabı 250 Kasa Hesabı 51, 88 160 01 03 05 00 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 360 03 09 00 00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar H. 1, 88 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 250 250 ÖE

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 3 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı İş Avansının Başka Mutemede Devri 160 01 03 05 00 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 MİF

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 4 161 Personel Avansları Hesabı Bu hesap, mevzuatı uyarınca verilen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücret ödemeleri karşılığı verilen avansların izlemesi için kullanılır. Önce ödenmesi kararlaştırılan maaş ve ücret ödemeleri; 160 18 01 01 00 Personel Avansları Hesabı 103 01 00 00 00 Verilen Çekler ve Gönderme E. H. 300 MİF Avansın Mahsubu (Vergiler ve Kesintiler Düşülmemiştir. ) 630 01 01 Giderler Hesabı 160 18 01 01 00 Personel Avansları Hesabı 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 300 300 ÖE 300 300

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 5 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı Bu hesap, kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin yüklenicilere verilen avanslar; ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları ile emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarların izlenmesi için kullanılır. Aralık ayının 15 inde yapılan maaş ve ücret ödemelerinin ertesi yıl 01 -14 Ocak dönemine karşılık gelen tutarları bu hesapta izlenir. 162 05 01 00 00 Bütçe Dışı Avans ve Krediler H. 103 01 00 00 00 Verilen Çekler ve Gönderme E. H. 300 MİF Yeni mali yılda bu tutarlar, düzenlenecek ödeme emri ile bütçe giderleri hesabına aktarılır. Bu tutarlar yeni yıl bütçesi ödeneklerinden karşılanacağından, avans olarak verildiği yıldan herhangi bir ödenek devri yapılmaz. 630 01 01 Giderler Hesabı 162 05 01 00 00 Bütçe Dışı Avans ve Krediler H. 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 300 300 ÖE 300 300

ÖN ÖDEME USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak üzere aşağıda belirtilen hallerde bütçe dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; 1) Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilir. 2) Yukarıda belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Bakanlığın uygun görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T. C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilir. 3) Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir.

Açılan kredilerin ilgililere ödenmesi Nezdinde mutemet adına kredi açılan banka veya muhasebe birimi, mutemedin vereceği kredi ödeme talimatında gösterilen yere veya alacaklıya doğrudan ödeme yapar. Mutemet tarafından, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine hitaben; a) Kredi banka nezdinde açılmış ise hesap numarası, muhasebe birimi nezdinde açılmış ise muhasebe biriminin adı, b) Ödemenin yapılacağı kişinin adı (tüzel kişilerde unvanı), vergi kimlik numarası ve varsa banka hesap numarası, c) Ödenecek tutar, d) Mutemedin adı, soyadı, unvanı, dairesi ve düzenlenme tarihi, bilgilerini içeren bir kredi ödeme talimatı düzenlenir ve imzalanarak hak sahibine verilir. İhale mevzuatı çerçevesinde mal ve hizmet alımı gerçekleştirilecek kamu idarelerinden Bakanlıkça belirlenenlere yapılacak ön ödemelerde kredi tutarı, doğrudan ilgili kamu idaresinin banka hesabına aktarılabilir.

Mutemet görevlendirilmesi Kamu idarelerinin bütçesinde kendisine ödenek tahsis edilen her bir merkez harcama birimi için yalnızca bir mutemet görevlendirilir. Ödenek gönderme belgesiyle ödenek verilen harcama yetkilileri ise kendilerine bağlı her birim için birer mutemet görevlendirebilir. Bir bütün oluşturan, ancak ayrı yerlerde bulunan askeri birimler ile kurumların her biri için ayrı mutemet görevlendirilebilir. Ayrıca, zorunluluk bulunması ve harcama yetkilisi onayında belirtilmesi koşuluyla; a) Taşıtların akaryakıt, yağ, bakım, onarım ve işletme giderleri, b) Bir bütün oluşturmakla birlikte, alınacak mal veya yapılacak işle ilgili olarak ayrı yerlerde sonuçlandırılması gereken vergi, resim, harç ödeme yükümlülükleri ile yükleme, boşaltma ve gümrük işlemleri gibi özellik arz eden işlere ilişkin giderler, için birden fazla mutemet görevlendirilebilir. Mutemetlerin ilk görevlendirilmelerinde ve değiştirilmeleri halinde adı, soyadı, görev unvanı, T. C. kimlik veya vergi kimlik numarası ve imza örneği harcama yetkilisi tarafından bir yazı ile muhasebe birimine bildirilir.

Ön ödemenin başka mutemede devri Harcama yetkilisinin yazılı izniyle mutemet, üzerindeki avans veya adına açılan kredi tutarını başka bir mutemede devredebilir. Avans şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde para ve harcama belgelerinin mutemede teslim edildiğine ilişkin tutanak düzenlenir. Devreden mutemetçe tutanak ve harcama yetkilisinin yazılı izni muhasebe yetkilisine ibraz edilerek, avans kaydının yeni mutemet adına yapılması sağlanır. Tutanağın birer nüshası devreden ve devralan mutemede verilir. Kredi şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde ise, harcama yetkilisinin yazılı izni ile birlikte yeni mutemedin imza örneği de muhasebe birimine verilerek, kredi kaydının yeni mutemet adına yapılması sağlanır. Banka nezdinde açılan kredilerin devrinde yeni mutemedin imza örneği ayrıca bankaya da gönderilir.

Ön ödemelerde mahsup süresi ve sorumluluk Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdür. Bakanlık, zorunlu hallerde mahsup süresini ayrıca belirlemeye yetkilidir. Mahsup süresi, avansın verildiği veya kredinin açıldığı güne, son ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde; sürenin bittiği ayda avansın verildiği veya kredinin açıldığı güne tekabül eden bir gün yok ise, süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde sona erer. Harcama yetkilisinin talimatıyla, bu süreler içinde getirilecek harcama belgeleri tutarında yeniden ön ödeme yapılabilir. Bu şekilde mahsup işlemi yapılmadıkça aynı iş için ön ödeme yapılamaz. Ancak, bakanlıkların yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avans ve açılan kredilerin mahsubu ve artıklarının iadesinde nakit iadesi yapılmaz, verilecek yeni avans veya açılacak krediden mahsup edilir. Avansın verildiği tarihten önceki bir tarihi taşıyan harcama belgeleri avansın mahsubunda kabul edilemez. Mahsup döneminde verilen harcama belgelerinin de, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir.

Mutemet, işin tamamlanmasından sonra, yukarıdaki bir ve üç aylık sürelerin bitimini beklemeden, son harcama tarihini takip eden üç iş günü içinde ön ödeme artığını iade etmek ve süresinde mahsubunu yaparak hesabını kapatmak zorundadır. Ön ödemenin Yönetmeliğin 10 uncu maddesi gereğince başka mutemede devredilmesi halinde, devralan mutemedin de, hesabını ön ödemenin ilk mutemede yapıldığı tarihten itibaren, yukarıda belirtilen sürelerde muhasebe yetkilisine vermesi zorunludur. Denetim elemanları, yollukları ve diğer giderleri karşılığı aldıkları avanslara ilişkin harcama belgelerini, takip eden ayın onuncu gününe kadar idarelerine vermek ve varsa avans artığını iade etmekle, idareler de bunu aramakla yükümlüdür. Hakediş tutarının avanstan fazla olması halinde, farkın, ilgili denetim elemanının banka hesabına aktarılması zorunludur. Mutemetlerce süresi içinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Kanunen geçerli bir mazereti olmaksızın avanslarını süresinde mahsup etmeyen mutemetler hakkında, ayrıca tabi oldukları personel mevzuatının disiplin hükümlerine göre de işlem yapılır. Kurum içi veya kurum dışından görevlendirilenlere yolluk ve diğer giderleri karşılığı verilen avanslardan süresinde mahsup edilmeyenler hakkında özel kanunlarındaki hükümler uygulanır.

Bütçe dışı avansların mahsubu Bütçe dışı avans ve kredilerin mahsubu aşağıdaki esaslara göre yapılır. a) Yılı içinde sonuçlanacak işler ile ertesi yıla geçen veya gelecek yıllara yaygın yüklenmeler nedeniyle yüklenicilere sözleşmelerine dayanılarak verilen bütçe dışı avansların mahsubunda şartname ve sözleşmelerinde belirtilen esaslara uyulur. b) Özel kanunlarındaki hükümlere göre verilen bütçe dışı avans veya kredi şeklinde ön ödemeler, özel kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde belgeleri muhasebe yetkilisine verilmek ve artan tutar iade edilmek suretiyle mahsup edilir. c) Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere aylık, ücret ve benzeri hakedişler karşılığı verilen bütçe dışı avansların mahsup edilmesi gereken tarih, bu giderlerin ilgili mevzuatına göre ödenmesi gerektiği tarihtir.

Ön ödemelerin yıl sonunda mahsubu Mutemetler, mali yılın sonunda avanslarda bir aylık, kredilerde üç aylık sürenin dolmasını beklemeksizin, mahsubunu yapmadıkları harcamalara ait belgeleri muhasebe yetkilisine verip, artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdürler. Mali yıl sonuna kadar kapatılmayan veya mahsup döneminde mahsup edileceği idaresince bildirilmeyen ön ödeme tutarı, yıl sonunda mutemet adına ilgili hesaba borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Mutemet adına borç kaydedilen tutarlar hakkında muhasebe yönetmeliğinde belirtildiği şekilde işlem yapılır.

Ön ödemelerin mahsup dönemine aktarılması Muhasebe birimine verilen mahsup belgelerinden incelenmesi yıl sonuna kadar tamamlanamayan ön ödeme artıkları mahsup dönemine ödeneği ile birlikte devredilir. Malın teslim alındığı, hizmetin gördürüldüğü veya işin yaptırıldığı, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, ilgili idare tarafından mali yılın sonuna kadar muhasebe birimine yazılı olarak bildirilen ön ödemeler için de aynı şekilde işlem yapılır. Mahsup döneminde verilen harcama belgelerinin, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir. Mahsup döneminde de kapatılamayan ön ödeme tutarı, dönem sonunda mutemet adına borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Karşılığı ödenekler iptal edilir. Yılı bütçesine gider kaydedilmek üzere geçici ve sürekli görev yolluğu ile buna ilişkin diğer giderler karşılığı verilen avanslardan mali yılın sonuna kadar mahsubu yapılamamış olanlar hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Genel Tebliğ - (Sayı: 2007/1) Ön ödeme yapılabilmesi için; a) İlgili kanununda öngörülmüş olması, b) Ön ödeme yapılacak giderin, gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderlerden olması, c) İlgili bütçe tertibinden yeterli ödeneğin harcama biriminde mevcut olması ve bu ödeneğin, ön ödemenin mahsubu yapılana kadar saklı tutulması, ç) Başbakanlık, Bakanlığımız ve ilgili bakanlıklarca yayımlanan tasarruf tedbirleri ve uygulama talimatlarında belirtilen hususlara uyulması, Gerekmektedir.

(4) Ön ödeme uygulamasının bir alım usulü olmaması sebebiyle ön ödeme yapılacak mal veya hizmet alımlarında, alımların idarelerin tabi oldukları ihale mevzuatı hükümlerine göre yapılması, mal alındığının veya hizmetin gerçekleştirildiğinin ihale mevzuatına uygun olarak görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması gerekir. (5) Ayrıca, ön ödemenin kesin ödemeye dönüştürülmesinde verilen avansın veya açılan kredinin mahsubunda kullanılacak gerçekleştirme belgelerinin, Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde öngörülen belgelerden olması esastır.

3. Harcama yetkilisi mutemetleri (1) Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde kesin ödeme öncesi avans veya kredi olarak ön ödeme yapılabilmesi için, harcama yetkililerinin harcama yetkilisi mutemedi görevlendirmeleri gerekir. Harcama yetkilisi mutemedi görevlendirilmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır. (2) Her harcama birimi için bir mutemet görevlendirilmesi asıldır. (3) Aynı harcama birimine bağlı olmakla birlikte, ayrı hizmet yürütmekte olan veya ayrı yerlerde bulunan askerî birlik ve askerî kurumlar ile okul, yurt, enstitü, hastane, dispanser ve benzeri birim ve ünitenin her biri için ayrı mutemet görevlendirilebilir. (4) Zorunluluk bulunması halinde harcama yetkilileri; taşıtların akaryakıt, yağ, bakım, onarım ve işletme giderlerinde; bir bütün oluşturmakla birlikte alınacak mal veya yapılacak işle ilgili olarak ayrı yerlerde sonuçlandırılması gereken vergi ve benzeri ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde; alınan mala ilişkin yükleme, boşaltma ve gümrük işlemleri gibi özellik arz eden işlere ilişkin giderlerde ayrı mutemet görevlendirebilir. (5) Verilen avansa ilişkin iş bitirilmeden bir başka iş için kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılması gereken hallerde, ayrı bir harcama yetkilisi mutemedi görevlendirilebilir.

4. Avans şeklinde yapılacak ön ödemeler (1) Yönetmelik kapsamındaki kamu idarelerinde harcama yetkilisi mutemetlerine verilecek avans sınırları, gider türleri ve idareler itibarıyla Bakanlığımızca (Muhasebat Genel Müdürlüğü) yayımlanan Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğde gösterilmiştir. (2) Avans nakit olarak doğrudan harcama yetkilisi mutemedine verilebileceği gibi mutemedin banka hesabına da aktarılabilir. 5. Kredi şeklinde yapılacak ön ödemeler (1) Harcama yetkilisi tarafından kredi şeklinde ön ödeme yapılması uygun görülen giderler ile avans sınırlarını aşan giderler için kredi açılabilir. Kredi mutemede nakden verilmez veya şahsi hesabına aktarılmaz. (2) Harcama yetkilisi mutemedi, mal veya hizmetin alındığı kişi veya kuruluşa ödeme yapılması için, adına kredi açılan banka veya muhasebe birimine hitaben Ek -2’deki kredi ödeme talimatını düzenler. Banka veya muhasebe birimince, kredi ödeme talimatında belirtilen tutar şartlar oluştuğunda alacaklının kendisine veya yetkili temsilcisine ödenir ya da varsa banka hesabına aktarılır. (3) İhale mevzuatı çerçevesinde mal ve hizmet alımı gerçekleştirilecek kamu idarelerinden Ek-3’deki listede gösterilenlere yapılacak ön ödemelerde ise kredi tutarı doğrudan ilgili kamu idaresinin banka hesabına aktarılacaktır.

6. Kredi izinleri (1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince açılacak kredilerden tutarı, merkezî yönetim bütçe kanununa bağlı (İ) cetvelinde belirlenen tutarı aşanlar ile yurt dışından yapılacak alımlar için açtırılacak akreditif karşılığı krediler için Bakanlığımızdan (Muhasebat Genel Müdürlüğü) izin alınacaktır. (2) Bu idarelerin taşra teşkilatı ile il ve ilçelerdeki diğer harcama birimlerince açtırılacak kredilerden tutarı, Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliği ekinde yer alan Tablo 2’de gösterilen tutara kadar olanlarda kredi izinlerinin il Defterdarlarınca verilmesi uygun görülmüştür. Büyükşehir belediyesi bulunan illerde Defterdarlar bu yetkilerini sınırları açıkça belirtmek suretiyle yardımcıları vasıtasıyla kullanabilirler. (3) Kredi izinleri için, Ek-1’deki Kredi Talepnamesi düzenlenecektir. Söz konusu talepnamede talep edilen kredi tutarı yazı ve rakam ile ayrı gösterilir. Kredi talepnamesinin ekine satın alınacak malın cinsi, birim fiyatı ve miktarı ile katma değer vergisi tutarını gösteren liste eklenecektir. Ayrıca, muhasebe birimine gönderilen ödeneğe ilişkin ödenek gönderme belgesi veya yazının tarih ve numarasına ilişkin bilgilere yer verilecektir. (4) Usulüne uygun olarak doldurulan kredi talepnameleri, harcama yetkililerince doğrudan kredi izni vermeye yetkili makama (Defterdarlığa veya Bakanlığa) gönderilir. Verilen kredi iznine ilişkin belge harcama yetkilisine geldiğinde, Muhasebe İşlem Fişi düzenlenir ve ekine kredi izin yazısı ile alıma ilişkin harcama talimatlarından ilgili olanı bağlanarak muhasebe birimine gönderilir.

7. Kredi izni başvurularında uyulacak esaslar (1) 5018 sayılı Kanuna göre kredi açılabilmesi için; ön ödeme yapılmasının ilgili kanununda öngörülmüş olması, yapım işi, mal veya malzemeye ivedi ihtiyaç duyulması, zorunlu bir gider olması ve gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması için yeterli sürenin bulunmaması gerekir. Kanunun öngördüğü şartlar oluşmadan kredi açılması ve bu suretle kamu idarelerine ait nakdin, idarenin tasarrufu dışındaki hesaplarda tutulması 5018 sayılı Kanuna aykırıdır. (2) Bu nedenle, harcama yetkilileri kredi izin taleplerinde ön ödeme yapılmasını öngören ilgili kanun ve madde numarası ile ivedilik veya zorunluluk gerekçelerini mutlaka belirteceklerdir.

8. İzin alınmaksızın açılacak krediler (1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince aşağıda belirtilen kamu idarelerinden yapılacak alımlar için kredi izni aranmaz: a) Posta Maddeleriyle Telgraf Ücretlerinin Ödeme Şeklini Gösterir Yönetmelik gereğince; T. C. Posta ve Telgraf Teşkilatından alınacak posta pulları ile posta ücreti ödeme makinelerine yükletilecek limitlere ilişkin posta ücreti giderleri, b) Okul pansiyonları hesabından yapılacak, pansiyonların çeşitli ve ivedi giderleri, c) Kamu İhale Kurumuna ödenecek ilan giderleri, ç) Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliği eki Tablo 2’de belirtilen tutara kadar olan, elektronik kartlara yükletilecek doğalgaz ve su giderleri.

9. Elektronik sayaçlara yükletilen doğalgaz ve su bedelleri (1) Bedelleri peşin ödenerek elektronik sayaçlara yükletilen kredi tutarında tüketimi sağlanan doğalgaz ve su bedelleri için ilgili kuruluşa kredi şeklinde ön ödeme yapılır. Bu nedenle, harcama yetkilisi mutemedi adına açılan kredi tutarı, muhasebe birimince doğrudan kuruluşun banka hesabına aktarılır. (2) Yapılacak ön ödemelerde; harcama talimatı ve genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince yapılacak ön ödemelerde, Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğ eki Tablo 2’de gösterilen tutarı aşanlar için ayrıca kredi izin yazısı ödeme belgesine bağlanır. (3) Harcama yetkilisi mutemedi, kredi tutarının ilgili dağıtım kuruluşunun banka hesabına intikal ettirildiğine ilişkin bankadan alacağı dekontun bir örneği ile varsa krediden kesilen damga vergisi karşılığında düzenlenen muhasebeleştirme belgesinin onaylı bir örneğini, adlarına düzenlenmiş yetki belgesiyle birlikte dağıtım kuruluşunun ilgili birimine verir. (4) İlgili dağıtım kuruluşunca, banka dekontunda gösterilen nakit tutarı ile kesilmiş ise onaylı muhasebe işlem fişinde gösterilen damga vergisi toplamı tutarında doğalgaz veya su, kuruma ait elektronik karta yüklenir ve düzenlenen fatura ile birlikte mutemede teslim edilir.

10. Yüklenicilere yapılacak bütçe dışı ön ödemeler (1) Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre; sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilecektir. Ayrıca, belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Maliye Bakanlığının uygun görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T. C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. (2) Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde yüklenicilere bütçe dışı avans ödemesi yapılabilmesi için bu hususun 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 27 nci maddesi gereğince idari şartnamede belirtilmesi zorunludur. Bu nedenle Yönetmelikte belirlenen oranların üzerinde avans verilmesi düşünülen hallerde, ilgisine göre Bakanlığımız uygun görüşü veya üst yönetici kararının ihaleye çıkılmadan önce, idari şartnamenin hazırlanması aşamasında alınması gerekmektedir. Genel bütçeli idarelerce duyuru yapıldıktan sonra sözleşme aşamasında veya sözleşme yapıldıktan sonra istenecek uygun görüş talepleri Bakanlığımızca işleme konulmayacaktır. İdarelerin bu konuda dikkatli olmaları gerekir.

11. Diğer hususlar (1) Harcama yetkilisi mutemedine verilecek avans veya adına açılacak krediler için harcama yetkilisinden alınacak harcama talimatlarında; verilecek avans veya açılacak kredi tutarı ile harcama yetkilisi mutemedinin adı belirtilir. Harcama yetkilileri, harcama yetkilisi mutemetlerine verilecek avanslarda; a) Belirlenen sınırlar dahilinde olmak şartıyla, ihtiyaç tutarında avans verilmesine, b) Avansın ivedi ihtiyaçlar için verildiği göz önünde bulundurularak, olağanüstü durumlar dışında alım işine, avansın verildiği tarihten itibaren en geç beş gün içinde başlanılmasına, c) Avans verilmesini gerektiren ihtiyaçların ortadan kalkması halinde avansın veya kullanılmayan artıkların, bekletilmeden muhasebe birimi vezne veya banka hesaplarına iade edilmesine, özen gösterecekler, kamu idaresine ait paranın gereksiz yere mutemetler üzerinde kalmasına izin vermeyeceklerdir.

(2) 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ve Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince harcama yetkilisi mutemetleri; kendilerine verilen avanslara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri bir ay içerisinde ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe yetkilisine vermekle yükümlüdür. Mahsup süresi, avansın verildiği güne, son ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde, sürenin bittiği ayda avansın verildiği güne tekabül eden bir gün yok ise, süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde sona erer. Örneğin; 15/03/2006 tarihinde alınan avansın en geç 15/04/2006 tarihinin mesai saati sonuna kadar mahsup edilmesi gerekir. Ancak, bu gün tatil gününe (Cumartesi) rastladığından takip eden ilk iş günü olan 17/04/2006 Pazartesi günü mesai saati sonuna kadar mahsubu gerekir. 30/01/2006 tarihinde alınan avansın ise en geç 28/02/2006 günü mesai saati bitimine kadar mahsup edilmesi gerekmektedir. Belirtilen sürede mahsup edilmeyen avanslar, mahsup edilmesi gereken tarihten itibaren, 6183 sayılı Kanunun değişik 51 inci maddesi hükmüne göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte, anılan Kanun hükümlerine göre ilgili mutemetten tahsil edilir.

q Avans, işi yapacak, mal veya hizmeti sağlayacak olan kişi veya kuruluşa ödenmek üzere, doğrudan mutemede verilir. q İlgili kanunlarına göre, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı ödenecek avanslar kendilerine veya şahsi mutemetlerine verilebilir. Mutemet dilekçeleri? ? ? ğ) Mahalli idare personelinin aylık, ücret ve düzenli olarak yapılan benzeri alacaklarının, harcama yetkililerince yazılı olarak görevlendirilen mutemetlere ödenmesinde, Mutemet Görevlendirme Yazısı (Örnek: 6). h) Mahalli idare personelinin yolluk, tedavi gideri ve benzeri münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti, konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine ödenmesinde, her ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi (Örnek: 7).

AVANS VE KREDİNİN TANIMI - 3 q Avans, işi yapacak, mal veya hizmeti sağlayacak olan kişi veya kuruluşa ödenmek üzere, doğrudan mutemede verilir. q İlgili kanunlarına göre, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı ödenecek avanslar kendilerine veya şahsi mutemetlerine verilebilir. h) Mahalli idare personelinin yolluk, tedavi gideri ve benzeri münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti, konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine ödenmesinde, her ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi (Örnek: 7). q Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere teminat karşılığında bütçe dışı avans verilebilir.

AVANS VE KREDİNİN TANIMI - 4 q Kredi, mutemetler adına banka veya aynı idareye hizmet veren muhasebe birimi nezdinde açtırılabilir. Mutemetlerin imza örneği, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine gönderilir. q Ön ödemeler hangi iş için verilmiş ise yalnızca o işte kullanılır. q Mutemetler avans almadan harcama yapamaz ve kamu idaresi adına harcama yapmak üzere muhasebe biriminin veznesi veya banka hesabından başka hiçbir yerden, hiçbir nam ile para alamazlar.

Avans verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler: 1) Yılları merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen tutara kadar olan yapım işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanmasına ilişkin giderler ile benzeri giderler için avans verilebilir. 2) İlgili kanunlarında hüküm bulunması halinde, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı avans verilebilir. Bu avansların tutarı ve mahsup süreleri özel kanunlarındaki hükümlere tabidir. 3) Yetkili mercilerce ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücretler avans olarak verilebilir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilecek iş avansı ve açılacak kredilerin çeşitleri aşağıda gösterilmiştir. 1) Mutemetlere verilen avanslar, 2) Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması için görevlendirilecek mihmandarlara verilen avanslar, 3) Avans sınırlarını aşan giderler için mutemetler adına açılan krediler, 4)Yabancı ülkelerde yapılacak satın almalar için görevlendirilen mutemetler adına bankalar nezdinde açtırılan krediler, Oluşturur.

Kredi verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler: 1) Dairesinin göstereceği lüzum ve harcama yetkilisinin onayı ile mutemetler adına banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir. 2) Kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilatlarınca yabancı ülkelerde yapılacak satınalmalar için, mutemetler adına gerektiğinde yerel bankalardan birinde kredi açtırılabilir. 3) Yabancı ülkelerden yapılacak satınalmalar için, dairesinin göstereceği lüzum üzerine, ilgili mevzuatı gereğince Türkiye’de bankacılık faaliyetine izin verilen banka veya özel finans kuruluşları nezdinde akreditif karşılığı kredi açtırılır.

Bütçe dışı ön ödemeler İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak üzere aşağıda belirtilen hallerde bütçe dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; 1) Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilir. 2) Yukarıda belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Bakanlığın uygun görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T. C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilir. 3) Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir. Özel kanunlarında öngörülen hükme göre peşin ödenmesi gereken maaş, ücret ve benzeri giderler

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 1 Mutemet Görevlendirilmesi; Avans ve Kredi Uygulamasında öncelikle mutemet görevlendirilmesi gerekmektedir. Mutemet; harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlu, bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan harcama yetkilisi mutemedini, ifade etmektedir. Kurumun her bir harcama birimi için ayrı mutemet görevlendirilir. Harcama yetkilisi, ilk görevlendirmede ve değişiklik halinde mutemetlerin adını, soyadını ve unvanlarını, bir yazı ile ilgili birime bildirirler. Bu yazılar bir dosyada saklanır.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 2 Mutemet Görevlendirilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar; 1) Aynı harcama birimine bağlı olmakla birlikte, ayrı hizmet yürütmekte olan veya ayrı yerlerde bulunan birim ve ünitenin her biri için ayrı mutemet görevlendirilebilir. 2) Zorunluluk bulunması halinde harcama yetkilileri; taşıtların akaryakıt, yağ, bakım, onarım ve işletme giderlerinde; bir bütün oluşturmakla birlikte alınacak mal veya yapılacak işle ilgili olarak ayrı yerlerde sonuçlandırılması gereken vergi ve benzeri ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde; alınan mala ilişkin yükleme, boşaltma ve gümrük işlemleri gibi özellik arz eden işlere ilişkin giderlerde ayrı mutemet görevlendirebilir. 3) Verilen avansa ilişkin iş bitirilmeden bir başka iş için kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılması gereken hallerde, ayrı bir harcama yetkilisi mutemedi görevlendirilebilir.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 3 Avansın Verilmesi ve Harcanması; 1) Bütçe sınıflandırmasının herhangi bir ekonomik kodunun 2 nci düzeyinden verilmiş olan avansın mahsubu yapılmadan, belirlenen limiti aşmasa bile aynı ekonomik kodun 2’nci düzeyinden yeniden avans verilemez. 2) Ancak, başka bir ekonomik kodun 2 nci düzeyinden istenilen avans, mutemede tanınan limiti aşmadığı takdirde verilebilir. 3) Bir iş için verilen avans yalnız o işe harcanır. 4) Avans alınmadan harcama yapılamaz. 5) Avansın verildiği tarihten önce yapılan harcamalara ait belgeler kabul edilmez.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 4 Avansın Mahsubu; 1) Her mutemet aldığı avanstan harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri avansın verildiği tarihten itibaren en çok bir ay içinde vermek ve artan parayı iade etmekle yükümlüdür. 2) Mutemet işin tamamlanmasından sonra bir aylık sürenin bitimini beklemeksizin avans artığını iade etmek ve hesabını kapatmak zorundadır. 3) Mutemet mali yılın sonunda bir aylık sürenin dolmasını beklemeksizin, henüz mahsubunu yaptırmadığı harcamalara ait belgeleri vermek ve artan parayı yatırmakla yükümlüdür. Mali yılın son günlerinde mutemetlerce verilen belgelerin incelenmesi yıl sonuna kadar bitirilemediği takdirde, avans artığı mahsup döneminde kapatılmak üzere ertesi yıla devredilir. 4) Malın teslim alındığı veya hizmetin gördürüldüğü, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, dairesince mali yılın sonuna kadar muhasebe yetkilisine bildirilen mutemet avansları için de aynı şekilde işlem yapılır.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 5 Kredi İşlemleri; Mutemetler için tespit olunan avans sınırlarını aşan giderler için, yeterli ödeneği bulunmak koşulu ile dairesinin göstereceği lüzum üzerine mutemetler adına herhangi bir banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabilir. Açılacak krediler için dairesince düzenlenecek “muhasebe işlem fişi” ne; yapılacak hizmetin niteliği, açılması istenilen kredinin tutarı, bütçe tertibi, hangi banka nezdinde ve kimin adına açılacağına ilişkin açıklamalar ile mutemedin tatbik imzasını gösterir dairesince onaylı iki adet sirküler bağlanarak muhasebe yetkilisine verilir. İşin niteliğine, toplu veya ayrıntılı oluşuna göre mutemede imza karşılığında yeteri kadar kredi ödeme emri (Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Örnek-54) verilir. Verilen kredi ödeme emrinin yaprak sayısı ile numaraları, nezdinde kredi açılan bankaya bildirilir ve mutemedin imza sirkülerinden biri gönderilir. Kredi ödeme emirleri, mal alındıkça veya hizmet gördürüldükçe mutemetlerce düzenlenir.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 7 Kredi Ödeme Emri (Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Örnek-54); Birinci parçası parasını almak üzere alacaklıya verilir; ikinci parçası tahakkuk belgelerine bağlanır. Dipkoçanı olan üçüncü parça ise sonradan mahsup belgeleriyle birlikte muhasebe yetkilisine verilir. Adına kredi açılan mutemet, krediden kendi adına kredi ödeme emri düzenleyip para alamaz. Bu husus muhasebe yetkilisince, nezdinde kredi açılan bankaya bir yazı ile bildirilir. Açılan kredi tutarının harcanmayan kısmının, kurum hesabına aktarılması mal veya hizmet satın alınan ilgili kuruluşa bildirilir.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 8 Kredilerin Mahsubu; Adına kredi açılan mutemet, harcanan paralara ait mahsup belgelerini bağlı bulunduğu tahakkuk birimine teslim eder. Dairesince tahakkuk işlemleri tamamlanarak mahsup belgeleri ödeme emri belgesi ekinde muhasebe birimine verilir ve kredinin mahsubu sağlanır. Her mutemet, adına açılan krediden harcadığı tutarlara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri kredinin açıldığı tarihten itibaren en çok üç ay içinde, ancak her halde yıl sonunda muhasebe yetkilisine vermekle yükümlüdür. Mutemet, işin tamamlanmasından sonra üç aylık sürenin bitimini beklemeksizin kredi artığını, düzenleyeceği kredi ödeme emri ile bankaya yatırmak zorundadır.

ÖN ÖDEMELERDE SÜREÇ - 9 Kredilerin mahsubu; Kamu kuruluşlarından yapılacak alımlar için açılan kredilerin harcanmayan kısmının hesaba aktarılması, dairesince mal veya hizmetin alındığı ilgili kuruluşa bildirilir. Açılan krediler üç ay içerisinde mahsup edilmediği takdirde, durum ilgili daireye bildirilerek harcanan paralara ait belgeler ve artan para geri istenir. Mali yılın son günlerinde mutemetlerce verilen belgelerin incelenmesi yıl sonuna kadar bitirilemediği takdirde, kredi artığı mahsup döneminde kapatılmak üzere ertesi yıla devredilir. Malın teslim alındığı veya hizmetin gördürüldüğü, ancak belgelerin mahsup döneminde verileceği, dairesince mali yılın sonuna kadar muhasebe yetkiline bildirilen krediler için de aynı şekilde işlem yapılır.

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 1 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı Ö N 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı Ö D 164 Akreditifler Hesabı E M E 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı L E 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı R 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 2 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı Bu hesap, kurumca mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır. Avans verilmesi: 160 01 03 05 00 100 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 Kasa Hesabı 300 MİF Avansın Mahsubu 630 03 05 02 01 100 Giderler Hesabı 250 Kasa Hesabı 51, 88 160 01 03 05 00 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 360 03 09 00 00 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar H. 1, 88 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 250 250 ÖE

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 3 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı İş Avansının Başka Mutemede Devri 160 01 03 05 00 İş Avans ve Kredileri Hesabı 300 MİF

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 4 161 Personel Avansları Hesabı Bu hesap, mevzuatı uyarınca verilen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücret ödemeleri karşılığı verilen avansların izlemesi için kullanılır. Önce ödenmesi kararlaştırılan maaş ve ücret ödemeleri; 160 18 01 01 00 Personel Avansları Hesabı 103 01 00 00 00 Verilen Çekler ve Gönderme E. H. 300 MİF Avansın Mahsubu (Vergiler ve Kesintiler Düşülmemiştir. ) 630 01 01 Giderler Hesabı 160 18 01 01 00 Personel Avansları Hesabı 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 300 300 ÖE 300 300

ÖN ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRMESİ - 5 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı Bu hesap, kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin yüklenicilere verilen avanslar; ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları ile emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarların izlenmesi için kullanılır. Aralık ayının 15 inde yapılan maaş ve ücret ödemelerinin ertesi yıl 01 -14 Ocak dönemine karşılık gelen tutarları bu hesapta izlenir. 162 05 01 00 00 Bütçe Dışı Avans ve Krediler H. 103 01 00 00 00 Verilen Çekler ve Gönderme E. H. 300 MİF Yeni mali yılda bu tutarlar, düzenlenecek ödeme emri ile bütçe giderleri hesabına aktarılır. Bu tutarlar yeni yıl bütçesi ödeneklerinden karşılanacağından, avans olarak verildiği yıldan herhangi bir ödenek devri yapılmaz. 630 01 01 Giderler Hesabı 162 05 01 00 00 Bütçe Dışı Avans ve Krediler H. 830 03 05 02 01 Bütçe Giderleri Hesabı 835 00 00 Gider Yansıtma Hesabı 905 03 05 00 00 Ödenekli Giderler Hesabı 900 03 05 00 00 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri H. 300 300 ÖE 300 300

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 1 ÖN ÖDEME YAPILABİLMESİ İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR? a) İlgili kanununda öngörülmüş olması, b) Ön ödeme yapılacak giderin, gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderlerden olması, c) İlgili bütçe tertibinden yeterli ödeneğin harcama biriminde mevcut olması ve bu ödeneğin, ön ödemenin mahsubu yapılana kadar saklı tutulması, ç) Başbakanlık, Bakanlığımız ve ilgili bakanlıklarca yayımlanan tasarruf tedbirleri ve uygulama talimatlarında belirtilen hususlara uyulması, gerekmektedir. AVANSA İLİŞKİN PARASAL LİMİTLER NEREDE DÜZENLENMEKTEDİR? Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir. Kamu idarelerinde harcama yetkilisi mutemetlerine verilecek avans sınırları, gider türleri ve idareler itibarıyla Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından her yıl yayımlanan Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğde gösterilmektedir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 2 ÖN ÖDEME KAPATIRKEN KANITLAYICI BELGELER VE HARCAMA BELGELERİ HAZIRLENIR MI? Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlüdür. Ön ödeme uygulamasının bir alım usulü olmaması sebebiyle ön ödeme yapılacak mal veya hizmet alımlarında, alımların idarelerin tabi oldukları ihale mevzuatı hükümlerine göre yapılması, mal alındığının veya hizmetin gerçekleştirildiğinin ihale mevzuatına uygun olarak görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması gerekir. Ayrıca, ön ödemenin kesin ödemeye dönüştürülmesinde verilen avansın veya açılan kredinin mahsubunda kullanılacak gerçekleştirme belgelerinin, Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde öngörülen belgelerden olması esastır. 1

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 2 ÖN ÖDEME KAPATIRKEN KANITLAYICI BELGELER VE HARCAMA BELGELERİ HAZIRLENIR MI? Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 4. maddesinde; “b) Ön ödemelerde; 1) Avans veya kredi suretiyle yapılacak ön ödemelerde; harcama talimatı, ihale mevzuatına göre yapılacak alımlarda onay belgesi, ” düzenleneceği yine söz konusu Yönetmeliğin 4. maddesinde; “a) Kesin ödemelerde; bütçeden nakden veya mahsuben yapılacak kesin ödemelerde Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ekindeki Ödeme Emri Belgesine harcamanın çeşidine göre bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler kanıtlayıcı belge olarak eklenir. ” denildiğinden avans ve kredi mahsuplarında Yönetmelikte belirlenen kanıtlayıcı belgeler eklenir. 2

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 3 KREDİ DOĞRUDAN ALACAKLININ BANKA HESABINA AKTARILABİLİR Mİ? Devlet Malzeme Ofisi ve aşağıda sayılan kuruluşlardan yapılacak mal ve hizmet alımları nedeniyle açtırılacak kredilerde, kredi karşılığı nakit doğrudan kuruluşun banka hesabına aktarılacaktır: 1 - Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu ve Müesseseleri (kömür alımları için), 2 - Türkiye Taşkömürü Kurumu ve Müesseseleri (taşkömürü alımları için), 3 -Türkiye Elektrik Üretim, İletişim A. Ş. ve Türkiye Elektrik Dağıtım A. Ş. ile Müesseseleri (elektrik enerjisi alımları için), 4 - Orman İşletme Müdürlükleri (yakacak odun, tomruk ve kereste alımları için ), 5 - Posta İşletmeleri Genel Müdürlüğü (pul alımları, posta ücret makinesine bağlanacak krediler dahil, abone ve hizmet bedelleri hariç), 6 - Türkiye Şeker Fabrikaları A. Ş. ve Müesseseleri, 7 - Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu ve müesseseleri ile bağlı ortaklıkları (bizzat ürettikleri silah, mühimmat, harp araç ve gereçleri ve bunların bakım, onarım, revizyon ve imalinde kullanılan malzeme ile patlayıcı maddeler için), 8 - Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü (resmi mühür ve soğuk damga için), 9 - Kamu İhale Kurumu (ilan giderleri için), 10 - Elektronik kartlara yükletilecek doğalgaz ve su alımlarına ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak ödemeler.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 4 ELEKTRONİK SAYAÇLARA YÜKLETİLEN DOĞALGAZ VE SU BEDELLERİNDE KREDİ NASIL ÇALIŞIR? Bedelleri peşin ödenerek elektronik sayaçlara yükletilen kredi tutarında tüketimi sağlanan doğalgaz ve su bedelleri için ilgili kuruluşa kredi şeklinde ön ödeme yapılır. Bu nedenle, harcama yetkilisi mutemedi adına açılan kredi tutarı, muhasebe birimince doğrudan kuruluşun banka hesabına aktarılır. Harcama yetkilisi mutemedi, kredi tutarının ilgili dağıtım kuruluşunun banka hesabına intikal ettirildiğine ilişkin bankadan alacağı dekontun bir örneği ile varsa krediden kesilen damga vergisi karşılığında düzenlenen muhasebeleştirme belgesinin onaylı bir örneğini, adlarına düzenlenmiş yetki belgesiyle birlikte dağıtım kuruluşunun ilgili birimine verir. İlgili dağıtım kuruluşunca, banka dekontunda gösterilen nakit tutarı ile kesilmiş ise onaylı muhasebe işlem fişinde gösterilen damga vergisi toplamı tutarında doğalgaz veya su, kuruma ait elektronik karta yüklenir ve düzenlenen fatura ile birlikte mutemede teslim edilir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 5 YÜKLENİCİLERE YAPILACAK BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLERDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilecektir. Ayrıca, belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T. C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde yüklenicilere bütçe dışı avans ödemesi yapılabilmesi için bu hususun 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 27 nci maddesi gereğince idari şartnamede belirtilmesi zorunludur. Bu nedenle belirlenen oranların üzerinde avans verilmesi düşünülen hallerde, üst yönetici kararının ihaleye çıkılmadan önce, idari şartnamenin hazırlanması aşamasında alınması gerekmektedir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 6 KAMU İDARESİNE AİT PARANIN GEREKSİZ YERE MUTEMETLER ÜZERİNDE KALMASINA İZİN VERMEMEK İÇİN NELERE DİKKAT ETMEK GEREKMEKTEDİR? Harcama yetkilileri, harcama yetkilisi mutemetlerine verilecek avanslarda; a) Belirlenen sınırlar dahilinde olmak şartıyla, ihtiyaç tutarında avans verilmesine, b) Avansın ivedi ihtiyaçlar için verildiği göz önünde bulundurularak, olağanüstü durumlar dışında alım işine, avansın verildiği tarihten itibaren en geç beş gün içinde başlanılmasına, c) Avans verilmesini gerektiren ihtiyaçların ortadan kalkması halinde avansın veya kullanılmayan artıkların, bekletilmeden muhasebe birimi vezne veya banka hesaplarına iade edilmesine, özen gösterilmesi gerekmektedir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 7 MAHSUP SÜRESİ KONUSUNDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? Mahsup süresi, avansın verildiği güne, son ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde, sürenin bittiği ayda avansın verildiği güne tekabül eden bir gün yok ise, süre o ayın son gününün mesai saati bitiminde sona erer. Örneğin; 15/03/2006 tarihinde alınan avansın en geç 15/04/2006 tarihinin mesai saati sonuna kadar mahsup edilmesi gerekir. Ancak, bu gün tatil gününe (Cumartesi) rastladığından takip eden ilk iş günü olan 17/04/2006 Pazartesi günü mesai saati sonuna kadar mahsubu gerekir. 30/01/2006 tarihinde alınan avansın ise en geç 28/02/2006 günü mesai saati bitimine kadar mahsup edilmesi gerekmektedir. Belirtilen sürede mahsup edilmeyen avanslar, mahsup edilmesi gereken tarihten itibaren, 6183 sayılı Kanunun değişik 51 inci maddesi hükmüne göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte, anılan Kanun hükümlerine göre ilgili mutemetten tahsil edilir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 8 BÜTÇE DIŞI AVANS VERİLMESİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? Aşağıda belirtilen hallerde bütçe dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. a) Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere; 1) Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una, yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı avans verilebilir. 2) Yukarıda belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Bakanlığın uygun görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile ve aşan kısım için T. C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde 30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilir. 3) Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir.

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - 9 BÜTÇE DIŞI AVANS VERİLMESİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? b) Özel kanunlarında hüküm bulunması durumunda bütçe dışı avans veya kredi şeklinde ön ödeme yapılabilir. c) Özel kanunlarında öngörülen hükme göre peşin ödenmesi gereken maaş, ücret ve benzeri giderler ile bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesi birinci fıkrasının (a) bendinin 4 üncü ve 5 inci alt bentlerinde öngörülen giderlerin ertesi yıl bütçesini ilgilendiren kısmı için bütçe dışı avans verilebilir.

“Avansın kapatılmasında kullanılan fatura ve belgelerin, Devlet Muhasebe Yönetmeliğinin 69/13 üncü maddesine aykırı olarak avansın verildiği günden önceki tarihi taşıması nedeniyle, fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine, ” Sayıştay 5. Daire Kararı; Kararın Numarası: 11027; Kararın Tarihi: 23. 02. 2006 KONUYLA İLGİLİ MEVZUAT 1. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanunu’nun 35. maddesi, 2. Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, (21. 01. 2006 tarih ve 26056 sayılı Resmi Gazete) 3. Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Genel Tebliğ, (08. 03. 2007 tarih ve 26456 sayılı Resmi Gazete) 4. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği, 110 ila 129. maddeleri arası (10. 03. 2006 tarih ve 26104 sayılı Resmi Gazete)