Myeda va 12 barmoqli ichak yara kasalligi asoratlari
Mye'da va 12 barmoqli ichak yara kasalligi asoratlari (perforasiya, penyetrasiya, malignizasiya)
Surunkali peptik yara
Utkir yara va eroziyalarning kurinishi
Dolzarb masalalar • Mye'da va 12 b. i. yarasining pyerforasiyasi 2012 yilda 14, 4% xolatda uchragan. • Amaliyetdan kyeyingi asoratlardan kyelib chikadigan ulim darajasi 0, 5 -2, 7%, aksariyat xolatlarda kyeksa yeshda. • Mye'da va 12 b. i. yarasining pyerforasiyasi 20 yeshdan 45 yeshgacha bulgan byemorda uchraydi • Mye'da va 12 b. i. yarasining pyenyetrasiyasida 5, 9% xolatlarda katta xajmli amaliyetga olinadi. • Mye'da va 12 b. i. yarasining malignizasiyasi rivojlangan davlatlarda uchrashi - 0, 07%, rivojlanish davridagi davlatlarda - 0, 69%
Yara kasallik asoratlari Styenoz (10%) Pyerforasiya (10%) Qon kyetish (20%) Malignizasiya (0, 3 -15%) Pyenyetrasiya (5%)
UASh vazifalari • Mye'da va 12 barmokli ichak yara kasalligini uz vaktida aniklash • Yara kasalligining birlamchi diagnostikasini utkazish • Yara kasalligining instrumyental diagnostikasini utkazish (Ezofagogastroduodyenoskopiya, Morfologik) • Yara kasalligini asoratlanmaganda konsyervativ davolash • Yara kasalligida rivojlangan asoratlarni uz vaktida aniklash markaziy shifoxonaga yetkazish • Mye'da va 12 barmokli ichak jarroxlik aralashuvidan kyeyin byemorlarni parvarishlash va ryeabilitasiyasi • Yara kasalligi bilin byemorlarni dinamikada kuzatib va tyekshirib borish
Yara pyerforasiyasini tasnifi (B. D. Komarov, V. S. Savyelyev) Joylashuvi A) Mye'dada Mye'dani kichik egriligida Mye'dani old dyevorida Mye'dani orqa dyevorida Kardial sohada Pilorik qismida B) 12 b. ichakda Old dyevorida Orqa dyevorida Klinik kyechishi A) ozod qorin bo‘shlig‘iga tyeshilish B) usti yopiq tyeshilish V) atipik kyechishli tyeshilish
Yara pyerforasiyasida asosiy byelgilar: (Mondor triadasi) 1. HANJAR BILAN URGANDYEK TO‘SATDAN PAYDO BO‘LGAN OG‘RIQ 2. QORIN MUSh. AKLARINING “TAXTASIMON” TARANGLASh. UVI 3. ANAMNYEZIDA YARA KASALLIGINING BO‘LISHI QORIN PALPASIYASIDA MUSHAKLARNING “TAXTASIMON” TARANGLASHUVI
Pyeritonit rivojlanish darasi mye'daning kislotalik muxitiga boglik • Yiringli pyeritonitni rivojlanishi mye'da suyukligining kislotalik muxiti kancha kam bulsa shunchalik tyez buladi. Shuning uchun xam kislotalik muxiti yukori bulgan xolatlarda pyeritonitning rivojlanishi sust buladi. • Mye'da yaralarining pyerforasiyalarida pyeritonit rivojlanishi juda jadal buladi.
Yara pyerforasiyasida og‘riqning tarqalish yo‘llari tasviri 1. 2. 3. 4. 5. Epigastral soha O‘ng yon kanal O‘ng yonbosh soha Kichik chanoq Chap yonbosh soha 1 2 3 5 4 Yara teshilgandagi og‘riqlar tarqalishi o‘tkir appyendisitdagi og‘riqlar tarqalishiga o‘xshaydi (og‘riqlar epigastral sohadan o‘ng yonbosh sohaga kuchishi Koxyer-Volkovich simptomi)
Diafragma ostida “erkin” gazning to‘planishi (Spijarskiy simptomi) “Erkin” gaz “Эркин” газ Obzor Re-grafiya
Diffyeryensial diagnostika 1. 2. 3. 4. 5. 6. O‘tkir appyendisit - laparoskopiya O‘tkir xolyesistit – UTT, ryentgyenografiya O‘tkir pankryeatit – UTT, diastaza Yara kasalligi huruji – R-grafiya, EGDFS O‘tkir myezyentyerial tromboz - laparoskopiya O‘tkir miokard infarkti - EKG
Yara pyerforasiyasida opyerasiya usulini tanlash fermentativ peritonit bosqichi Radikal operatsiya Me'da rezeksiyasi TV+antrumektomiya TV+piloroplastika Yiringli peritonit bosqichi Palliativ operatsiya Teshilgan yarani tikish
Teylor metodi buyicha konservativ davolash • Bemor kattiyan operatsiyada bosh tortsa. • Bemorga me'da zondi urnatiladi va toza suvgacha yuviladi. • Berga urnatilgan me'da zondi doyimiy aspiratsiya kilinadi. • Antibakterial va dezintoksikatsion davo kilinadi. • Teylor metodi kupincha korin bushligi yiringli uchoklarni paydo bulishi kuzatiladi, shu sababli bemor keyinchalik amaliet bajariladi va peritonit asoratida ulim darajasi yukori
Teshilgan yarani tikish jarayoni
Trunkulyar vagotomiya • Trunkulyar vagotomiya dryenajlovchi opyerasiya bilan birga kullanganda effyektivligi yukori xisoblanadi • Trunkulyar vagotomiyada mye'daning kislotalik muxiti 50% kamayadi • Trunkulyar vagotomiya dryenajlovchi opyerasiyadan kyeyin yara kaytalanish xavfi 10%
Trunkulyar vagotomiya va Gyeynika Mikulich dryenajlovchi opyerasiyasi
• Teshilgan yarani tikish operatsiyasi
Teshilgan yarada radikal operatsiya: me'da rezeksiyasi
Penetratsiya – yarani qo‘shni a'zolarga o‘sib o‘tishi Me'da osti beziga Jigarga O‘t qopiga
Penetratsiya bosqichlari • 1 bosqich (39 -51%) – yara me'dani yoki • 12 b. ichakni hamma qavatlaridan o‘tashi • 2 bosqich (25 -30%) – yara qo‘shni a'zo bilan fibroz birikishi • 3 bosqich (22 -29%) – yara qo‘shni a'zoga o‘sib kirishi
Penetratsiya simptomlari • Epigastral sohadagi og‘riqlar doimiy bo‘lib kuchayadi • Og‘riqlar irradiatsiyasi penetratsiya bo‘lgan a'zoga bog‘liq: belga (oshqozon osti bezi), kurakka (jigar), bo‘yinga (o‘t qopi) • Konservativ davo effekt bermaydi • Kovak a'zoga penetratsiya bo‘lganda oqmalar paydo bo‘ladi: o‘t qopiga bilan, yo‘g‘on ichak bilan (ahlat bilan qayt qiladi, yegan ovqati birdan orqa teshik orqali chiqadi)
Yara penetratsiya berganda 12 barmoqli ichak cho‘ltog‘ini tikish
Malignizatsiya – yaraning xavfli o‘smaga aylanishi Me'da yarasi 20% malignizatsiyaga uchraydi 12 b. ichak yarasi 0, 3% malignizatsiyaga uchraydi Yara malignizatsiyaga uchrashishi xavfi mumkin bo‘lgan holatlar: Yara diametri 1, 5 sm katta bo‘lsa, Yara me'dada joylashgan bo‘lsa, Bemorning yoshi 40 dan oshgan bo‘lsa, Konservativ davo 4 -6 oy mobaynida samarasiz bo‘lsa.
ULCUS-TUMOR Yara malignizatsiyaga uchraganligini makroskopik (EGDFS) va mikroskopik (biopsiya) belgilar orqali aniqlash mumkin,
Rentgenografiyada malignizatsiya belgilari • To‘lish nuqsoni, • Burmalar konvergensiyasi • Yara atrofida peristaltikaning yo‘qligi To‘lish nuqsoni (palsevoe vdavlenie)
Gastrektomiya
мо ни то р Troakarlar kiritish nuqtalari va operatsion brigadaning joylashuvi оператор Асс 2 Асс 1
- Slides: 44