Muzyka w dobie renesansu Scenariusze lekcji dla licew

Muzyka w dobie renesansu Scenariusze lekcji dla liceów Temat lekcji: Muzyka w dobie renesansu Czas trwania lekcji: 2 x 45 minut

Muzykujące kobiety na renesansowym obrazie ilustracja: Wikimedia Commons

Cele lekcji • zrozumienie określeń: polifonia franko-flamandzka, ars perfecta, kontrapunkt, styl przeimitowany, polichóralność, tabulatura, musica speculativa • znajomość stylów i twórców: John Dunstable, Guillame Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prés, Jacob Obrecht, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Adrian Willaert, Andrea i Giovanni Gabrieli, Orlando di Lasso • znajomość muzycznych form motetu, mszy i madrygału; • umiejętność opisu: renesansowej muzyki instrumentalnej oraz polskiej twórczości muzycznej w XVI wieku • zrozumienie wagi zjawisk: renesansowy mecenat artystyczny i wprowadzenie druku muzycznego

1. Muzyka w świecie zmieniającej się kultury • najważniejsze zmiany okresu odrodzenia • wynalazek druku i jego znaczenie • wzrost dostępności muzyki pisanej i powstanie rynku muzycznego • pojawienie się twórczości komercyjnej (Mediolan) • polityka drukarzy: zarobek na komercji, prestiż przez artyzm (Wenecja) • Medyceusze a Kościół: mecenat artystyczny i kościelny w muzyce XV i XVI wieku ilustracja: Wikimedia Commons

2. Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała” • wojna stuletnia, przyjazd Johna Dunstable'a do Francji i ferment > Quam pulchra es • kompozytorzy burgundzcy i mecenat dworski: Guillaume Dufay (synteza i punkt wyjścia) • rozwój polifonii franko-flamandzkiej i jej ciągłość: Johannes Ockeghem („sztuczki niderlandzkie”) • pojęcia kontrapunktu, cantus firmus, imitacji i parodii mecenas Giulio de Medici pędzlem Rafaela Santiego, ilustracja: Wikimedia Commons

2. Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała” (cd. ) Josquin des Pres, ilustracja: Wikimedia Commons • podobieństwa i różnice między rozwojem muzyki a sztuk wizualnych w renesansie (ars perfecta, odwołania do starożytności lub ich brak): Jacob Obrecht i Josquin des Pres > Ave Maria, virgo serena • musica speculativa i tradycja pitagorejsko-metafizyczna (znaczenie liczb oraz ich powiązanie z harmonią) • zmiany w notacji oraz ich wpływ na rozwój polifonii renesansowej > artykuł Jak zapisywano muzykę

3. Narodziny wielkiego mitu • Sobór Trydencki i reforma liturgii • Giovanni Pierluigi da Palestrina i jego Missa Papae Marcelli jako katolickie dzieło wzorcowe • narodziny mitu Palestriny, zapomnienie innych jego dzieł i innych mistrzów > Stabat Mater • XIX-wieczne odkrycie twórczości Orlanda di Lasso i jej znaczenie Giovanni Pierluigi da Palestrina, ilustracja: Wikimedia Commons

4. Wenecja i inne światy osobne > Giovanni Gabrieli, Omnes gentes i porównanie z poprzednimi utworami • odrębność Wenecji: ustrój polityczny, gospodarka i związki ze Wschodem • wenecki styl polichóralny, technika koncertująca: Adrian Willaert oraz Giovanni i Andrea Gabrieli oraz ich wpływ > Mikołaj Zieleński, Magnificat • renesans w innych krajach (wpływ reformacji i języków narodowych) > Wacław z Szamotuł, Już się zmierzcha; > Mikołaj Gomółka, psalm Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Bazylika Św. Marka w Wenecji, zdjęcie: Wikimedia Commons

5. Nie tylko ludzki głos Powyżej: tabulatura Bakfarka; poniżej: wirginał holenderski; ilustracje: Wikimedia Commons • tabulatura w czasach renesansu i współcześnie (na przykładzie zapisu gitarowego) • muzyka instrumentalna w cieniu wokalnej • formy taneczne oraz gra na lutni i instrumentach klawiszowych; ricercar • renesansowe tabulatury > fragmenty Tabulatury Jana z Lublina

Materiały: • • • Quam pulchra es Johna Dunstable, wyk. The Hilliard Ensemble www. youtube. com/watch? v=VSMu. Fp. IRg_0 Ave Maria, virgo serena Josquina des Pres http: //www. muzykotekaszkolna. pl/kanon/josquin-des-prez-ave-maria-virgo-serena/ Stabat Mater Giovanniego Pierluigiego da Palestrina http: //www. muzykotekaszkolna. pl/kanon/giovanni-pierluigi-da-palestrina-stabat-mater/ Omnes gentes Giovanniego Gabrielego, wyk. Gabrieli Consort and Players, dyr. Paul Mc. Creesh, www. youtube. com/watch? v=NAZw. Jy 1 dp. MU Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł http: //www. muzykotekaszkolna. pl/kanon/waclaw-z-szamotul-juz-sie-zmierzcha/ Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Mikołaja Gomółki http: //www. muzykotekaszkolna. pl/kanon/mikolaj-gomolka-do-ciebie-panie-wzdycha-moje-serce/ Magnificat Mikołaja Zieleńskiego, wyk. Camerata Silesia i i Concerto Polacco www. youtube. com/watch? v=5 Fe. Vox 04 q. Lc fragmenty Tabulatury Jana z Lublina, wyk. Janos Sebestyen www. youtube. com/watch? v=3 r. H 3 Kp. K 4 bgg artykuł Jak zapisywano muzykę Agnieszki Leszczyńskiej http: //www. muzykotekaszkolna. pl/wiecej-o-muzyce/jak-zapisywano-muzyke/