Multidisciplinaire begeleiding bij groeiafwijkingen van het skelet Petra

Multidisciplinaire begeleiding bij groeiafwijkingen van het skelet Petra van Kampen kinderrevalidatiearts

Disclosures Geen belangenverstrengelingen

Inhoud • Wat doet de revalidatie? • Heupen • Heupdysplasie • Heupproblemen bij cerebrale parese • Voeten/enkels • Platvoeten (pes planus) • Pes planovalgus

Wat doet de revalidatie? • Kinderrevalidatie: • (kinder)revalidatiearts • Multidisciplinair team (fysio, ergo, logo, psycholoog, maatschappelijk werk, bewegingsagoog, evt. speltherapeut) • Orthopedisch instrumentmaker/-schoenmaker • Gipsverbandmeester • Orthopeed • Er moet in ieder geval een bewegingsprobleem zijn • Revalidatie behandelt geen primaire gedragsproblemen (ADHD, ASS etc)

Wat doet de revalidatie? • Diagnostiek, veel voorkomende diagnoses: • Developmental Coordination Disorder (DCD) • Cerebrale Parese (CP) • Spierziekten (o. a. Duchenne) • Niet-aangeboren-hersenletsel (NAH) • Spina bifida (open ruggetje) • Behandeling: • Door revalidatiearts • Door multidisciplinair team • Samen met perifere therapeuten

Casus 1 • Jongetje 5 jaar oud • Arthrogryposis multiplex congenita • Diagnostiek gericht op huidig functioneren en prognose/toekomstige problemen voorspellen • Behandeling gericht op • Ondersteunen ouders in verzorging en stimulatie ontwikkeling • Preventie van contracturen • Optimale ontwikkeling • Goede houding bij/voor ontwikkeling

Casus 2 • Jongetje 5 jaar oud • Onbekende diagnose, motorische ontwikkeling loopt achter • Loopt met voeten naar binnen en op tenen • Diagnostiek gericht op: • Is er een diagnose te stellen (Cerebrale Parese? ) • Wat is huidig functioneren, wat zijn belemmeringen en wat is nodig functioneren te verbeteren? • Behandeling gericht op: • Optimaliseren functioneren op alle terreinen, waaronder lopen • Begeleiding ouders

Verschil casus 1 en 2? • Casus 1: diagnose bekend, revalidatie vervolgt ontwikkeling, orthopedische problematiek ligt vooral bij team academisch ziekenhuis • Casus 2: diagnose onbekend, revalidatie probeert diagnose te stellen, orthopedische problemen worden door revalidatie vervolgd en behandeld.

Heupproblematiek • Heupdysplasie: • Bij geboorte reeds heupafwijkingen • Loopt via orthopeed • Komen zelden tot nooit bij revalidatiearts

Heupproblematiek bij CP • Kinderen worden geboren met “normale” heupen • Onder invloed van afwijkende spierkrachten en niet normale belasting van heupen ontstaan heupafwijkingen • Afwijkingen: • Stijle neck-shaft-angle (NSA)

Heupproblematiek bij CP • Afwijkingen: • Vlakke heupkom (dysplasie) • Blijvende femorale anteversie

Heupproblematiek bij CP • Alle problemen tesamen zorgen voor: • Heupsubluxatie • Heupdislocatie Hagglund, 2007

Heupproblematiek bij CP • Alle kinderen met CP hebben recht op een revalidatiearts. • Reden: vervolgen van ontwikkeling en interveniëren wanneer nodig: • Heupontwikkeling – wervelkolom - contracturen • Motorische ontwikkeling – schoolse vaardigheden • Sociaal-emotionele ontwikkeling • Communicatief functioneren

Heupproblematiek bij CP • Wat doet revalidatie? • Multidisciplinaire observatie voor in kaart brengen niveau van functioneren • Advisering en evt. Behandeling door rev. arts en fysio omtrent spreiding heupen • Stimulatie “loopvaardigheid”/staan om druk op heupen te laten ontwikkelen • Ergotherapeut gericht op goede zithouding (met spreiding heupen) • Revalidatiearts vervolgt via röntgen en evt. inschakeling orthopeed en/of instrumentmaker

Casus 3 • Meisje 7 jaar • Diagnose: algehele ontwikkelingsachterstand • Hypotonie en algehele hypermobiliteit • Pes planovalgus beiderzijds • Behandeling: gericht op corrigeren voetstand, optimaliseren lopen • Gestart met semi-orthopedisch schoeisel • Bij onvoldoende effect supramalleolaire orthesen • Uiteindelijk overgegaan naar enkelvoetorthesen

Casus 4 • Meisje 3 jaar • Hypotonie en algehele hypermobiliteit • Door orthopeed behandeld i. v. m. klompvoeten • Doorgestuurd door orthopedisch schoenmaker: graag advies van revalidatiearts omtrent beleid • Moeder meldt meisje stond op rug van voet • Diagnostiek: breed – is er sprake van een neurologische aandoening (spierziekte, spina bifida? ), is er een achterstand in de ontwikkeling? • Behandeling: Goede ondersteuning/correctie van voet/enkelstand voor staan en lopen, ook met fysio

Verschil casus 3 en 4 • Casus 3: • Voetstandsafwijking bij ontwikkelingsachterstand • Geen verder effect op loopmogelijkheden • Casus 4: • Hypermobiliteit geen reden om op rug van voet te staan • Omslag van klompvoet naar pes planovalgus, reden? • Is er dus een onderliggende oorzaak voor de klompvoet, standsafwijking nu en hypotonie/hypermobiliteit?

Casus 5 • 12 jarig meisje • Zwelling en roodheid voet e. c. i. met voetstandsafwijking waardoor lopen niet mogelijk is • Geen orthopedische oorzaak of behandelmogelijkheid • Revalidatie: • SOLK (functionele dystonie) waarvoor klinische revalidatie • Fysio, ergo, logopedie, psycholoog, maatschappelijk werk, bewegingsagoog, verpleging • Psychologische component zeer groot

Casus 6 • Jongen, 10 jaar • Voetstandsafwijking met beperkingen in lopen en pijn • Geen orthopedische oorzaak of behandelmogelijkheid • Revalidatie: • Loopanalyse met standaard lichamelijk onderzoek • Verder beleid: • Doorsturing naar kinderneuroloog verdenking tethered cord bij spina bifida occulta. Evt. dus rug. OK (untethering)

Verschil casus 5 en 6 • Voorgeschiedenis • Copingsstrategie van kinderen • Lichamelijk onderzoek bevindingen • Wel/geen discrepanties? • Hoe gaan ouders ermee om?

Voeten/enkels – pes planus • Alle kleine kinderen beginnen met platvoeten • Voetboog ontwikkelt zich langzaam onder invloed van het lopen • Alleen platvoeten behoeven geen behandeling

Voeten/enkels – Pes planovalgus • Platvoeten ontwikkelen vaak richting pes planovalgus • Os naviculare subluxeert naar mediaal • Kan ook corrigeren in tenenstand, kan ook stug worden en niet meer corrigeerbaar zijn

Voeten/enkels – Pes plano valgus • Veel te zien bij kinderen met een medische motorische stoornis (CP, Marfan, spina bifida, spierziekten) • Wel behandeling nodig: groei kan ook hogerop problemen geven • Steunzolen (orthopedische schoenmaker) • (Semi) orthopedische schoenen • Evt. supramalleolaire orthesen of enkelvoetorthesen

Voeten/enkels – Pes plano valgus • Afhankelijk van de evt. onderliggende oorzaak: • Fysiotherapie • Gipsredressie door gipsverbandmeester • Orthopeed

Scoliose • Let altijd op evt. beenlengteverschil • Bij neurologische aandoeningen moet dit vervolgd worden, zo ook bij plexus brachialis letsel • Bij spierziekten is vaak en spondylodese nodig • Bij CP proberen we dit te voorkomen door: • Goede, rechte zithouding • Wisselende houdingen • Zit- en ligorthesen • Core-spierkrachttraining • Corset voorkomt c. q. houdt scoliose ontwikkeling niet tegen

Bij vragen Overleg laagdrempelig met revalidatiearts