MRI KOLENA Opravdanost i primena u praksi Vii

• MRI KOLENA Opravdanost i primena u praksi Viši radiološki tehničar Mladen Erić Zavod za dijagnostiku magnetnom rezonancom VAMED Novi Sad 1

SADRŽAJ § § § § UVOD ( aparat, princip, priprema, pozicioniranje ) PRIPREMA PACIJENTA ( buka, mir, dužina, anamneza ) POZICIONIRANJE ( zglobna pukotina=centar kalema ) INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE ZASTUPLJENOST PO OBOLENJIMA ( povrede najčešće ) ALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJA ( RTG, UZ, MR ) PRIMERI ZAKLJUČAK 2

UVOD § MR dijagnostika je neinvazivna metoda bez štetnih dejstava, a u primeni je skoro 40 godina. Koristi se kombinacija stalnog i promenjivog magnetnog polja koji radiofrekventnim talasom deluju na vodonik u našem organizmu. S obzirom da je vodonik sastavni deo molekula vode, a zastupljenost vode je oko 70% u ljudskom organizmu, ova metoda je odličan izbor za snimanja organa sa sličnim procentom zastupljenosti vode. Jedan od njih je i koleno čije ćete snimke u daljem delu i videti. Praktično, MR metodom se ne snimaju samo pluća, želudac, tanka creva ( naziru se rešenja ) i delom debelo crevo. § Za snimanje kolena se koristi i poseban kalem koji je istovremeno i predajnik i prijemnik signala. Dobijeni odgovor nakon što je signal upućen ka snimanom organu se softverski obrađuje i dobijamo sliku. Osnovne vrste su tzv. T 1 i T 2 vremena relaksacije, a razlikuju se po dužini slanja i prikupljanja signala tj. otežanja. 3

§ Pored osnovnih vrsta sekvenci daljim razvojem i eksperimentisanjem kao i razvojem softvera se došlo do kombinovanih vrsta sekvenci određene talasne dužine kao što su sekvence koje imaju sposobnost da eliminišu ( gase ) signal masti koje su i te kako našle primenu u MR pregledu kolena. To su SPIR (Spectral Presaturation with Inversion Recovery ) ili FATSAT ( Fat Saturation ) sekvence. 4

PRIPREMA PACIJENTA § Priprema pre samog dolaska na pregled nije potrebna. § Po dolasku na pregled pacijent popunjava upitnik u kojem je objašnjeno šta će se događati u toku pregleda kao i sve što se očekuje od pacijenta da bi pregled bio uspešno obavljen. § Zatim tehničar priprema pacijenta u posebnoj prostoriji gde se pacijent treba osloboditi sve svoje odeće sem donjeg veša koji nema nikakvih kopči ili dugmadi metalnog porekla. § Vrši se još jedna provera prisustva metala i uzima kratka anamneza da bi se upoznali sa razlogom snimanja, te još jednom upozna pacijenta sa tokom i načinom snimanja. § Nakon toga je pacijent spreman za snimanje. § Uvek se vrši dupla provera podataka i objašnjavnje o pregledu da bi se smanjila mogućnost greške ( imamo dve noge, zar ne? ) 5

POZICIONIRANJE PACIJENTA § Princip je vrlo jednostavan i mogao bi se nazvati princip tri centra. Drugim rečima centar regije koju želimo snimiti se postavlja u centar kalema za snimanje, a centar kalema se uvodi u sredinu magnetnog polja jer je u sredini polja najjači signal i najbolji kvalitet slike. § Iako je snimanje kolena jedno od onih gde pacijent nije u potpunosti u tunelu ( MR bore ) jer se snimanje vrši tako da je gornji deo tela izvan tunela trebalo bi pacijentu dati signalnu pumpicu kojom bi kada je pritisne nama signalizirao da zbog nekog razloga ne može nastaviti ležati mirno tokom snimanja ( strah, bol…) 6

INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE § Indikacije za pregled su raznolike ali najčešće se snimanje kolena vrši zbog povreda ( u nekim statistikama i do 75% razloga za snimanje ) kako kod aktivnih sportista tako i kod rekreativaca. Naravno, vrši se i snimanje zbog sumnji na neki drugi uzrok tegoba kao što su ciste, tumori ili poremećaji cirkulacije regije. § Kontraindikacije su retke i uglavnom spadaju u grupu opštih kontraindikacija za pregled na MR aparatu kao što je ugrađen pejsmejker ( apsolutna kontraindikacija ) ili prisustvo metala ( relativna kontraindikacija ). Prisustvo metala je relativna kontraindikacija jer je ugrađeni metal već duži period titanijumskog porekla sa kojim se bez većih problema može obaviti pregled uz manje artefakte koji rastu sa jačinom polja te se u vrlo jakim poljima ( 3 T ) ta snimanja izbegavaju. § Relativna kontraindikacija bi bila i klaustrofobija jer posao tehničara i jeste da pripremi pacijenta adekvatno i da ga upozna sa olakšavajućom činjenicom da je glava pacijenta izvan tunela. 7

ALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJA § Iako je za koleno MR pregled zlatni standard dijagnostikovanja ipak ne treba izostaviti klasične metode tj. RTG i eventualno UZ jer se na taj način vrši trijaža i utvrđivanje neophodnosti dalje dijagnostike. Stoga, prilikom zakazivanja snimanja napomenuti pacijentu da obavezno ponese rezultate prethodno obavljene dijagnostike. 8

PRIMERI § Primeri koje ćemo videti su snimanja koja su obavljena zbog sportskih povreda i u nekoliko primera zbog artrotičkih promena. § Takođe, ćemo videti šta se može desiti kad se ne uspostavi puna saradnja između tehničara i pacijenta. A dobro je krenulo Loša saradnja=motion artefacts 9

PRIMERI USPEŠNIH SNIMANJA Središnji sagitalni presek Metalni inplantat ( titanijumski šraf u kolenu) 10

Degenerativna lezija medijalnog meniskusa Koštana modrica PD koronala-stara sekvenca Koštana modrica T 2 SPIR koronala -nova sekvenca 11

PD SPIR Sagitala-FP izliv PD Sagitala - ruptura LCA Metalički artefakt PD Spir Sagitala-ruptura LCA 12

MORA SE VIDETI I OVO Odlomljen bioresorptivni šraf 13

GENEZA NEKIH MAŠINA 14

ZAKLJUČAK § ODLIČNA METODA IZBORA ZA DIJAGNOSTIKU KOLENA § NEINVAZIVNA, BEZ ŠTETNIH DEJSTAVA § KOMFORNA METODA ZA PACIJENTA § NE TREBA KOMPLIKOVANA PRIPREMA ZA PREGLED § RELATIVNO SKUPA METODA ( SVE DOSTUPNIJA ) § U STALNOM RAZVOJU 15

NAJLEPŠE HVALA NA PAŽNJI 16