MR spektroskopija mozga Zoran Trivi MR i MRS

MR spektroskopija mozga Zoran Trivić

MR i MRS • U Zavodu za Kliničku radiologiju UKC Banjaluka u prvom trimestru 2012. urađeno je ukupno 1130 MR procedura na dva uređaja (1, 5 i 3, 0 T). • Od tog broja pregleda, dominantno mjesto po broju pacijenata imaju MR endokranijuma i MR pregledi kičmenog stuba.

MR i MRS • Konvencionalni MR pregled endokranijuma, i pored apliciranja paramagnetnog kontrastnog sredstva, često ne omogućava diferencijalnu dijagnozu tumora prema apscesu, tumefaktivnom MS plaku ili solitarnoj metastazi. • Za uspješniju diferencijaciju patoloških promjena koristi se komplementarna MR metoda – MR spektroskopija (MRS) mozga

• MR spektroskopija pruža uvid u biohemijski sastav mozga i postojećih patoloških promjena i pomaže u njihovoj diferencijaciji.

Tehnika rada Kod izvođenja MR procedure spektroskopije mozga potreban je timski rad U timu su 4 člana: • Medicinska sestra • Viši radiološki tehničar • Dipl. fizičar • Specijalista radiolog Da bi pregled ispunio svoj dijagnostički cilj, svaki član ima svoj proceduralni zadatak.

Zadaci višeg radiološkog tehničara su: 1. Priprema pacijenta za MR spektroskopiju mozga 2. Izvođenje procedure

Priprema pacijenta za MRS • Dugogodišnje iskustvo u MR procedurama pokazuje da je jedna od bitnih stavki razgovor s pacijentom i njegova psihološka priprema prije ulaska u MR snimaonu. • Ovo je od posebnog značaja za pacijente kod kojih je indikovana MR spektroskopija.

Priprema pacijenta za MRS • To su osobe obično lošijeg zdravstvenog stanja, narušene fizičke konstitucije, uplašene, ponekad i nekomukativne. Mora im se strpljivo objasniti vrsta pregleda, njeno vremensko trajanje i šta se od njih očekuje. • MRS je metoda koja zahtjeva pažljiv tehnički rad i koncentraciju svih članova tima pa se samim tim produžava i vrijeme njenog izvođenja: pregled ponekad traje i 2 sata!

Tok procedure • Pacijenti sa indikacijom za MR spektroskopiju mozga koji nisu obavili MR pregled endokranijuma u Zavodu za kliničku radiologiju UKC Banjaluka podvrgavaju se rutinskom MR pregledu I spektroskopiji. • Onim pacijentima kojima je u Zavodu za kliničku radologiju obavljen MR pregled endokranijuma, a MR spektroskopija indikovana u relativno kratkom vremenskom roku (do 2 mjeseca) od datuma pregleda, podvrgavaju se samo MR spektroskopiji.

Tok procedure • Poslije obavljenog razgovora u prostoriji za pripremu, pacijent se uvodi u MR snimaonu i pozicionira u MR skenera, vodeći računa da pozicioniranje bude što je moguće, zaštićuju se od buke, i u ruku mu se daje pumpica koja tehičaru signalizira alarm u slučaju da pacijent ne može izdržati pregled. • Glava se dobro fiksira da ne bi dolazilo do nevoljnog pomjeranja. Ostatak pozicioniranja vrši se isto kao za rutinski MR endokranijuma.

Sekvence kod MR spektroskopije mozga: 1. Localizer 2. Asset calibration 3. Sag. Flair Cube 4. AX T 2 spectro loc 5. Tensor isotropic 6. SI 144 (multi voxel) 7. SV 35 (single voxel) 8. SV 144 (single voxel)

MRS tehnike U Zavodu za kliničku radiologiju koriste se 2 tehnike izvođenja MR spektroskopije: 1. Single voxel 2. Multi voxel Tokom MRS pregleda, obično se izvode obje tehnike.

MRS tehnike • Single voxel omogućava veću homogenost polja i supresiju signala vode.

MRS tehnike • Multi voxel-tehnikom prekriva se mnogo veća površina, čime se eliminišu greške u uzimanju uzoraka. Nedostatak u odnosu na single voxel je duže vrijeme skeniranja.

MRS tehnike: planiranje voxel-a • Voxeli se moraju postaviti tačno na mjesto od interesa. Pozicioniranje se vrši triplanarno (u aksijali, sagitali i koronali). • Prilikom postavljanja voxel-a, u sve 3 ravni potrebno je što više izbjeći koštane strukture, moždane komore, zone krvarenja i likvor jer oni dovode do ometanja signala potrebnog za dobijanje MR spektrograma • Kvalitetno i pažljivo izvršiti saturaciju okolnih struktura mozga koje nisu od interesa, i to u sve 3 navedene ravni (A, P; S, I; L, D).

MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje glave za MRS pregled

MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje single voxel-a te saturacije okolnih struktura

MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje multi voxel-a te saturacije okolnih struktura

MRS grafik • Kao rezultat MR spektroskopskog pregleda mozga dobije se MR SPEKTRALNI GRAFIK, koji zajednički analiziraju fizičar i specijalista radiolog.

Zaključak • MR spektroskopija pruža informacije o moždanom tkivu koje su se ranije mogle dobiti samo biopsijom. • MRS je MOĆNA tehnika koja se može primijeniti kod velikog broja patoloških stanja mozga. Dobijeni rezultati, zajedno sa rutinskim MR pregledom, koriste se u dijagnostikovanju i prognoziranju bolesti, a najviše u neinvanzivnom praćenju rezultata terapije.

H V A L A !