Motoriek normale ontwikkeling en stoornissen Luc Goossens Centrum

Motoriek normale ontwikkeling en stoornissen Luc Goossens Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen De Pintelaan 185 2 K 5, B-9000 Gent 227. 87. 07 / cos-gent@pi. be 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen

Inleiding • Normale motorische ontwikkeling • Motorische stoornissen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 2

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen • Tonisch labyrinthreflex • Asymmetrisch tonisch nekreflex • Grijpreflexen (palmair - plantair) • Moro-reactie 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 3

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen • Tonisch labyrinthreflex • Asymmetrisch tonisch nekreflex 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 4

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen • Tonisch labyrinthreflex • Asymmetrisch tonisch nekreflex • Grijpreflexen (palmair - plantair) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 5

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen • Tonisch labyrinthreflex • Asymmetrisch tonisch nekreflex • Grijpreflexen (palmair - plantair) • Moro-reactie 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 6

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen Geen romprotaties Optrekken tot zit headlag 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 7

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen Geen romprotaties Optrekken tot zit headlag 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 8

Normale ontwikkeling 8 weken • Primitieve reflexen Geen romprotaties Optrekken tot zit headlag 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 9

Normale ontwikkeling 8 weken • • Primitieve reflexen Geen romprotaties Optrekken tot zit: headlag Tonus: wisselend Visus: volgen over 180°, 4 richtingen Gehoor: stopt bewegingen, Moro 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 10

Normale ontwikkeling 3 maand • Grijpen: middellijn, niet gericht 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 11

Normale ontwikkeling 3 maand • Grijpen: middellijn, niet gericht • Ruglig Zit: hoofd- en rompcontrole 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 12

Normale ontwikkeling 3 maand • Grijpen: middellijn, niet gericht • Ruglig • Zit: hoofd- en rompcontrole Buiklig: oprichting 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 13

Normale ontwikkeling 3 maand • • • Grijpen: middellijn, niet gericht Ruglig Zit: hoofd- en rompcontrole Buiklig: oprichting Stand: hyperextensie knieën Visus en gehoor: volgen Wentelen: beginnende dissociatie 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 14

Normale ontwikkeling 3 maand Alarmsignalen • • • Voedingsproblemen Gedragsproblemen Tonusafwijkingen axiaal-perifeer Dominante invloed primitieve reflexen Afwezigheid volgbewegingen Afwijkende hoofdomtrekcurve 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 15

Normale ontwikkeling 6 maand • Grijpen: gericht grijpen • Zit: romprotaties • Buiklig: gewicht op 1 zij 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 16

Normale ontwikkeling 6 maand • • Grijpen: gericht grijpen Zit: romprotaties Buiklig: gewicht op 1 zij Stand: steun, wippen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 17

Normale ontwikkeling 6 maand • • • Grijpen: gericht grijpen Zit: romprotaties Buiklig: gewicht op 1 zij Stand: steun, wippen Visus en gehoor: graag geluid maken Wentelen: actief omrollen, voorkeur 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 18

Normale ontwikkeling 6 maand Alarmsignalen • • • Tonusafwijkingen axiaal-perifeer Dominante invloed primitieve reflexen Dominantie één lichaamshelft Afwezigheid grijpen Afwezigheid sociaal contact Strabisme 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 19

Normale ontwikkeling 9 maand • Grijpen: manipuleren, differentiatie, slaan, beginnend pincet • Zit: vrijer, evenwichtsreacties 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 20

Normale ontwikkeling 9 maand • Grijpen: manipuleren, differentiatie, slaan, beginnend pincet • Zit: vrijer, evenwichtsreacties • Stand: recht trekken over halve knieënstand 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 21

Normale ontwikkeling 9 maand • Grijpen: manipuleren, differentiatie, slaan, beginnend pincet • Zit: vrijer, evenwichtsreacties • Stand: recht trekken over halve knieënstand • Verplaatsen: pivoteren, rollen, kruipen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 22

Normale ontwikkeling 9 maand Alarmsignalen • • • Tonusafwijkingen axiaal-perifeer Afwezigheid omrollen of zitten Afwezigheid reactie op geluid Afwijkende mentale ontwikkeling Afwijkend sociaal contact 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 23

Normale ontwikkeling 12 maand • Fijne motoriek: inladen • Zit: stabiel • Verplaatsen: vlotte transfers, kruipen, stappen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 24

Normale ontwikkeling 12 maand Alarmsignalen • • Tonusafwijkingen axiaal-perifeer Afwijkende bewegingskwaliteit Afwezigheid houdingstransferten Afwezigheid middel-doel, objectpermanentie, oog-handcoördinatie • Afwijkend sociaal contact 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 25

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 26

Motorische stoornissen • • Infantiele encefalopathie Spina Bifida Myopathieën … 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 27

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie Stoornis in houding en beweging, opgekomen in de eerste levensjaren, niet progressief en veroorzaakt door onvoldoende vorming of beschadiging van de hersenen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 28

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie (cerebrale bewegingsstoornis, cerebrale parese, hersenverlamming, spasticitieit, centraal motorische stoornis, neuromotorische stoornis, …) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 29

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Bijkomende handicaps 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 30

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken • Prenataal • Perinataal Indeling vlgs lokalisatie • Postnataal Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Bijkomende handicaps 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 31

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus • Hemiparese Indeling vlgs aard • Monoparese Bijkomende handicaps • Diparese • Triparese • Quadriparese • (parese vs plegie) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 32

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Bijkomende handicaps • Hypertoon • Hypotoon • Dystoon 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 33

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Bijkomende handicaps Hypertoon Normotoon Hypotoon 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 34

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Dystoon Bijkomende handicaps 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 35

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken Indeling vlgs lokalisatie Indeling volgens tonus Indeling vlgs aard Bijkomende handicaps • Spasticiteit • Athetose • Ataxie • Mengvormen 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 36

Motorische stoornissen Infantiele encefalopathie • • • Oorzaken • Mentale handicap/leerproblemen Indeling vlgs lokalisatie • Centraal visuele inperking Indeling volgens tonus • Taal &-spraakstoornissen • Gedragsstoornissen Indeling vlgs aard • Epilepsie Bijkomende handicaps 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 37

Followup prematuren (<30 weken, <1250 g) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 38

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 39

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 40

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 41

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 42

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 43

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 44

Motorische stoornissen Spina bifida • Oorzaken • Prenataal • Vormen (genetisch, noxen) • Bijkomende handicaps 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 45

Motorische stoornissen Spina bifida • Oorzaken • Vormen • Spina Bifida Occulta • Bijkomende handicaps • Spina Bifida Cystica -Meningocèle -Myelomeningocèle • Cranium Bifida 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 46

Motorische stoornissen Spina bifida Spina Bifida Occulta 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 47

Motorische stoornissen Spina bifida Spina Bifida Cystica (Aperta) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 48

Motorische stoornissen Spina bifida Spina Bifida Cystica (Aperta) 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 49

Motorische stoornissen Spina bifida • Oorzaken • Vormen • Problemen • Uitval sensibiliteit • Spierverlammingen • Nier- en blaasproblemen / stoelgangproblemen • Orthopedische afwijkingen • Hydrocephalie 08 -03 -2001 Centrum voor Ernst afhankelijk van de hoogte van het letsel 50 Ontwikkelingsstoornissen

Motorische stoornissen Myopathieën • Spierdystrofie van Duchenne • SMA : Werdnig-Hofman • Oorzaak • Verloop 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 51

Motorische stoornissen Myopathieën • Spierdystrofie van Duchenne • SMA : Werdnig-Hofman • Oorzaak • Verloop 08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 52

08 -03 -2001 Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen 53