Monopoli Mikroekonomia I 1 Tiparet e katr strukturave

Monopoli Mikroekonomia I 1

Tiparet e katër strukturave të tregut Lloji i tregut: Nr. i firmave Liria e hyrjes Natyra e produktit Shembuj Konkurrenca Shumë i E Homogjene Lakrat, karrotat, e plotë pakufizuar madh patatet Monopoli Një Konkurrenca monopolisitke Disa Oligopoli Pak Implikimet në kurbën e kërkesës së firmës Horizontale. Firma është çmimpranuese Pjerrësi rënëse, Kompania e relativisht joelastike, S‘ekziston Unike ujit, çmimpërcaktuese energjisë. . . Pjerrësi rënëse, por Ndërtuesit, E Të relativisht elastike. pakufizuar diferencuara restorantet Pjerrësi rënëse, relativisht joelastike. Qimetoja, E kufizuar Të diferencuara nga reagimi i të automobilat Varet ose të tjerëve. padiferencuara 2

Çka është monopoli? • Një shitës i vetëm • Një produkti i vetëm • Pamundësia e hyrjes në treg 3

Çfarë nënkupton të kesh produkt unik-të vetëm? Nuk ka zëvendësues të afërt për produktet e monopolistit 4

Cilët janë disa shembuj të pamundësisë së hyrjes në treg? • Pronar i resurseve vitale • Barrierat legale • Ekonomia e shkallës • Patentat 5

Çfarë kuptojmë me Monopolin natyror? Një industri në të cilën kostot mesatare afatgjata të prodhimit bien në mënyrë të vazhdueshme 6

Çka kuptojmë me çmimpërcaktues? Firma e cila ka kurbë të kërkesës me pjerrësi rënëse 7

Ju duhet ta dini! Monopolisti është shitës i vetëm Monopoli mbrohet nga konkurrenca përmes barrierave të hyrjes dhe përmes shpenzimeve më të ulëta. Prodhimi masiv. Ky prodhim kushtëzon kursime të larta në shpenzime gjatë prodhimit, të cilave nuk mund t’u përballojnë konkurrentët e vegjël 8

Cili është dallimi ndërmjet monopolit dhe konkurrencës së plotë? Në monopol kurba e kërkesës (D) dhe ajo e të ardhurave marxhinale (MR) kanë pjerrësi rënëse; në konkurrencën e plotë ato përbëjnë një kurbë horizontale. 9

Çfarë është e veçantë për kurbën e kërkesës te monopoli? Kurba e kërkesës së monopolistit dhe kurba e kërkesës së industrisë është një kurbë e njëjtë. 10

Çfarë është e veçantë për monopolet natyrore? Një firmë e cila do të prodhojë outputet me kosto më të ulët në krahasim me dy apo më shumë firma në industri. 11

Kostot për njësi (€) 40 35 30 25 20 15 10 5 Minimizimi i kostove në monopolin natyral 5 firma 2 firma 1 firmë Sasia e outputeve 20 40 60 80 100 12

Çfarë përcakton çmimin në monopol? Kërkesa 13

Pse MR < P për të gjitha njësitë pas outputit të parë? Për të shitur njësinë shtesë, çmimi duhet të jetë më i ulët; kjo ulje e çmimit aplikohet për të gjitha njësitë dhe jo vetëm për atë të fundit. 14

e inal h arx Çmimi & Të ardhurat marxhinale at m hur €-25 €-50 €-75 €-100 esa ard 0 Kërk Monopoli Të € 100 € 75 € 50 € 25 2 4 6 8 10 12 14 16 18 Q 15

Monopoli € 300 € 200 € 100 Të ardhurat totale € 400 2 4 6 8 10 12 14 16 Q 18 16

Sa do të prodhojë monopoli për të maksimizuar fitimin ose për të minimizuar humbjen? MR = MC 17

P € 200 € 175 € 150 € 125 € 100 € 75 € 50 € 25 MR=MC MC ATC Profiti AVC MR D 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Q 18

P € 200 € 175 € 150 € 125 € 100 € 75 € 50 € 25 MC ATC MR=MC Humbja AVC MR D 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Q 19

Shembull 20

P € 160 € 140 € 120 € 100 € 80 € 60 52. 8 € 40 € 20 MR=MC MC ATC Profiti D AVC MR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Q 21

Vijim. . . p=80 € ATC= 52. 5 € Q=4 Fitimi =TR-TC=320 -210 =110 € Fitimi për njësi= 27. 5 € Fitimi = fitimi për njësi x Q=27. 5 x 4=110 € Për sasinë Q<4 , MR>MC, profiti i përgjithëm i monopolistit rritet me rritjen e prodhimit. Për sasinë Q>4, MC>MR, profiti i monopolistit rritet me zvogëlimin e prodhimit. 22

Fakte: Të ardhurat marxhinale: p-pjesa e zbritur e çmimit herë outputi paraprak (Q) ose 80 - (12 x 3) =80 -36=44 Monopoli nuk do të prodhojë në asnjë rast kur MR është negativ. Monopolii nuk do të prodhon me çdo kusht në nivelin e shpenzimeve më të ulëta mesatare. Monopolisti prodhon vetëm atëherë kur kërkesa është elastike (MR>0) Çmimi duhet të jetë mbi kostot marxhinale P>MC. Përderisa MR=MC si kusht i maksimizimit të profitit të firmës monopol, rrjedhimisht konkludohet se P>MC. 23

Fakte Monopoli nuk ka kurbë të ofertës. Kurba e ofertës flet për ate se sa do të prodhojë firma për çdo çmim. Monopoli nuk është çmimpranues. Në kushte të shpenzimeve të njëjta monopoli prodhon më pak nga firma në konkurrencën e plotë. Fitimi maksimizohet në afat të gjatë: MR=MC, në qoftë se p>ATC ose p= ATC 24

Çka është diskriminimi i çmimit? Praktika kur shitësi zbaton çmime të ndryshme për blerës të ndryshëm për të njëjtin produkt, pa e arsyetur me koston e prodhimit. 25

P Diskriminimi i çmimeve MR=MC T 1 MC MR Q 1 D Q 26

A është monopoli efiçent? Monopoli karakterizohet me inefiçencë, sepse resurset nuk alokohen mjaft në prodhimin e produkteve. 27

A është konkurrenca e plotë efiçente? Firma në konkurrencën e plotë, e cila prodhon kur P = MC arrin një alokim efiçent të resurseve 28

P Konkurrenca e plotë MC MR=MC MR, D Pc Qc Q 29

P MR=MC Monopoli MC Pm MR Qm D Q 30

Si e dëmton monopoli konsumatorin? Ai arrin çmim më të lartë dhe prodhon sasi më të vogël nga ajo që do të ishte rast në konkurrencën e plotë 31

P Efektet e monopolit MR=MC MC Pm Pc MR Qm Qc D Q 32

Strategjia e intervenimit kundër monopolit • Mbështetja në tatime, • Kontrolli i çmimeve • Prona shtetërore mbi monopolet Të tejkaluara Regullimi i veprimtarive shërbyese dhe komunikacionit (mbikqyrja e çmimeve, sasisë së prodhimit dhe hyrjes dhe daljes në treg)- përcakton çfarë duhet të bëhet; Aktuale Politika antimonopol- përcakton çfar nuk duhet të bëhet Nxitja e konkurrencës 33

P € 50 € 40 € 30 € 25 € 20 € 15 € 10 € 5 Monopoli i rregulluar Çmimi monopolist Çmimi fer i rregulluar efektiv A B LRAC MR C 1 2 3 4 5 6 7 LRMC D 8 9 Q 34