MOMENTALNA SOSTOJBA VO REPUBLIKA MAKEDONIJA VO VRSKA SO

MOMENTALNA SOSTOJBA VO REPUBLIKA MAKEDONIJA VO VRSKA SO HACCP doc. d-r Vladimir Kakurinov Zemjodelski fakultet - Skopje

FUNKCIONIRAWE NA SISTEM ZA BEZBEDNA HRANA VLADA PARLAMENT PODZAKONSKI AKTI ZAKON AGENCIJA/DIREKCIJA ZA BEZBEDNA HRANA EDUKACIJA/TRENING IMPLEMENTACIJA SERTIFIKACIJA DELOVNI SUBJEKTI NACIONALNO TELO ZA AKREDITACIJA INSPEKCIJA LABORATORII KONSULTANTSKI KU]I

STRUKTURA NA INSTITUCIITE ODGOVORNI ZA BEZBEDNA HRANA VO NEKOI DR@AVI NA EVROPSKATA UNIJA DOSEGA[NI HACCP REGULATORNI AGENCII UK MINISTRY OF HEALTH AND HUMAN SERVICES - bezbedna hrana UK MINISTRY OF AGRICULTURE UK MINISTRY OF COMMERCE

STRUKTURA NA INSTITUCIITE ODGOVORNI ZA BEZBEDNA HRANA VO NEKOI DR@AVI NA EVROPSKATA UNIJA Food Standards Agency 1998 - Agencijata za Standardi na Hranata (Food Standards Agency) ja prevzema odgovornosta od Ministerstvoto za Zdravstvo i 1. Predlaga zakoni od oblasta na bezbednost i standardi za hranata. 2. Donesuva odluki za potrebata i sodr`inata na zakonite i podzakonskite akti, kako i aktite za implementacija i 3. Ja pretstavuva UK vo me|unarodnite organizacii

STRUKTURA NA INSTITUCIITE ODGOVORNI ZA BEZBEDNA HRANA VO NEKOI DR@AVI NA EVROPSKATA UNIJA PRI^INI 1. Konfliktot na interesi me|u Ministerstvata za Zdravstvo, Zemjodelstvo i Ekonomija 2. Rascepkanost i nekoordiniranost pome|u vladinite tela {to se zanimavaat so bezbedna hrana 3. Neednakvo sproveduvawe na zakonite za hrana

INSTITUCII ODGOVORNI ZA BEZBEDNA HRANA VO NEKOI DR@AVI NA EVROPSKATA UNIJA Fødevaredirektoratet Bundesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit (BVL) Bundesinstitut für Risikobewertung FAVV/AFSCA Elintarvikevirasto EΦET Agence française de sécurité sanitaire des aliments Food Safety Authority of Ireland Livsmedelsverket Österreichische Agentur für Gesundheit und Ernährungssicherheit Gmb. H Food Standards Agency Voedsel en Waren Autoritet

KAKVA AGENCIJA/DIREKCIJA ZA BEZBEDNA HRANA? HACCP MINISTERSTVA so ovlastuvawa vo oblasta na prehranata: Nezavisna Me|uresorska Agencija 1. Zdravstvo 2. Zemjodelstvo, [umarstvo i Vodostopanstvo 3. Ekonomija 4. Finansii 5. Ekologija Tendencija - 1 (edno) Ministerstvo

AKREDITACIJA REGIONALNI ORGANIZACII ZA AKREDITACIJA • European co-operation for Accreditation, EA • Asia Pacific Accreditation Co-operation, APLAC • Interamerican Accreditation Cooperation, IAAC • Pacific Accreditation Cooperation, PAC • Southern African Development Co-operation in Accreditation, SADCA SVETSKATA TRGOVSKA ORGANIZACIJA VO SPOGODBATA ZA TEHNI^KI BARIERI VO TRGOVIJATA, PREPORA^UVA: SITE NACIONALNI I INTERNACIONALNI TELA ZA AKREDITACIJA TREBA DA SORABOTUVAAT I MEUSEBNO DA SE PRIZNAVAAT

AKREDITACIJA European co-operation for Accreditation ORGANIZACIJA [TO AKREDITIRA NACIONALNI TELA/ORGANIZACII ZA AKREDITACIJA VO EU, ZA: KALIBRACIJA, TESTIRAWE, INSPEKCIJA I SERTIFIKACIJA

NACIONALNI TELA ZA AKREDITACIJA SPORED European co-operation for Accreditation Kalibracija Testirawe Sertifikacija Avstrija BMw. A Belgija BKO/OBE BELTEST BELCERT Danska DANAK Finska FINAS Francija COFRAC Germanija DKD DAR Grcija Ministry of Commerce ESYD Island ISAC Irska NAB NAB Italija SIT SINAL SINCERT Holandija Rv. A Norve{ka NA NA NA Portugalija IPQ IPQ [panija ENAC [vedska SWEDAC

AKREDITACIJA PRIDRU@NI ^LENOVI NA EA ALBANIJA DSC - General Directorate of Standardisation SRBIJA I CRNA GORA YUAT – Yugoslav Accreditation Council HRVATSKA SOSM – State Office for Standardization and Metrology MAKEDONIJA N E M A

INSPEKCIJA KONTROLA NA: DIZAJN NA FABRIKATA PROSTORII DIZAJN NA OPREMATA NIVO NA TRENING /OBUKA PRIRA^NICI PROCEDURI RABOTEWE KONTROLA NA [TETNICITE KOREKTIVNI AKCII DOKUMENTACIJA

NACIONALNA AKREDITIRANA INSPEKCIJA NACIONALNO TELO ZA AKREDITACIJA NACIONALNA AKREDITIRANA INSPEKCIJA DR@AVEN ORGAN PRIVATNA FIRMA MAKEDONIJA NEMA

LABORATORII TIP NA ANALIZI: MIKROBIOLO[KI HEMISKI FIZI^KI

NACIONALNO AKREDITIRANI LABORATORII USA American Council of Independent Laboratories 42 laboratorii MAKEDONIJA NEMA

KONSULTANTSKI KU]I EDUKACIJA/TRENING IMPLEMENTACIJA SERTIFIKACIJA

NACIONALNI AKREDITIRANI KONSULTANTSKI KU]I NACIONALNO TELO ZA AKREDITACIJA NACIONALNO AKREDITIRANA KONSULTANSKA KU]A SERTIFICIRANA FIRMA MAKEDONIJA NEMA

DELOVNI SUBJEKTI NEDOSTASUVA ØINFORMIRANOST ØOBUKA/TRENING ØISPOLNUVAWE PREDUSLOVI

DELOVNI SUBJEKTI STRAVOVI I PRA[AWA NE DA NOVI TRO[OCI ZA INSPEKCII? DOPOLNITELNI FINANSISKI IZDATOCI? POTREBNO E ZA IZVOZ/DOMA? VLIJAE VRZ ZGOLEMUVAWE NA PROFITOT?

EDUKACIJA/TRENING NEOPHODNA ZADOL@ITELNA NA SITE NIVOA KONTINUIRANA

EDUKACIJA/TRENING SPORED PREPORAKITE NA FEDERALNATA U. S. VLADA SOSTAVUVAWE NA HACCP TIM 1. POZNAVAWE NA SPECIFI^NI ZNAEWA I EKSPERTIZA ZA ODREDEN PROIZVOD I TEHNOLOGIJA NA PROIZVODSTVO

EDUKACIJA/TRENING 2. MULTIDISCIPLINARNOST (IN@ENERSTVO, TEHNOLOGIJA NA PROIZVODSTVO, SANITACIJA, PREHRAMBENA MIKROBIOLOGIJA), ODNOSNO ZADOL@ITELNA VKLU^ENOST NA LOKALEN PERSONAL KOJ E DIREKTNO VKLU^EN VO SEKOJDNEVNOTO PROIZVODSTVO, ZA[TO A. PODOBRO E ZAPOZNAEN SO REALNITE VARIJACII I OGRANI^UVAWA NA KONKRETNOTO PROIZVODSTVO) I B. SE SOZDAVA ^UVSTVO NA SOPSTVENOST VRZ PLANOT KAJ LUETO [TO GO IMPLEMENTIRAAT.

EDUKACIJA/TRENING 3. NADVORE[NI ^LENOVI (EKSPERTI SO POZNAVAWA NA POTENCIJALNIOT MIKROBIOLO[KI ILI DRUG TIP NA OPASNOSTI ZA OP[TOTO ZDRAVJE, A POVRZANO SO PROIZVODSTVO NA SPECIFI^EN PREHRAMBEN PRODUKT).

IMPLEMENTACIJA STRANSKI AKREDITIRANI SERTIFIKACIONI KU]I MNOGU DOMA[NI AKREDITIRANI SERTIFIKACIONI KU]I N E M A DALI ]E MI VA@I STRANSKATA PROGRAMA ZA IMPLEMENTACIJA KOGA ]E SE AKREDITIRAAT DOMA[NI KU]I?

SERTIFIKACIJA PROIZVODSTVO

PROCES NA SERTIFIKACIJA Predlog/Aplikacija za Sertifikacija Procenka Trening Pregled na Dokumenti Kontrola i proverka pred Sertifikacijata Sertifikacija

SERTIFIKACIJA STRANSKI AKREDITIRANI SERTIFIKACIONI KU]I MNOGU DOMA[NI AKREDITIRANI SERTIFIKACIONI KU]I N E M A DALI ]E MI VA@I STRANSKIOT SERTIFIKAT KOGA ]E SE AKREDITIRAAT DOMA[NI KU]I?

DA SE FORMIRA DOMA[NA AGENCIJA/DIREKCIJA ZA BEZBEDNA HRANA [TO POSKORO DA SE ZGOLEMI INFORMIRANOSTA ZA HACCP DA SE VR[I KONSTANTNA EDUKACIJA ZA HACCP DA SE KORISTI POMO[TA NA DOMA[NI i STRANSKI NEVLADINI ORGANIZACII [TO DA SE PRAVI ? DA SE FORMIRA DOMA[NO TELO ZA AKREDITACIJA DA SE AKREDITIRAAT KONSULTANTSKI KU]I/ KONSULTANTI KAKO [TO TREBA DA SE AKREDITIRAAT INSPEKCII DA SE AKREDITIRAAT LABORATORII