MOLIER Skpiec Skpiec jedna z najsawniejszych sztuk Moliera

MOLIER Skąpiec

Skąpiec - jedna z najsławniejszych sztuk Moliera (1622 -1673) – po raz pierwszy została wystawiona w roku 1668. Początkowo nie zyskała sobie przychylności widowni, potem dorównała popularnością innym komediom Moliera (Świętoszek 1664, Mizantrop 1666). Powodem licznych głosów ostrej krytyki było między innymi to, że sztuka została napisana prozą, co burzyło ówczesne konwencje – komedia wysoka, w pięciu aktach, miała być pisana wierszem. . Nie mniej jednak dziś Skąpiec należy do najczęściej z grywanych utworów „najbardziej teatralnego ze wszystkich pisarzy”.

Molier, a właściwie Jean Baptiste Poquelin, to obok dramatopisarzy: Corneille’a oraz Racine’a, najwybitniejszy pisarz literatury klasycystycznej siedemnastowiecznej Francji. Przez większość życia związany z Paryżem, był nie tylko komediopisarzem, ale również reżyserem i aktorem (w większości swoich sztuk zagrał główną rolę). Molier jest uważany za twórcę nowoczesnej komedii.

Zadaniem komedii przedmolierowskiej jest bawić; bawić mniej lub więcej wybrednie, ale zawsze tylko bawić. Molier sprawi, iż, nie przestając bawić, komedia stanie się głębokim studium duszy ludzkiej. Stopniowo tradycyjne marionetki, których ślad jeszcze widzimy w pierwszych jego komediach, zmieniają się w ludzi, w nieśmiertelne typy, żyjące jakby stokrotnie spotęgowanym życiem ludzkim, skupiające, niby soczewką poruszające ludźmi namiętności.

Skąpiec jest doskonałym przykładem tak właśnie charakteryzowanej komedii. Komizm tego utworu wciąż bawi, a prawda o ludzkim losie wypowiedziana w historii o Harpagonie i jego rodzinie potrafi przejąć do głębi nawet najwytrawniejszych współczesnych czytelników. Ponad wszystko Skąpiec należy klasyki literatury światowej i z tego względu znajomość tej sztuki jest obowiązkiem każdego wykształconego człowieka.

Geneza „Skąpca” „Skąpiec” po raz pierwszy został wystawiony w 1668 roku w paryskim Palais Royal. W tym czasie teatralna trupa Moliera pozostawała z jednej strony pod patronatem króla Ludwika XIV, a z drugiej wciąż była krytykowana przez opinię publiczną za zbyt śmiały repertuar. Niewiele wiadomo o pierwszym wykonaniu scenicznym utworu, ale zachowały się relacje, z których wynika, że w tytułową rolę wcielił się sam Molier. „Skąpiec” to dzieło zainspirowane łacińską komedią klasycznego rzymskiego dramaturga – Plauta. „Aulularia”, opowiada historię starego skąpca Eukaliona, który zajadle broni swojego małego skarbu. Bohater ten posiadał córkę, Faedrię, którą zamierzał wydać za mąż.

Czas i miejsce akcji „Skąpca” Jak to zwykle bywa w przypadku molierowskich komedii, czas i miejsce akcji „Skąpca” nie są bliżej określone. Właściwie poza zwięzłą informacją, że „Rzecz dzieje się w Paryżu, w domu Harpagona”, nic więcej na ten temat nie wiadomo. Można przypuszczać, że sztuka została stworzona jako utwór współczesny, a więc jej akcja ma miejsce w drugiej połowie XVII wieku. Molier celowo umieścił wydarzenia w bliżej nieokreślonym czasie, by jeszcze bardziej podkreślić to, co w „Skąpcu” najważniejsze, czyli postaci oraz główny problem dzieła. Dzięki temu, że nie wiemy kiedy dokładnie toczyła się akcja, nie odczytujemy utworu jako próby odzwierciedlenia określonych uwarunkowań historyczno-społecznych, ale ponadczasowego i uniwersalnego przesłania. W zasadzie, akcja „Skąpca” mogłaby się rozgrywać w II wieku przed naszą erą, czyli wtedy, gdy żył i tworzył Plaut – autor niedokończonej komedii „Aulularia”, będącej inspiracją dla Moliera.

Bohaterowie Harpagon o Kleant o Marianna o Eliza o Walery o Jakub o Anzelm o Frozyna o

Plan wydarzeń 1. Rozmowa Elizy i Walerego – skrywana miłość zakochanych. 2. Zwierzenia Kleanta – miłość do Marianny. 3. Skarb Harpagona – dziesięć tysięcy franków zakopane w ogrodzie. 4. Matrymonialne plany Harpagona (zamiar poślubienia Marianny) i rozpacz Kleanta. 5. Zapowiedź ślubu Elizy z Anzelmem – sprzeciw przyszłej żony. 6. Harpagon tajemniczym lichwiarzem! 7. Wizyta swatki Frozyny u Harpagona - zaproszenie na wieczorną uroczystość zaślubin dla Marianny. 8. Przygotowania (skąpe!) do uroczystej kolacji. 9. Przybycie Marianny do domu Harpagona – tajemnicze rozmowy z synem narzeczonego. 10. Trudna rozmowa Kleanta z ojcem – kłótnia o Mariannę. 11. Kradzież skarbu Harpagona. 12. Wezwanie komisarza i przesłuchania. 13. Oskarżenie Walerego. 14. Przybycie Anzelma - rodzina d’Alburcich odnaleziona. 15. Wymiana między synem a ojcem – skarb za Mariannę. 16. Zapowiedź podwójnego ślubu

Główne wątki w „Skąpcu” Moliera 1. Głównym motywem fabularnym utworu jest intryga związana ze szkatułką pełną złota. Skarb, którego jak oka w głowie strzeże Harpagon zostaje jednak skradziony przez sprytnego służącego. Zrozpaczony skąpiec gotów jest posunąć się do wszystkiego, byleby odzyskać majątek. Dochodzi nawet do tego, że wyrzeka się niejako własnych dzieci i własnego szczęścia, aby ponownie wejść w posiadanie szkatułki.

Główne wątki w „Skąpcu” Moliera 2. Z pewnością ważnym wątkiem „Skąpca” są relacje Harpagona z dziećmi. Widzimy, że zupełnie sterroryzował córkę. Eliza nie potrafiła mu się przeciwstawić i posłusznie wykonywała jego polecenia, choć nie ukrywała swojej niechęci do ojca. Harpagon otwarcie negował Elizę. Z kolei Kleant wyraźnie buntuje się wobec ojca i często mówi nawet, że pragnie jego śmierci. Między bohaterami dochodzi wielokrotnie do spięć. Obydwaj przecież podkochiwali się w Mariannie.

Główne wątki w „Skąpcu” Moliera 3. Dość niespodziewanym i chyba najbardziej nieprawdopodobnym wątkiem „Skąpca” jest historia Walerego, Marianny oraz Anzelma. W wyniku kolejnych zdarzeń, z czasem przed czytelnikiem wyłania się tajemnica łącząca te trzy, wydawałoby się zupełnie sobie obce, postaci. W końcowych scenach utworu okazuje się bowiem, że Walery i Marianna to rodzeństwo, a Anzelm to ich ojciec. Wiele lat wcześniej, w wyniku potwornego wypadku na morzu, trójka uległa rozdzieleniu na kilkanaście lat. Zbiegiem okoliczności wszyscy spotkali się w domu Harpagona.

Kto kogo okłamuje i jakie są tego skutki w „Skąpcu” Moliera? � Kłamstwo stanowi bardzo ważny element fabuły „Skąpca”. Każdy niemalże bohater posługuje się fałszem w grze o własne szczęście. Dzieci Harpagona nie mówią mu o swoich związkach, obawiając się, że nie wyrazi on zgody na śluby. Wiedzieli, że ojciec nie zezwoli wypowiedzieć im sakramentalnego „tak”, ponieważ wybrańcy ich serc byli niezamożni. Kleant ukrywał przed rodzicem, że kocha się z wzajemnością w Mariannie, przez co doszło do sytuacji, w której to Harpagon zaczął starać się o rękę pięknej dziewczyny.

Kto kogo okłamuje i jakie są tego skutki w „Skąpcu” Moliera? � Bohaterką, które kłamie dla odniesienia wymiernych korzyści majątkowych jest Frozyna. Pośredniczka w żywe oczy wmawia Harpagonowi, że młoda i piękna Marianna podkochuje się w nim. Sześćdziesięcioletni skąpiec, będąc łasym na komplementy daje się ponieść fantazji i zawierza całkowicie Frozynie.

Kto kogo okłamuje i jakie są tego skutki w „Skąpcu” Moliera? � Jednak największym kłamcą jest Harpagon, który przede wszystkim okłamuje samego siebie. Tytułowy bohater wmawia sobie, że osiągnie szczęście tylko wtedy, gdy odzyska skradzioną szkatułkę złota. Prawda jest jednak taka, że przez swoje doprowadzone do granic możliwości skąpstwo, nigdy nie zazna spokoju, ponieważ wciąż będzie mu czegoś mało. Brak umiaru doprowadził go niemalże do obłędu, ale on uważał, że do szczęścia nie potrzebuje niczego więcej, niż złoto.

Pieniądze szczęścia nie dają, ale …