Module Ethologie Hoofdstuk 8 Socialiseren Socialiseren Gewenning en

Module Ethologie Hoofdstuk 8. Socialiseren

Socialiseren § Gewenning en socialiseren § Levensfasen § Socialiseren § Tam maken Ethologie Socialiseren

8. 1 Oriëntatie § Dieren moeten leren met indrukken om te gaan. § De indrukken die een dier te verwerken krijgt verschilt per diersoort, maar ook afhankelijk van ons gebruiksdoel. Ø Een geit op een kinderboerderij doet hele andere indrukken op dan een geit op een geitenmelkerij Ethologie Socialiseren

8. 2 Gewenning en socialiseren § Dieren weten niet zomaar welk gedrag je van hen verwacht. Ze moeten dit leren door ervaringen. Ø Het gedrag dat een goede ervaring oplevert, zal toenemen. Ø Gedrag dat geen gevolgen heeft en gedrag dat een negatieve ervaring oplevert, zal afnemen of zelfs stoppen. § Belangrijk om dieren op jonge leeftijd te laten wennen aan prikkels waarmee ze later in aanraking komen. Ø Afhankelijk van gebruiksdoel en toekomstige leefomstandigheden Ø Heeft het dier de rest van zijn leven iets aan Ethologie Socialiseren

8. 2 Gewenning en socialiseren § Dieren wennen aan prikkels uit de omgeving en leren dat ze er niet bang voor hoeven te zijn of er niet op hoeven te reageren. Ø Habituatie of gewenning § Deze gewenning is niet hetzelfde als socialiseren. Ø Socialiseren heeft een sociale context, dus met mensen, soortgenoten en andere diersoorten Ø Is alleen mogelijk op jonge leeftijd, in de soortgerichte socialisatiefase Ethologie Socialiseren

Vraag Wat is het verschil tussen socialisatie en habituatie? a) Er is geen verschil, dit betekent hetzelfde b) Bij habituatie wennen dieren aan prikkels, bij socialisatie aan levende wezens c) Bij socialisatie wennen dieren aan prikkels, bij habituatie aan levende wezens d) Habituatie kan alleen tijdens de socialisatiefase, socialisatie kan het hele leven Ethologie Socialiseren

8. 3 Levensfasen § Het leven van dieren is in verschillende fasen in te delen. § Elke fase heeft een aantal belangrijke kenmerken. Ø Duur verschilt per diersoort Ø Nestvlieders kunnen gelijk na de geboorte met de moeder mee Ø Nestblijvers blijven langere tijd in het nest om zich verder te ontwikkelen. Ø Beiden doorlopen dezelfde leerprocessen, maar uitgerekt in de tijd Ethologie Socialiseren

8. 3 Levensfasen van de hond: § Neonatale fase/vegetatieve fase: eerste twee weken § Overgangsfase: derde week § Primaire socialisatiefase: vier tot twaalf weken Ø Inprentingsfase (soortgericht) Ø Echte socialisatiefase (omgevingsgericht) § Secundaire socialisatiefase: juveniele fase/angstfase: twaalf weken tot zes maanden § Puberteit: zes maanden tot één/anderhalf jaar § Volwassen fase Ethologie Socialiseren

8. 3 Levensfasen Belangrijk om te onthouden: § Bij volwassen dieren is het echte socialiseren niet meer mogelijk § Wel kunnen dieren wennen aan bepaalde prikkels § Dit desensiteren kost veel tijd Ø Meer tijd dan gewenning bij jonge dieren Ø Meer positieve ervaringen nodig Ø Bij één negatieve ervaring Ethologie Socialiseren

Vraag Wat is het verschil tussen de imprintingsfase en inprentingsfase? a) Er is geen verschil, dit betekent hetzelfde. b) De inprentingsfase vindt alleen plaats bij nestvlieders, de imprintingsfase alleen bij nestblijvers. c) De inprentingsfase vindt alleen plaats bij nestblijvers, de imprintingsfase alleen bij nestvlieders. d) Bij imprinting leren moeder en jong elkaar herkennen, inprenting is gericht op het sociale gedrag in het latere leven van het dier. Ethologie Socialiseren

8. 4 Socialiseren § Gaat niet vanzelf § Juiste situatie opzoeken en dier helpen in het omgaan met allerlei prikkels § Opbouw in prikkels § Positieve ervaringen Ø Voorkomen dat angstreactie ontstaat Ø Stress signalen herkennen Ø Niet te veel achter elkaar i. v. m. prikkelverwerking Ethologie Socialiseren

8. 4 Socialiseren § Ervaringen uit socialisatieproces regelmatig herhalen Ø Soortgelijke prikkels aanbieden Ø Later dan ook positief of neutraal § Negatieve ervaringen tijdens de socialisatiefase kan angstgedrag veroorzaken Ø Bij negatieve ervaring z. s. m. een vergelijke situatie opzoeken die dan wel positief verloopt Ø Negatieve ervaring na socialisatiefase kan ook angstgedrag veroorzaken Ethologie Socialiseren

8. 4 Socialiseren § Prikkels die in de primaire socialisatiefase gemist worden, kunnen later niet meer ingehaald worden. Ø Probleem: kennelsyndroom § Dieren die in hun socialisatieperiode weinig prikkels kregen, maken minder verbindingen in hun hersenen aan dieren die veel positieve ervaringen hebben opgedaan. Ø Sneller bang Ø Minder flexibel Ø Probleemgedrag Ethologie Socialiseren

8. 5 Tam maken § Veel dieren zijn van nature bang van mensen Ø Tijdens socialisatiefase kennismaken met mensen Ø Dieren die niet zijn gesocialiseerd met mensen worden nooit tam § Dieren moeten ook wennen aan mensen Ø Stap voor stap Ø Maak jezelf extra leuk (met voer) § Let op: wilde dieren blijven altijd wild en dus potentieel gevaarlijk. Ethologie Socialiseren

Opdracht De levensfasen van de hond zijn genoemd. Zoek nu de levensfasen op van de volgende diersoorten: § Rat § Kat § Paard § Konijn Noteer erbij wanneer deze fase bij dit dier voorkomen en wat de kenmerken ervan zijn. Ethologie Socialiseren