MODUL 3 CARACARA MENGELAKKAN KERACUNAN MAKANAN BEBERAPA PERKARA

MODUL 3 CARA-CARA MENGELAKKAN KERACUNAN MAKANAN

BEBERAPA PERKARA YANG PERLU DI PATUHI UNTUK MENGELAKKAN DIRI DARI KERACUNAN MAKANAN 1. Dapatkan bahan mentah dari sumber yang dijamin kebersihannya 2. Mengelakkan kontaminasi dengan : • Menutup makanan • Meminimumkan persentuhan dengan makanan • Memastikan makanan mentah dan yang dimasak diasingkan • Membuang sampah dengan sempurna • Mengelakkan haiwan peliharaan dan perosak dari persekitaran kerja • Memastikan tempat persekitaran kerja dan pekerja sentiasa bersih • Mengutamakan sifat-sifat kerja yang baik dan bersih

3. Mengelakkan pertumbuhan bakteria dengan : • Menggunakan hanya sekali sahaja peralatan memasak dan kemudian dibasuh dengan sempurna • Basuh dan keringkan permukaan yang sering digunakan semasa bekerja • Gunakan kain pengelap yang pakai-buang • Gunakan peralatan yang berbeza untuk makanan yang mentah dan yang telah dimasak

MENGELAKKAN PERTUMBUHAN BAKTERIA KESAN SUHU KEPADA PERTUMBUHAN BAKTERIA • Suhu yang rendah akan melambatkan pertumbuhan bakteria • Suhu yang panas akan memusnahkan kebanyakan bakteria • Suhu yang sederhana adalah membahayakan : - Apabila ia dibiarkan pada suhu bilik - Apabila ia dipanaskan dengan perlahan - Apabila ia disejukkan dengan perlahan selepas masak - Apabila ia dibiarkan terdedah - Apabila makanan panas dituangkan kepada makanan yang sejuk

• • CARA-CARA MENGELAKKAN BAHAYA PENCEMARAN MAKANAN Elakkan makanan terdedah pada suhu bilik. Pastikan makanan disimpan sejuk atau dipanaskan Simpan makanan pada suhu yang cukup rendah untuk mengelakkan pertumbuhan bakteria Sejukkan makanan sepenuhnya dalam masa satu setengah jam sebelum dimasukkan dalam peti sejuk Pastikan makanan yang disajikan adalah panas sepenuhnya dan cuba sediakan makanan sebaik sahaja sebelum disajikan

MASA • Jangkamasa pendedahan makanan kepada suhu bilik akan mempercepatkan pertumbuhan bakteria • Gunakan makanan mentah secepat mungkin • Masak makanan sebaik sahaja sebelum disaji • Jika terdapat makanan yang berlebihan, simpan pada suhu rendah. Jika makanan dipanaskan semula, ia hendaklah dipanaskan sepenuhnya • Jika makanan sejukbeku dibiarkan mencair, ia tidak sepatutnya dimasukkan semula ke dalam peti sejuk

CARA PEMASAKAN/PEMPROSESAN • Cairkan makanan sejukbeku sepenuhnya sebelum masak • Masak makanan dalam masa yang cukup

SEBAB-SEBAB KERACUNAN MAKANAN 1. 2. 3. 4. Makanan disediakan lama sebelum masa penyajiannya Makanan disejukkan dalam masa yang lambat Makanan yang dipanaskan semula tidak cukup panas Pelanggan makanan yang telah dicemari oleh bakteria penyebab keracunan makanan 5. Makanan tidak dimasak dengan betul 6. Ayam tidak dicairkan secukupnya 7. Makanan yang telah dimasak terkontaminasi silang oleh makanan yang mentah 8. Makanan panas disimpan pada suhu yang kurang daripada 63 C 9. Pengendali makanan menyebabkan kontaminasi makanan 10. Makanan yang berlebihan digunakan semula dalam masakan

KEBERSIHAN PERSEKITARAN KERJA CARA MEMBERSIHKAN PERMUKAAN 1. Pra-pembersihan - menyingkirkan makanan pada permukaan 2. pembersihan utama - gunakan air dan detergen 3. pembilasan - gunakan air bersih dan kain yang bersih 4. disinfeksi - gunakan disinfektan dan biarkan seketika 5. bilasan terakhir - gunakan air bersih dan kain yang bersih 6. pengeringan - biarkan sehingga kering

SIKAP SENTIASA BERSIH 1. Pekerja perlu dimaklumkan tentang jadual pembersihan akan : • Cara pembersihan • Bahan kimia yang digunakan • Kekerapan pembersihan • Siapa yang bertanggungjawab 2. Persekitaran tempat penyediaan makanan haruslah bersih dan kemas pada hujung masa kerja 3. • • Peralatan yang perlu dibersihkan dengan kerap : Alat yang bersentuhan kerap dengan makanan Tangan pekerja yang mengendalikan makanan

PERALATAN YANG DIGUNAKAN SEMASA PENYEDIAAN DAN PENGENDALIAN MAKANAN TAHAN KARAT TIDAK MENYERAP TIDAK TOKSIK TAHAN LAMA

KEBERSIHAN DIRI 1. SEMASA TIBA DI TEMPAT KERJA • Baju yang bersesuaian perlu dipakai semasa bekerja • Kasut perlu ditukar sebelum memasuki tempat kerja 2. RAMBUT • Diikat, bersih dan bertutup • Jangan garu, memegang atau menyikat rambut semasa mengendalikan makanan

3. MULUT, HIDUNG DAN TELINGA • Jangan batuk atau bersin pada makanan • Jangan merasa makanan dengan menggunakan jari • Jangan mengorek hidung • Jangan meludah • Jangan menggigit kuku atau menjilat jari • Jangan makan atau mengunyah gula-gula getah • Jangan merokok

4. KULIT • Kulit yang merengsa atau luka perlu diubati dan dibalut • Jangan garu kulit yang luka • Elakkan badan dari berbau 5. TANGAN a. Basuh tangan selepas : • Menggunakan tandas • Menyentuh bahagian kulit yang lain • Mengendalikan bahan mentah • Membersihkan persekitaran

b. Kuku perlu dipotong pendek c. Singki mencuci tangan perlu diasingkan daripada singki pengendalian bahan mentah d. Jangan memakai barang kemas e. Keringkan tangan menggunakan tuala bersih atau pengering tangan 6. PAKAIAN • Pakaian perlindungan mesti dipakai • Penutup kepala perlu dipakai • Pakaian perlu selesa • Pakaian kerja mestilah bersih • Pakai kasut yang bersih • Pakai sarung tangan pakai-buang

7. PENYAKIT Jika pekerja disyaki sakit, laporkan kepada penyelia dan pekerja itu tidak sepatutnya dibiarkan bekerja dan berehat sehingga sembuh. Laporkan jika simptom didapati : • Demam selsema • Sakit tekak • Luka • Cirit-cirit • Sakit perut

PENYIMPANAN MAKANAN Makanan selalunya diawet sebelum dibungkus untuk mengekalkan kesegarannya. Cara-cara pengawetan makanan : • Pengalengan • Pengasapan • Pengeringan • Pengawetan kimia • Penyejukbekuan • Pembungkusan vakum • Iradiasi

PENYIMPANAN MAKANAN KERING • Disimpan dalam almari yang kering dan mempunyai pengudaraan yang baik • Jangan simpan di atas lantai • Rak tahan karat boleh digunakan • Simpan botol dan tin makanan di dalam almari dan rak • Buang tin makanan yang kemek, berkarat, mengembang, luput tarikh dan rosak

PENYIMPANAN SAYURAN DAN BUAHAN • • Gunakan secepat mungkin Simpan dalam bilik yang kering Jangan letak buah di atas lantai Sayuran berubi perlu diasingkan dari makanan lain dan disimpan dalam tempat yang gelap • Periksa buahan dan sayuran dari mereput • Jika buah dan sayur mereput, buangkan secepat mungkin

PENYIMPANAN MAKANAN DALAM PETI SEJUK • Simpan makanan mentah secepat mungkin • Bungkus makanan dalam pembungkus yang berasingan • Elakkan makanan mentah bersentuhan dengan makanan yang telah dimasak • Produk tenusu perlu diasingkan dengan makanan lain • Makanan boleh disimpan dalam kaleng yang terbuka • Periksa makanan yang mudah rosak • Jangan masukkan makanan yang panas ke dalam peti sejuk

PENYIMPANAN MAKANAN SEJUKBEKU • Pastikan suhu penyimpanan adalah -18 C • Makanan yang dihantar dipastikan kurang daripada 15 C • Makanan sejukbeku yang akan digunakan segera perlu dicairkan di dalam peti sejuk dahulu • Peti sejukbeku perlu dibersihkan, dicuci dan diservis selalu • Stok penyimpanan untuk makanan sejukbeku perlu sentiasa diperiksa