Modernistika jurisprudencija kodifikacije porodinog prava u muslimanskim zemljama

Modernistička jurisprudencija: kodifikacije porodičnog prava u muslimanskim zemljama

• Bog Zakonodavac (hakim) • Tumačenje prava - ulema • Primjena prava - država

Pravo Šerijat – Bog Sijase šer‘ijje – vladar

Kodifikacija – taknin • U prvoj polovini 20. vijeka tendencija kodifikovanja šerijatskog prava • Šerijatsko pravo postoji u dva oblika: 1. tradicionalnom (pravnička djela i zbirke pravnih mišljenja) 2. modernizovanom (zakonici i zakoni)

Reforma • Usvajanje nove forme postojanja • Taknin – kodifikacija šerijatskih propisa (kodifikacija) • Promjene odnosa između • Promjene u sadržini važećeg državne vlasti i pravnog sistema: šerijatskog materijalnog i • Potiskivanje klasične teorije po procesnog prava kojoj se funkcija države • Promjene u normama islamske iscrpljivala u primjeni propisa društvene etike koje formuliše islamska pravna nauka

Dva načina kodifikacije – djelimična kodifikacija Donošenje zakona • Zakon o ličnom statusu Dopuna građanskih zakonika • Uključivanje šerijatskih propisa u građanske zakonike

Zakoni o ličnom statusu • Reforma porodičnog prava u Osmanskom carstvu – Zakon o porodičnom pravu 1917. • Nacionalni zakon – šerijatski propisi za muslimane i običajne norme za jevreje i kršćane

Egipat • Zakon iz 1920. kodifikovani su šerijatski propisi o pojedinim bračnim i porodičnim pitanjima • Promjena: pravo supruge na inciranje razvoda braka u slučaju nemogućnosti muža da izdržava porodicu, oboljenja od opasne i neizlječive bolesti • Zakon iz 1929. – nastavio reformiranje šerijatskog porodičnog prava • Promjena: pravo supruge na sudski razvod braka zbog muževog „lošeg“ odnosa prema njoj

Alžir • Početak 20. st. • Indija • Francuska uprava – za kodifikaciju • Djelimična kodifikacija u kojoj je • Šerijatski pravnici – tradicionalan pravo već bilo kodifikovano stav o šerijatu djelovanjem koncepta britanskog „opšteg prava“ • Odstupanje od pojedinih odredaba hanefijske pravne škole - takkhayur

Sirija • Zakon o ličnom statusu Sirije 1958. godine • Sadržavao je 308 paragrafa: brak, prestanak braka, rođenje i njegove posljedice, sposobnost i pravo predstavljanja, testament, zakonsko nasljeđivanje • Važio je za sve muslimanske grupe u Siriji, a za kršćane i Jevreje u pitanjima pravne sposobnosti, očinstva i nasljeđivanja Izvori: Zakon o porodičnom pravu, egipatsko reformističko zakonodavstvo prilagođeno lokalnim potrebama, • kompilacije egipatskog pravnika Muhameda Kadri-paše, • propisi nehanefijskih pravnih škola • propisi koji nisu suprotni šerijatu • •

Građanski zakonici

Egipat • Kodifikacija građanskog prava zasnovana na praksi egipatskih sudova, uporednom zakonodavstvu i šerijatskom pravu • Abdurezak Senhuri • Ideja kodifikacije građanskog prava zasnovana u potpunosti na šerijatu

Veza Egipatskog građanskog zakona i šerijata 1. Principi šerijata se proglašavaju jednim od izvora 2. Kriterij za prihvatanje pojedinih propisa iz evropskih kodifikacija – saglasnost sa šerijatom 3. Pojedini principi šerijata u cjelini ili djelimično iznova uneseni u egipatsko svjetovno zakonodavstvo 4. Zadržani su neki šerijatski propisi koji su od ranije uključeni u egipatsko zakonodavstvo ili sudsku praksu

Izmjene • Izmijenjeni su propisi koji se tiču sklapanja i raskida braka i roditeljskog prava • Nadležnost državnih organa • Minimalna starosna dob za zaključenje braka • Ograničenje ili ukidanje poligamije • Ukidanje jednostranog otkaza braka • Pravo majke na podizanje i odgoj djece iznad tradicionalno utvrđenih rokova • Planiranje porodice • Izmjena propisa o nasljeđivanju • Ograničavanje/ukidanje trajanja porodičnih vakufa • Šerijatski sudovi – reforma organizacije i postupka • Princip višestepenosti • Reforma tradicionalnog postupka dokazivanja

Obligaciono pravo • Zabrana kamate – prihvatanje zakonske kamate na deponovani novac