MOBBING regulacja prawna Dr Jacek Borowicz 1 Mobbing

MOBBING regulacja prawna Dr Jacek Borowicz 1

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 1 kp Pracodawca ma prawny obowiązek przeciwdziałania mobbingowi! 2

Mobbing – regulacja prawna Przeciwdziałania mobbingowi np. poprzez: - aktywne zapobieganie mobbingowi (prewencja), - szkolenia antymobbingowe, - ingerowanie w konflikty, - okazanie pomocy faktycznej i prawnej ofierze mobbingu, 3

Mobbing – regulacja prawna Prewencja anty - mobbingowa : - właściwa organizacja pracy, - zachowanie równości oraz niedyskrymionowanie pracowników , - dbałość o przestrzeganie zasad współżycia społecznego, - dobry przykład ; -) 4

Mobbing – regulacja prawna Prawne konsekwencje mobbingu ponosi PRACODAWCA: - gdy sam się dopuszcza mobbingu, - gdy toleruje mobbing, (…a co z bezpośrednim sprawcą? ) 5

Mobbing – regulacja prawna MOBBING JEST PRAWNIE ZAKAZANY!!! 6

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp …mobbing to działania lub zachowania polegające na nękaniu lub zastraszaniu dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu… 7

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp A zatem mobbing to : działania (mobbing bezpośredni) lub zachowania (mobbing pośredni, np. tolerowanie mobbingu). 8

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp dotyczące pracownika skierowane przeciwko pracownikowi (…pracownik w rozumieniu art. 2 k. p. ) 9

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp A zatem mobbing to: nękanie pracownika ( …nękanie to działania o charakterze uporczywym , powtarzającym się, relatywnie częstym…) 10

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp Mobbingiem jest także: zastraszanie pracownika ( wywoływanie lęku poprzez terror psychiczny i fizyczny, przemoc słowną i fizyczną, stosowanie gróźb np. zwolnienia z pracy) 11

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp …działania / zachowania mobbingowe muszą być : uporczywe i długotrwałe… 12

Mobbing – regulacja prawna …w orzecznictwie przyjmuje się w związku z tym, że działania mobbingowe trwają z reguły: …przez co najmniej pół roku, i zdarzają się przynajmniej : …raz w tygodniu. 13

Mobbing – regulacja prawna Wyrok SN z 17 stycznia 2007 r. , I PK 176/06 „Długotrwałość nękania lub zastraszania pracownika w rozumieniu art. 94 z ind. 3 § 2 k. p. musi być rozpatrywana w sposób: 1/ zindywidualizowany , 2/ uwzględniający okoliczności konkretnego przypadku. ” 14

Mobbing – regulacja prawna Dla oceny długotrwałości mobbingu istotny jest: - moment wystąpienia wskazanych w tych przepisach skutków nękania lub zastraszania pracownika, oraz - uporczywość i stopień nasilenia tego rodzaju działań. 15

Mobbing – regulacja prawna Za uznaniem długotrwałości negatywnego oddziaływania na pracownika przemawia zwłaszcza ustalenie, że już spowodowało ono rozstrój zdrowia, o którym stanowi art. 94 z ind. 3 § 3 k. p. 16

Mobbing – regulacja prawna l l Istotne znaczenie dla oceny długotrwałości może zatem mieć: nasilenie i stopień uporczywości nękania lub zastraszania pracownika. 17

Mobbing – regulacja prawna Duża intensywność i uporczywość negatywnych zachowań może bowiem skłaniać do uznania za długotrwały okresu „kalendarzowo” krótszego niż w przypadku mniejszego ich nasilenia. 18

Mobbing – regulacja prawna Miernikiem długotrwałości może być także: - okres zatrudnienia pracownika, oraz - częstotliwość kontaktów z mobberem (…mogą to być np. kontakty relatywnie rzadkie ale zawsze związane z nękaniem). 19

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp …działania / zachowania mobbingowe mogą m. in. wywoływać u pracownika zaniżoną samoocenę przydatności zawodowej… (. . . choć twierdzi się, że nie jest to najbardziej typowe dla skutków mobbingu…) 20

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp - … działania mobbingowe mają m. in na celu: poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników… 21

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 2 kp …mamy więc do czynienie w dużej mierze z działaniami publicznymi… (… ataki publiczne wprost albo działania skierowane do szerszego grona za plecami ofiary…) 22

Mobbing – regulacja prawna Ustawowe przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie ! Nie jest wystarczające stwierdzenie bezprawności działań podjętych wobec pracownika, lecz konieczne jest wykazanie celu tych działań i ich skutków. 23

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Wszczynanie postępowań dyscyplinarnych nie może być uznane za przejaw mobbingu, jeżeli przynajmniej niektóre z zarzucanych pracownikowi przewinień znajdują potwierdzenie w toku takich postępowań. ( wg. SN ) 24

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Pracodawcy, który z powodu pogarszającej się kondycji firmy oferuje wypłatę odpraw dla pracowników mogących przejść na emeryturę lub świadczenie przedemerytalne, nie można postawić zarzutu mobbingu. ( wg. SN ) 25

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Towarzysząca zapowiedzianym zwolnieniom z pracy atmosfera napięcia psychicznego wśród załogi zakładu pracy nie oznacza stosowania przez pracodawcę mobbingu. ( wg. SN ) 26

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Wydawanie przez pracodawcę zgodnych z prawem poleceń dotyczących pracy co do zasady nie stanowi naruszenia godności (dóbr osobistych) pracownika, nierównego traktowania lub dyskryminacji, czy mobbingu. ( wg. SN ) 27

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Wykonywanie czynności kontrolnych wobec pracownika może naturalnie łączyć się dlań ze stresem, nie oznacza to jednak od razu szykanowania pracownika. ( wg. SN ) 28

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Praca w godzinach nadliczbowych jest zawsze pracą wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy na polecenie lub przynajmniej za zgodą pracodawcy. Dlatego nieporozumieniem jest twierdzenie, że występowało „wymuszenie na pracownikach pracy w godzinach nadliczbowych w wymiarze przekraczającym ustawowe normy czasu pracy. ” ( wg. SN ) 29

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Tak więc nie każde działanie pracodawcy niekorzystne / uciążliwe dla pracownika jest bezprawne ! 30

KIEDY NIE MOŻNA MÓWIĆ O MOBBINGU? Pracodawca może bowiem podejmować uciążliwe czynności dyscyplinujące, organizacyjne i motywujące, nawet błędne z punktu widzenia zasad pragmatycznego działania, które mimo to będą zgodne z prawem. 31

Mobbing – regulacja prawna Jednak stosowanie przez pracodawcę mobbingu może też niekiedy polegać na: - podejmowaniu działań w granicach jego ustawowych uprawnień (wydawanie poleceń) , oraz - może dotyczyć wszystkich pracowników (równo). 32

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 3 kp Ustawowe przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie, a także - według ogólnych reguł dowodowych (art. 6 k. c. ) winny być wykazane przez pracownika, który z tego faktu wywodzi skutki prawne. 33

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 3 kp Na pracowniku spoczywa więc ciężar udowodnienia, że wynikiem nękania (mobbingu) był rozstrój zdrowia. 34

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 3 kp …gwarantuje się pracownikowi możliwość dochodzenia od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę… (roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne) 35

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 3 kp Mobbing + rozstrój zdrowia roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne 36

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 4 i 5 kp …gwarantuje się prawo do dochodzenia odszkodowania w przypadku , gdy pracownik rozwiązał umowę o pracę wskutek mobbingu… (roszczenie odszkodowawcze) 37

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 4 i 5 kp Istotne jest jednak , aby to pracownik najpierw rozwiązał umowę o pracę (za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia - z winy pracodawcy). W obu przypadkach pracownik musi na piśmie podać powód zwolnienia. 38

Mobbing – regulacja prawna Art. 94 z ind. 3. § 4 i 5 kp Mobbing + rozwiązanie umowy o prace przez pracownika roszczenie o odszkodowanie 39

Mobbing – regulacja prawna Odszkodowanie ma określoną tylko wysokość minimalną, co oznacza, że co do zasady przy tej jego wysokości nie jest konieczne wykazanie przez pracownika szkody. 40

Mobbing – regulacja prawna Jeżeli pracownik będzie dochodził odszkodowania w kwocie przewyższającej ustawowe minimum, wyższej szkody pozostającej adekwatnym związku przyczynowym rozwiązaniem umowy o pracę w z 41