Ml a meta Tengsl markmia og nmsmats Sklarnir

Mál að meta Tengsl markmiða og námsmats Skólarnir í Hverfi II Álftamýrarskóli Breiðagerðisskóli Fossvogsskóli Hvassaleitisskóli Langholtsskóli Laugarlækjarskóli Laugarnesskóli Réttarholtsskóli Safamýrarskóli Vogaskóli Ingvar Sigurgeirsson Kennaradeild, Mvs, Háskóla Íslands

Stýrihópur • Stýrihópur verkefnisins: Agla Ástbjörnsdóttir (Fossvogsskóla), Ágúst Pétursson (Vogaskóla), Dögg Lára Sigurgeirsdóttir (Langholtsskóla), Guðrún Gísladóttir (Hvassaleitisskóla), Kristín Björg Knútsdóttir (Álftamýrarskóla), Jón Páll Haraldsson (Laugalækjarskóla), Kristín Pétursdóttir (Breiðagerðisskóla), Mariella Thayer (Réttarholtsskóla) og Brynhildur Ólafsdóttir (Álftamýrarskóla) / Sigríður Heiða Bragadóttir (Laugarnesskóla). • Heimasíða verkefnisins: http: //starfsfolk. khi. is/ingvar/Skolathroun/Hverfi_2/

Áfangar Haust: Námsmatsteymin hafa hist mánaðarlega – Hver skóli skipaði teymi sem í voru (oft) fulltrúar stjórnenda, kennara af öllum aldursstigum, fulltrúi fyrir list- og verkgreinar og fulltrúi fyrir sérkennara Vor: Þróunarstarf um námsmat fer af stað í skólunum – Sameiginlegur starfsdagur, 3. janúar 2011 – Sameiginlegt málþing í vor þar sem verkefnin sem unnin hafa verið í skólunum verða kynnt

Gildi verkefnisins (úr umsókn) Samkvæmt aðalnámsskrá er megintilgangur námsmats að afla upplýsinga sem hjálpa nemendum við námið, örva þá og hvetja til að leggja sig enn betur fram. Hverjum kennara og skóla ber að fylgjast vandlega með því hvernig nemendum gengur að ná þeim námsmarkmiðum sem aðalnámskrá og skólinn setja þeim. Námsmat á að veita nemendum, foreldrum og forráðamönnum þeirra, kennurum, viðtökuskólum og skólayfirvöldum upplýsingar um námsgengi nemenda. Niðurstöður námsmats verða því að byggjast jöfnum höndum á óformlegu mati kennara og á formlegum aðferðum. Umsækjendur vilja styrkja þann þátt í starfinu og minnka vægi skriflegra prófa, auka fjölbreytni í námsmati og brúa bilið á milli námsmarkmiða og námsmats. Það er mikilvægt að endurskoða og þróa fjölbreytt námsmat þar sem horft er til hvers og einstaklings, ábyrgð nemenda aukin þannig að þeir gerða sér betur grein fyrir eigin stöðu.

Markmið verkefnisins: • Vinna að námsmatsstefnu skólanna • Skapa vettvang fyrir kennara og stjórnendur skólanna til að dýpka þekkingu sína á fjölbreyttum og áhugaverðum námsmatsaðferðum, einkum þeim sem henta í einstaklingsmiðuðu námi • Gefa kennurum og öðrum starfsmönnum tækifæri til að þróa námsmatsaðferðir sínar með skipulegum hætti og miðla reynslu sinni til annarra (milli skólanna, samstarfsfólks, starfsmanna í öðrum skólum, foreldra) • Efla þekkingu á innlendum og erlendum heimildum um námsmatsaðferðir

Dagskráin 3. janúar 13. 00 -14. 15 Efst á baugi í námsmati (IS) Stefnur og straumar í námsmati um þessar mundir. Dæmi úr skólum hér á landi þar sem námsmat hefur verið í deiglu. 14. 35 -16. 00: Námsmat – í upphafi skyldi endirinn skoða (Erna Ingibjörg Pálsdóttir) Markmið, fjölbreyttar aðferðir, leiðsagnarmat með áherslu uppbyggjandi leiðsögn og þátttöku nemenda.

Hvað er námsmat? • Höfum við sameiginlegan skilning á því hvað felst í námsmati? • Hver eru helstu námsmatsverkin? • Hversu stór þáttur í starfi kennara er tengdur námsmati? • Hversu vel líkar kennurum þessi þáttur starfsins?

Námsmatshugtakið Námsmat er öll öflun upplýsinga um nám nemenda og miðlun þeirra til annarra Óformlegt – formlegt Samofið allri kennslu. Kennari fylgist með nemanda í dagsins önn. Allt mat sem ekki er formgert með e-m hætti. Allt skipulegt, formlegt, opinbert námsmat, s. s. próf, kannanir, skipulegar athuganir, skráning á árangri, formlegur vitnisburður.

Mikilvægar spurningar? • Hvernig er námsmati í grunnskólum yfirleitt háttað? En í ykkar skólum? • Eru námsmatsaðferðirnar að skila góðum árangri? • Eru þetta bestu aðferðir sem völ er á? • Hvað þarf helst að bæta við námsmat? Hvaða leiðir koma helst til greina við að bæta námsmat? • Á hverju á að byggja þróun námsmats? Námskrá Reynsla Rannsóknir

Aðalnámskrá grunnskóla 2006 • … augljóst að matsaðferðir verða að vera fjölbreytilegar • Þess er enginn kostur að meta námsgengi og framfarir eingöngu með prófum og öðrum formlegum aðferðum • … meta verður alla þætti námsins, framfarir, þekkingu, skilning og leikni og láta þá vega í samræmi við áherslur í náminu • Námsmat þarf … að fara fram jafnt og þétt á námstímanum • Kennarar þurfa að hjálpa nemendum til raunhæfs sjálfsmats, gera þeim grein fyrir markmiðum náms og hvernig miðar í átt að þeim (leturbr. IS)

Drög að nýrri námskrá

Námsmat hefur fjölþættan tilgang námsmats Námshvatning –Megintilgangur aðhald er … að afla upplýsinga sem Upplýsingar til nemenda, foreldra, annarra hjálpa nemendum við Vísbendingar til kennara námið, örva þá og hvetja til leggja sig enn betur fram Greina og metaaðnám eða kennslu (Aðalnámskrá grunnskóla) Gæðaeftirlit Gera tilgang námsins ljósari Val og flokkun á fólki

Hvers vegna vefst námsmat svo mikið fyrir okkur? P. . . er flókið P það er afdrifaríkt P fyrir þróun sjálfsmyndar P fyrir starfsval og starfsframa P. . . reynir mjög á sanngirni og réttlætiskennd P. . . tengist ólíkum viðhorfum P. . . tengist fordómum okkar P. . . Manneskjan (við!!!) er (líklega) ótraust mælitæki!

Bakgrunnur: Gróska, gerjun, deilur Alþjóðleg umræða Bandaríkin: Stöðluð próf eða óhefðbundið námsmat (alternative assessment, sjá grein IS) England: Endurtakin áhersla á leiðsagnarmat (formative assessment, sjá grein Black og Wiliam, 1998) Sterkur rannsóknargrunnur! Hér á landi Aðferðir sem eru að ryðja sér til rúms: Einstaklingsmiðað námsmat, leiðsagnarmat, sjálfsmat, jafningjamat, námsmöppur (ganga undir ýmsum nöfnum). Dýrmæt reynsla er að verða til!

Margir skólar hér á landi eru og hafa verið að vinna skipulega að þróun námsmats: • Vesturbæjarskóli • Grunnskólinn í Borgarnesi • Laugalækjarskóli • Ölduselsskóli • Salaskóli • Hrafnagilsskóli • Ingunnarskóli og Norðlingaskóli • • Víkurskóli Skólarnir í Fjallabyggð Menntaskóli Borgarfjarðar Fjölbrautaskóli Snæfellinga • Brekkubæjarskóli • Grunnskóli Dalvíkurbyggðar • . . . og margir fleiri

Kjarninn í leiðsagnarmati • Nemandinn fær (stöðuga) endurgjöf um nám sitt ásamt ábendingum um það hvernig hann geti bætt sig (ráðgjöf, leiðsögn) • Haft er fyrir satt að fjöldi rannsókna (4000 árið 2007) sýni þýðingu vandaðs leiðsagnarmats til að bæta námsárangur • Nemendur sem standa höllum fæti virðast njóta sérstaklega góðs af leiðsagnarmati • Sjálfsmat og jafningjamat eru mikilvægir þættir í leiðsagnarmati en meginatriði er að nemendur skilji til hvers er af þeim ætlast (skilji markmiðin) (Black og Wiliam 1998: Inside the Black Box)

Kennslufræði leiðsagnarmats • Aukin áhersla á að útskýra markmið fyrir nemendum • Beita markvissum spurningum • Leiðbeinandi endurgjöf (umsagnir) • Virkja nemendur (sjálfsmat, jafningjamat) • Jafningjakennsla (Wiliam 2007: Changing Classroom Practice)

Álitamál álitamálanna! • Hvaða hlutverki eiga próf að gegna í námsmati? • Hvaða þýðingu hafa einkunnir?

Námsmatsaðferðir í íslensku Annarpróf Jafningjamat Miðsvetrarpróf Áfangapróf Kannanir, könnunarpróf Móðurmálspróf Bókmennta- og ljóðapróf Kjörbókarritgerð Prófið Aston Index Stöðupróf Einstaklingspróf Leshraðapróf, Raddlestrarpróf Svindlpróf Ritgerð Upplestraræfingar Flutningur hraðlestrarpróf Stafsetningarpróf, kannanir og –æfingar Framsagnarpróf Lesskilningspróf Ritunarverkefni Upplestrarpróf Gagnapróf Lesskimunarpróf Samræmt próf Verkefnavinna Gátlistar Lestrarhæfnipróf Samvinnupróf Verkefnabækur Heimavinna metin Lestrarpróf Símat* Verkefni Hlýtt yfir í tímum Lestrarkannanir Skrifleg verkefni Verkmappa, ferilmappa Hópverkefni Leiðsagnarlistar Skriftarbækur Vinnubækur Íslenskupróf Matslistar Skriftarpróf Vorpróf Jafningjamat Málfræðipróf Skriftarkönnun Yfirlitspróf Skyndipróf

Námsmatsaðferðir í íslensku Annarpróf Jafningjamat Miðsvetrarpróf Áfangapróf Kannanir, Móðurmálspróf Bókmennta- og ljóðapróf Einstaklingspróf könnunarpróf Stafsetningarpróf, kannanir og –æfingar Prófið Aston Index Stöðupróf Kjörbókarritgerð Raddlestrarpróf Svindlpróf* Leshraðapróf, Ritgerð Upplestraræfingar Flutningur hraðapróf, Ritunarverkefni Upplestrarpróf Framsagnarpróf hraðlestrarpróf Samræmt próf Verkefnavinna Gagnapróf* Lesskilningspróf Samvinnupróf* Verkefnabækur Gátlistar Lesskimunarpróf Símat* Verkefni Heimavinna metin Lestrarhæfnipróf Skrifleg verkefni Verkmappa, ferilmappa Hlýtt yfir í tímum Lestrarpróf Skriftarbækur Vinnubækur Hópverkefni Lestrarkannanir Skriftarpróf Vorpróf Íslenskupróf Leiðsagnarlistar Skriftarkönnun Yfirlitspróf Jafningjamat Matslistar Skyndipróf Málfræðipróf

Námsmatsaðferðir í stærðfræði • Annarpróf • Kannanir • Skrifleg æfing, verkefni • Athuganir • Könnunarpróf • Skyndipróf • Áfangapróf • Lokapróf • Stöðvavinna • Einstaklingspróf • Mappa • Stöðupróf • Frammistaða í tímum • Matslistar • Stöðugt mat • Fylgst með vinnubrögðum • Miðsvetrarpróf • Tímaæfing • Glæruæfingar • Munnleg próf • Verkefnaskil • Heimadæmi • Munnleg hópverkefni • Verkefnavinna • Heimaverkefni • Námsgögn • Verkefni • Heimavinna • Námsmatsverkefni • Verkleg próf • Hópverkefni • Námsþátttapróf • Verkmappa • Hópvinnubrögð • Próf • Vinnubók • Hugtakabók • Samvinnupróf* • Vorpróf • Jólapróf • Símat • Web. CT • Kaflapróf • Skil á áætlunum • Yfirlitspróf • Sjálfsmat nemenda • Þrautir • Sjálfspróf*

Meginsjónarmið prófandstæðinga ü Skrifleg kunnáttupróf mæla aðeins lítinn hluta námsmarkmiða ü Skrifleg kunnáttupróf eru einangrað skólafyrirbæri sem á sér fáar hliðstæður annars staðar í samfélaginu ü Ef meginhlutverk skólans er að undirbúa nemendur undir líf og starf í lýðræðis-þjóðfélagi ætti námsmat að líkjast þeim matsaðferðum sem almennt eru notaðar í lífi og starfi ü Námsmat á að vera samofið öðru skólastarfi falla að því með eðlilegum hætti

Óhefðbundin próf • Próf þar sem nemendur mega nota hjálpargögn § „Svindlpróf“, glósupróf, námsefni. . . öll gögn • • • Heimapróf Prófverkefni gefin upp með fyrirvara Munnleg próf, dæmi Nemendur fá að gera endurteknar tilraunir við sama próf /sömu próf (atrennupróf) (Salaskóli) Einstaklingsmiðuð próf (Salaskóli, Norðlingaskóli) Samvinnupróf (Salaskóli)

Hvaða hlutverki gegna einkunnir? - • Rannsóknir Ruth Butler o. fl. frá 1986 og 1988 – Endurgjöf í formi einkunna – Endurgjöf í formi umsagna – Endurgjöf í formi einkunna og umsagna – Engin endurgjöf • Hvaða leið skilaði nemendum bestum árangri?

Hvers vegna vefst einkunnagjöf svona fyrir okkur mörgum? • Knappt form – takmörkuð upplýsing (hvað þýðir einkunnin 7, 0)? • Álitamál? • Óljósir mælikvarðar? Við hvað á að miða? • Einkunnir geta verið afar afdrifaríkar! – Til umhugsunar: Matskvarði KHÍ

• • • Ólíkir skalar 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 1 -6, 1– 8 A, B, C, D, F (hvar er E-ið? ) A, Á, B, D, E, Ð (Baldur Sigurðsson) Dönsku kerfin, sjá hér Ágætt, gott, sæmilegt, ábótavant, ófullnægjandi Snjallt, gott, hæft, naumt, bágt (Helgi Hálfdanarson) Mjög gott, í lagi, ófullnægjandi Lokið – ólokið • Hvaða aðferð er heppilegust?

Eru þetta vitnisburðarform framtíðarinnar? § Ingunnarskóli (list- og verkgreinar) § Norðlingaskóli (mat á námi í smiðjum) Marklistar (sóknarkvarðar, viðmiðunartöflur, rúbrikkur, e. Scoring Rubric) Matsatriðabanki Baldurs Sigurðssonar http: //starfsfolk. khi. is/balsi/leidbeiningar. htm

Litróf námsmatsaðferðanna. . . ü Mat á frammistöðu ü Námsmöppur / sýnismöppur („Portfolio“) ü Greining og mat á verkefnum / úrlausnum ü Dagbækur, leiðarbækur ü Sjálfstæð verkefni ü Sjálfsmat nemenda ü ü ü Jafningjamat Umræður – viðtöl Viðhorfakannanir Próf og kannanir Námshátíðir, uppskeruhátíðir (Celebration of Learning, Learning Celebrations)

Gagnlegir tenglar • • Kennsluaðferðavefurinn Að vanda til námsmats – Heimasíða námskeiðs Peel – námsmat Best Practices • http: //www. teachers. tv/ - (Assessment)