MKTB Bak hri 8 tam orta mktb MLLM

MƏKTƏB: Bakı şəhəri 8 № tam orta məktəb MÜƏLLİM: Abbasova Mehriban Qasım q. FƏNN: Biologiya SİNİF: 6 MÖVZU: Yarpaqların xarici quruluşu

ÇİÇƏKLİ BİTKİLƏRİN ƏSAS ORQANLARI VEGETATİV GENERATİV ÇİÇƏK GÖVDƏ YARPAQ KÖK ÇİÇƏKLİ BİTKİLƏRİN FORMA VƏ ÖLÇÜSÜNƏ GÖRƏ MÜXTƏLİF OLAN, BƏZİ BİTKİLƏRDƏ QIDA, DƏRMAN, BƏZƏK KİMİ İSTİFADƏ EDİLƏN, PLANETİMİZİ OKSİGENLƏ ZƏNGİNLƏŞDİRƏN VEGETATİV ORQANI HANSIDIR? TOXUM MEYVƏ YARPAQ

ŞƏKİLLƏRƏ BAXIB ÖZ FİKİRLƏRİNİZİ BİLDİRİN: SİZCƏ YARPAQLAR BİTKİ ORQANİZMİNDƏ HANSI FUNKSİYALARI YERİNƏ YETİRİRLƏR?

PROSESLƏRİ MÜQAYİSƏ EDİN:

AQLAR YARPAQ N A D Q A L P A S Ə V I İBARƏTDIR

NƏ İLƏ FƏRQLƏNİRLƏR?

YARPAQ AYALARI MÜXTƏLİF FORMALARDA OLUR: Yumurtaşəkilli Ürəkşəkilli Böyrəkşəkilli Kürəkşəkilli Tərsinəyumurtaşəkilli Iynəşəkilli Yarpaq ayalarının kənarlarının dişləşməsinə görə: tam kənarlı mişar dişli tikanlı yarımdairəvi gəmirilmiş kəsilmiş şəkildə olur Neştərşəkilli Dairəvi

xətvari – taxıllarda; elipsşəkilli – fikuslarda; MİSALLAR neşdərşəkilli – söyüdlərdə; yumurtaşəkilli – almalarda iynəşəkilli – şamlarda; dairəvi – qızılağacda; üçbucaqşəkilli – çinarda; rombşəkilli – pəncərdə, cincilimdə; kürəkşəkilli – Təlpətöyündə; qılıncşəkilli – süsəndə;

YARPAQLAR QURULUŞUNA GÖRƏ İKİ QRUPA BÖLÜNÜR: SADƏ YARPAQLAR Heyva, armud, vələs, fıstıq, üzüm, əzgil və s. MÜRƏKKƏB YARPAQLAR Qoz, ğöyrüş, sumaq, lobya, yonca, çiyələk və s.

MÜRƏKKƏB YARPAQLAR QURULUŞUNA GÖRƏ ÜÇ CÜR OLUR: 1. BARMAQVARİ 2. LƏLƏKVARİ TƏK CÜT LƏLƏKVRİ LƏLƏKVARİ At şabalıdı Qoz Qızılğül Çətənə Ğöyrüş Noxud lərgə 3. MÜRƏKKƏB ÜÇƏR Lobya Çiyələk Üç yarpaq yonca

YARPAQLARIN GÖVDƏYƏ BİRLƏŞMƏSİ YARPAQLAR ZOĞA SAPLAQ VASİTƏSİLƏ BİRLƏŞİR. SAPLAQLAR MÜXTƏLİF UZUNLUQDA OLUR. BƏZİ BİTKİLƏRİN YARPAQLARINDA SAPLAQ HEÇ OLMUR. BELƏ YARPAQLARA OTURAQ YARPAQLAR DEYİLİR. KƏTANIN, AQAVANIN, ƏZVAYIN YARPAQLARI OTURAQ YARPAQLARDIR. BİR ÇOX BİTKİLƏRDƏ SAPLAQ GENƏLƏRƏK GÖVDƏNİ NOVÇA KİMİ QUCAQLAYIR. BU, QIN ADLANIR. YERKÖKÜ, BUĞDA, ARPA, QARĞIDALI VƏ S. BİTKİLƏRİNİN YARPAQLARI QINLARI İLƏ GÖVDƏNİ ƏHATƏ EDİR.

saplaq vasitəsilə saplaqsız(oturaq yarpaq) qın vasitəsilə

YARPAQLARIN GÖVDƏ ÜZƏRİNDƏ DÜZÜLÜŞÜ NÖVBƏLİ QARŞIYA TOPA

YARPAQLARIN DAMARLANMASI QÖVSVARİ PARALEL TORVARİ

TEST TAPŞIRIQLARI: 1. Saplağı olmayan yarpaqlar necə adlanır? a) Qın b) Oturaq yarpaq c) Vegetativ yarpaq d) Liana e) Zog 3. Bitkilərin əksəriyyətində yarpaqlar hansı rəngdə olur? a) Sarı b) Yaşıl c) Qırmızı d) göy e) Qara 2. Hansı sırada mürəkkəb yarpaqlı bitkilər göstərilmişdir? a) fısdıq, vələs, lobya b) Qoz, lobya, qızılgül c) Yonca, heyva, armud d) Çiyələk, zoğal, vələs e) Qovaq, əzgil, sumaq 4. Mürəkkəb yarpaqlar quruluşuna görə neçə cür olur? a) Bir b) Iki c) Üç d) Dörd e) beş

BİLİRSİNİZMİ? Viktoriya su zambağının yarpaqları o qədər böyükdür ki, 3 yaşında bir uşağı rahatlıqla su üzərində gəzdirə bilir. Əsasən Amazon çayında yetişir Raffleziya (Raffflesia Arnoldii) Raffleziya bitkisi kökü və yarpaqları olmayan parazit bitki hesab olunur. Daxilində 5 -7 litr su ehtiyatı toplaya bilən Raffleziya daha çox Filippin, Sumatra, Yava və Kalimantan adalarında bitir Bənzərsizlik Psixotriyası (Psychotria Elata). Tünr-qırmızı rənginə görə el arasında bu gülə “ dodaqlar”da deyirlər. Bənzərsizlik Psixotriyası gülünə daha çox Mərkəzi və Cənubi Amerikada rast gəlinir. 2000 -ci ildə Filippinin Palavan adasında aşkar olunan Nepentes Attenboro bitkisi bu günə qədər tədqiqatlara məruz qalan, maraqlı formalara malik bitkidir. Əsasən gəmiricilərlə qidalanan bitkinin dövrümüzə necə gəlib çatması ilə bağlı elmi mübahisələr davam etməkdədir. .

VERİLMİŞ YARPAQ NÜMUNƏLƏRİNİ NƏZƏRDƏN KEÇİRİN VƏ CƏDVƏLİ TAMAMLAYIN BİTKİNİN ADI SADƏ YARPAQDIR YAXUD MÜRƏKKƏB? DAMARLANMA TİPİ YARPAQLARIN GÖVDƏ İLƏ BİRLƏŞMƏSİ? Çiyələk mürəkkəb torvari saplaqla Bağayarpağı sadə qövsvari saplaqla Qarğıdalı sadə paralel qın vasitəsilə Albalı sadə torvari saplaqla

A N BB A Q D Ə M İİ R T O O X U M O L E A N A Ğ A C D R Z O G 1. YARPAQLARI QÖVSVARİ DAMARLANMAYA MALİK BİTKİ GG İ L A S 2. YALNIZ VƏTƏNİMİZİN Ç İ Y Ə L Ə TƏBİƏTİNƏ XAS OLAN BİTKİ 3. BİTKİNİN GENERATİV YY R E H A N ORQANI AA R 4. YARPAQLARI TOPA Y P A Q DÜZÜLÜŞƏ MALİK OLAN BİTKİ 5. ÜZƏRİNDƏ YARPAQ VƏ TUMURCUQ OLAN CAVAN GÖVDƏ 6. YARPAQLARI NÖVBƏLİ DÜZÜLÜŞƏ MALİK BİTKİ 7. YARPAQLARI MÜRƏKKƏB DÜZLÜŞƏ MALİK BİTKİ 8. YARPAQLARI QARŞI-QARŞIYA DÜZÜLÜŞƏ MALİK OLAN BİTKİ 9. BİTKİDƏ FOTOSİNTEZ PROSESİNİ YERİNƏ YETİRƏN ORQAN K KROSSVORD Z

ŞƏKİLİ TAMAMLAYIN ? ?

NƏ ÖYRƏNDİK. . . Yarpaqlar bitkilərdə fotosintez, qaz mübadiləsi, suyun buxarlanması kimi zəruri vəzifələri yerinə yetirir. Yarpaqlar yarpaq ayası və saplaqdan ibarətdir. Bəzi yarpaqların saplaqları olmur, belə yarpaqları oturaq yarpaqlar deyilir. Yarpaq ayaları ölçülərinə və formalarına görə müxtəlif olur. Şam ağacında yarpaq iynəşəkilli, taxıllarda lentşəkillidir. Yarpaqlar sadə və mürəkkəb olmaqla iki qrupa bölünür. Yarpaq ayalarında damarlanma üç tipdə olur: torşəkilli, paralel, qövsvarı

İSTİFADƏ EDİLMİŞ MƏNBƏLƏR: 1. 2. BİOLOGİYA 6 -7 BİOLOGİYA ABİTURİYENTLƏR ÜÇÜN VƏSAİT 3. https: //ru. wikipedia. org/wiki/%D 0%9 B%D 0%B 8%D 1%81%D 1%82 4. https: //www. referat. business-top. info/botany/28. html 5. https: //az. wikipedia. org/wiki/Yarpaq