Metody pracy z dzieckiem z ADHD Aleksandra Szukszta

Metody pracy z dzieckiem z ADHD Aleksandra Szukszta Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Malborku

O czym będziemy mówić? o o o Co to jest ADHD? Jakie zachowania wynikają z ADHD? Jak pracować z dzieckiem z ADHD?

Co to jest ADHD? Zaburzenie o charakterze neurorozwojowym pojawiające się od wczesnego dzieciństwa. -nadruchliwość -impulsywność -koncentracja uwagi o Chłopcy a dziewczynki o

Przyczyny Geny i wpływ środowiska o Niedojrzałość mózgu brak równowagi w zakresie neuroprzekaźników dopamina- selekcja bodźców, wpływ na poziom pobudzenia noradrenalina- rozbudzenie psychiczne i fizyczne, poprawia nastrój serotonina- optymizm o

Co to jest ADHD? o o Nadruchliwość nadruchliwośc totalna nadruchliwość w miejscu siedzenia nadruchliwośc w obrębie mięśni języka Mogą być stereotypie ruchowe ( tiki, kręcenie włosów, pocieranie dłoni)

Co to jest ADHD? o o o Zaburzenia koncentracji uwagi Uwaga a zainteresowania „słomiany zapał” nadwrażliwość na bodźce z otoczenia

Co to jest ADHD? o o o Impulsywność Potrzeba działania tu i teraz. Brak myślenia o konsekwencjach. Gwałtownie wyraża swoje emocje. Chwiejność emocjonalna ( od radości po złość, krzyk, płacz). Reakcje są nieadekwatne do bodźca. Łatwo się obraża.

Adhd- objawy towarzyszące Nadwrażliwość na zapachy, tkaniny o Dysleksja rozwojowa o Zaburzenia zachowania o Młodzi ludzie z ADHD narażeni są na: -nałogi -stany depresyjne -stany lękowe -próby samobójcze -uleganie wypadkom o

Jakie zachowania wynikają z ADHD? zaburzenia uwagi o o o Robi błędy z obliczeniach. Każde zadanie próbuje zrobić jak najszybciej. Pomija szczegóły. Wydaje się, że nas nie słyszy. Ma problemy z zakończeniem rozpoczętego zadania. Zajęcia typu pakowanie tornistra, ubieranie się wykonuje dłużej niż rówieśnicy.

Jakie zachowania wynikają z ADHD? zaburzenia uwagi o o Odrabianie lekcji lub inne czynności wymagające wysiłku umysłowego są dla dziecka problemem. Dziecko gubi przedmioty. Rozprasza się przez czynniki zewnętrzne i przez własne myśli. Nie potrafi poradzić sobie z wykonaniem codziennych rutynowych czynności (np. zapisaniem pracy domowej).

Jakie zachowania wynikają z ADHD? Nadruchliwość o o o Jest w ciągłym ruchu Ruchliwość dziecka zaburza funkcjonowanie innych osób. Chodzi po klasie. Wchodzi na różne przedmioty: regały, barierki. Dziecko jest głośniejsze niż rówieśnicy. Odpoczywa w ruchu, męczy go spokojne siedzenie ( gdy się nudzi lub jest niczym nie zajęte).

Jakie zachowania wynikają z ADHD? Impulsywność o o o Wykonuje zadanie lub odpowiada na pytanie zanim zostanie ono zadane do końca. Przerywa rozmowę innych osób. Odpowiada bez zgłaszania się. Nie potrafi poczekać na swoją kolej. Chce, aby ciągle zwracano na nie uwagę.

Jakie zachowania wynikają z ADHD? Impulsywność o o o Włączając się do zabawy innych dzieci, próbuje narzucić im swoje pomysły. Daje się namówić innym na „ głupie” rzeczy. Jak bije innych, to często robi to przy świadkach.

To nie ADHD o o o Przemoc fizyczna Przezywanie Celowe łamanie reguł

Jakie zachowania wynikają z ADHD? o o o Jakie z wymienionych zachowań przejawia dziecko z mojej klasy? Które są dla mnie największym problemem? Które wynikają z ADHD?

Metody pracy- ogólne zasady o o o Jasno określić zasady. Dobrze określić zachowanie problemowe. Praca nad niewielką ilością zachowań jednocześnie. Przede wszystkim chwal. Lepsza jest nagroda niż kara. Natychmiast reagować na zachowanie. Współpraca z rodzicami.

o o Za co mogę pochwalić dziecko z ADHD? Jakie cechy są w nim/ niej dobre?

Metody pracy Konsekwencje naturalne - konkretne - lepie w formie twierdzącej - należy je przypominać Jakie mogą być konsekwencje? ? o System żetonowy o Ignorowanie o Zasada przerwy w grze o

Ignorowanie lub karanie negatywnych zachowań. Nagradzanie uwagą lub nagrodą za pożądane zachowanie.

Określenie celu interwencji strefa najbliższego rozwoju Zachowanie Cel idealny Deficyty poznawcze, objawy Realny cel krótkoterminowy

Określenie celu interwencji Zachowanie Wychodzi z klasy bez notatek Cel idealny Ma zapisane w zeszycie wszystkie notatki Zaburzenia uwagi, dysleksja rozwojowa Deficyty poznawcze, objawy Realny cel krótkoterminowy Przepisuje skróconą notatkę, zwracam uwagę na jego pracę co 4 minuty

o o o Proszę pomyślcie przez chwilę o trudnych zachowaniach swojego ucznia. Jakie czynniki wpływają na jego wystąpienie? Jaki może być mój realny cel krótkoterminowy.

System żetonowy klasyczny i odwrócony o o o o Zachowania, za które otrzymuje się punkty i nagrody jasno określone. Punkty przyznawane natychmiast. Nie wolno odbierać punktów. Jeśli przez pierwsze 3 dni dziecko nie zdobędzie żadnego punktu, trzeba zmienić zasady. Odpowiednie wycenienie nagród. Od czasu do czasu zmienić nagrody. Interesujące około miesiąca.

Punktacja 2 - było dobrze ( podobni jak reszta klasy) 1 - pojedyncze przypomnienie zasady 0 - trzeba poprawić zachowanie Lekcja 1 2 3 4 5 6 Razem: Zachowanie 1 Zachowanie 2 Zachowanie 3 0 0 0 1 1 1 2 2 2 0 0 0 1 1 1 2 2 2

Karta zachowania Pożądane zachowanie Odrobiona praca domowa Aktywność na lekcji ( napisanie tematu, notatki, pracy domowej) Praca w ciszy ( maksymalnie dwie uwagi nauczyciela) Wykonanie poleceń nauczyciela ( najpóźniej po 1 przypomnieniu) Podpis nauczyciela Lekcja 1 Lekcja 2 Lekcja 3 Lekcja 4 Lekcja 5 Lekcja 6

Nagroda Natychmiastowa o Dobrze zdefiniowana nagroda pozwala uniknąć dyskusji. o Warto wprowadzić kilka nagród za małą ilość punktów, średnią i dużą. Nagrody za małą ilość punktów pozwalają częściej się cieszyć, zwiększają motywację. o

Lista proponowanych nagród o o o o o Zwolnienie z kartkówki Zwolnienie ze sprawdzianu, pisanie w innym terminie Lekcja na dworze Pozwolenie na picie w czasie lekcji Możliwość korzystania z zeszytu na sprawdzianie Możliwość wyboru kolejności wykonywanych ćwiczeń Zwolnienie z oddania zeszytu do sprawdzania Korzystanie po lekcjach, na długiej przerwie z boiska, sali komputerowej Swobodne korzystanie z przerwy Zwolnienie z wykonania jednego zadania z pracy domowej

Lista proponowanych nagród o o o o o Wybór zajęć śródlekcyjnych Prowadzenie zajęć śródlekcyjnych Wybór formy zaliczenia ustna, pisemna Możliwość przesunięcia terminu sprawdzianu dla całej klasy do trzech dni Korzystanie z korepetycji u wolontariuszy Zostanie w klasie na przerwie Bycie pomocnikiem dyżurnego Prawo do wyboru gry na WF-ie Możliwość wyjścia z klasy jako pierwszy Ostatnie 15 minut informatyki na zajęcia własne z komputerem

Lista proponowanych nagród o o o o o Dodatkowy termin zaliczenia materiału Udział w losowaniu szczęśliwego numerka Przeprowadzenie losowania szczęśliwego numerka Możliwość zgłoszenia nieprzygotowania Siedzenie z wybraną osobą, w wybranym miejscu Noszenie czapki na lekcji Wystawa prac plastycznych, możliwość zaprezentowania innym swoich zainteresowań Udział w imprezach szkolnych ( dyskotekach) Możliwość pisania prac domowych na komputerze ( np. wypracowań), potem wklejanie do zeszytu, do ćwiczeń

o Jakie nagrody możemy wprowadzić w naszej szkole?

Wydawanie poleceń 1. Podejdź do dziecka. 2. Uzyskaj jego uwagę (dotknij ramienia, zawołaj po imieniu). 3. Sformułuj jednoznaczne, krótkie polecenie. 4. Powtórz by dziecko powtórzyło polecenie. 5. Powtórz tyle razy polecenie ile to konieczne, proś dziecko by je powtórzyło. 6. Nie odchodź, aż dziecko zrobi to, co kazałeś.

Okulary na ADHD Obserwuję zachowanie ucznia Rozpoznaje zachowanie jako objaw ADHD Próbuję zastosować okulary na ADHD Rozpoznaje zachowanie jako celowe łamanie zasad Przypominam zasadę, ewentualnie przechodzę do wyciągnięcia konsekwencji

Okulary na ADHD o o Każde zrobione zadanie sprawdzamy od razu, nie czekamy aż zrobi je wszystkie. Po każdym ćwiczeniu chwalimy. Podzielenie klasówek na etapy. Każde zadanie napisane jest na oddzielnej kartce. Dziecko dostaje następne zadanie po wykonaniu poprzedniego. Dłuższe fragmenty lekcji wyjaśniamy na podsumowujących schematach, wykresach, pokazujemy w jaki sposób może omawiana wiedza być przydatna w życiu. Rozdzielenie materiału na małe porcje.

Okulary na ADHD o Można wprowadzić listę zadań, na której dziecko odkreśla wykonane zadania: Ø Ø Ø Ø Dokładny plan pracy Szukanie materiałów w Internecie Napisanie na brudno na komputerze Sprawdzanie i poprawianie ( razem z tatą) Przepisanie do zeszytu Szukanie błędów ( razem z tatą) Nagroda- lody

Okulary na ADHD o Ø Ø Ø Ø Ø Dzielenie sprawdzianu na etapy Kartka z zadaniem 1 Sprawdź zadanie 1 Spacer do końca korytarza Kartka z zadaniem 2 Sprawdź zadanie 2 Wytarcie tablicy Kartka z zadaniem 3 Sprawdź zadanie 3 dziękuję

Okulary na ADHD o o o Odrabianie lekcji powinno być podzielone na części. W czasie przerwy dziecko nie powinno robić czegoś od czego trudno będzie je oderwać. Dzielenie lekcji na etapy: praca- przerwa- pracaprzerwa. Jedno polecenie naraz- jeśli chcemy, aby dziecko zrobiło kilka rzeczy, dajemy mu listę. Przy czytaniu zasłanianie tekstu białą kartką. Gdy dziecko musi się nauczyć dłuższego wiersza na pamięć, to robimy ksero i tniemy na kawałki np. po zwrotce). Dziecko uczy się jednorazowo krótkiego fragmentu.

Okulary na ADHD o o Zmniejszenie liczby przykładów do wykonania - dziecko pracuje nad umiejętnością a nie ilością. Skracanie długości notatki do przepisania. Zaznaczenie w książce mazakiem najważniejszych fragmentów do zapisania Sprawdzać, czy dziecko nie pominęło czegoś na klasówce, zachęcać aby jeszcze raz przeczytało polecenia na klasówce. Można przyznać dodatkowe dwa punkty za to, że dziecko usiądzie przy nauczycielu i sprawdzi klasówkę.

Okulary na ADHD o o o Podchodzimy do ucznia, co parę minut, aby sprawdzić, czy pracuje. Podczas tłumaczenia stajemy blisko dziecka. Umawiamy się, że jeśli nauczyciel zauważy, że dziecko nie uważa, to stuka w biurko lub klepnie dziecko w ramię. Prosimy, by głośno dyktowało notatkę całej klasie lub zapisało ją na tablicy- potem dostanie ją gotową do wklejenia w zeszycie. Przepytywanie (np. z tabliczki mnożenia ) po rzuceniu do ucznia piłeczki. Uczeń, odpowiadając, odrzuca piłeczkę.

Okulary na ADHD o o o Staramy się urozmaicić lekcję np. używając kolorowej kredy. Wskazujemy na ważne rzeczy i upewniamy się czy dziecko usłyszało. Mówimy: „ to ważne. To będzie na sprawdzianie”. Unikanie wystroju klasy, który może rozpraszać uwagę. Ścieranie z tablicy przepisanych zadań. Siedzenie z grzecznym uczniem

Okulary na ADHD o o o Siedzenie blisko nauczyciela. Nauczyciel dyktując pracę domową powinien stać blisko ucznia z ADHD. Pozwolenie na niewielki niepokój ruchowy w czasie lekcji, stukanie gumką w stół. Machanie nogami, ugniatanie plasteliny lub piłeczki ręką, którą nie pisze. Pozwolenie na chwilę dekoncentracji pomiędzy zadaniami. W czasie lekcji możliwość dwukrotnego przejścia się po klasie za plecami uczniów.

Okulary na ADHD o o o Może bawić się w czasie pracy miękkimi przedmiotami, które nie robią hałasu. Można mianować dziecko z ADHD asystentem dyżurnego. Dyżurny zawsze się zmienia, asystent zawsze jest ten sam. Jasne określenie granic przestrzeni każdego ucznia, na przykład przyklejeni taśmy w połowie ławki.

Pomysły na przerwy o o o o Ćwiczenia fizyczne Prośba, żeby dziecko przyniosło nam i sobie coś do picia Wypicie soki Stracie tablicy Rozdanie kartek, sprawdzianów Podlanie kwiatków Sprawdzenie czy kwiatki mają mokro Ułożenie książek na półce Zebranie prac Przyniesienie książki z biblioteki Zamknięcie okna Temperowanie kredek nad koszem na śmieci Wpięcie kartek do skoroszytu Podanie koledze ołówka Płukanie gąbki

Zachowanie nauczyciela w czasie wybuchu złości: o o o o o Uruchomić ucznia, jeśli ten stwarza zagrożenie sobie lub innym Nie dyskutować Nie krzyczeć Nie pytać o nic Nie negocjować Nie komentować zdarzenia Każda rozmowa jest formą dawania uwagi, czyli nagradzania!!! Nie wzmacniaj niewłaściwych zachowań, tylko te które chcesz, aby występowały Jedynie można powiedzieć: Puszczę cię, gdy będziesz spokojny i będziesz mówić cicho.

Aby nie dopuścić do wybuchu należy: o Dostrzec oznaki wybuchu o Zaakceptować fakt, iż dziecko może czuć się złe o Pomóc dziecku się rozładować w akceptowany sposób Ciche miejsce, aby mógł się wyciszyć o Wyznaczyć granicę pomiędzy tym, co jest akceptowane a tym, co nie jest. o Po każdym wybuchu należy dopilnować, że dziecko przeprosi a jeśli jest to konieczne naprawi szkody ( np. odkupi to, co zniszczyło, posprząta jeśli rozsypało karki na podłodze).

Kodeks Złości 1. Każdy ma prawo się złościć 2. Wolno……………………………………………. . (lista aprobowanych sposobów wyrażania złości) 3. Nie wolno……………………………………. . …………………………………………………. (lista nieakceptowanych sposobów wyrażania złości) Jeśli pojawi się zachowanie z punktu 3, zostanie wyciągnięta regulaminowa konsekwencja. Regulaminowa konsekwencja to…………………………………………………… ……. .

Kodeks złości Wolno: -Powiedzieć głośno i bez przekleństw, że jest się złym Pójść do strefy złości ( miejsce z tylu klasy, gabinet pni pedagog Odwrócić się na pięć minut tyłem do klasy Narysować złość Podrzeć kartki „ znęcać” się nad plasteliną Powiedzieć głośno o emocjach: „ Jestem na ciebie zły” Rzucać woreczkami z kaszą do wiaderka Uderzać w worek treningowy Obmyć twarz zimną wodą o

Kodeks złości o - Nie wolno wrzeszczeć pluć przeklinać obrażać innych bić siebie i innych niszczyć rzeczy innych osób i wspólne psuć wytwory pracy innych rzucać przedmiotami

Konsekwencje z kodeksu złości o o o Utrata przywileju Dodatkowy obowiązek ( przejęcie obowiązku innych) Naprawienie szkód Dodatkowo po zdarzeniu dziecko może z kimś porozmawiać o tym, co się stało („ arkusz przemyśleń”)