METODY OPARTE NA KONTAKCIE Z CIAEM Do metod

METODY OPARTE NA KONTAKCIE Z CIAŁEM

Do metod opartych na kontakcie z ciałem zaliczamy: 1. Zabawy paluszkowe. 2. Baraszkowanie. 3. Programy aktywności: świadomość ciała, kontakt i komunikacja (opracowany przez Marianne Knill i Christoper Knill ). 4. Program dotyk i komunikacja ( opracowany przez CH. Knilla). 5. Metoda Ruchu rozwijającego (opracowana przez W. Sherborne).

Podstawową zaletą opisanych metod jest ich naturalność i prostota. Wszystkie odwołują się do znanych z dzieciństwa zabaw i form kontaktu z małymi dziećmi.

ZABAWY PALUSZKOWE - polegają na zabawie rękoma i palcami indywidualnie lub z inną osobą - dostarczają dziecku doznań dotykowych, przez co poznaje ono swoje ciało i odczuwa swoją odrębność - przez zabawę dziecko nawiązuje pozytywne kontakty z drugim człowiekiem -poprawiają sprawność manualną, mogą być wstępem do nauki pisania - wzbogacają słownictwo

Najbardziej znane zabawy z dzieciństwa Ważyła kokoszka kaszkę, ważyła. . . Idzie rak, nieborak. . . Idzie kominiarz po drabinie. . . Paluszki- członkowie rodziny (Ten duży to dziadziuś. . . ) Gra w łapki

Krzysztof Sąsiadek „Zabawy paluszkowe”

BARASZKOWANIE Polega m. in. . na: - podrzucaniu dziecka (zależnie od wieku) - siłowaniu się z nim (przeciąganie na swoją stronę, siłowanie przy użyciu kijka, laseczki, ringo, skakanki itp. . ) - huśtaniu dziecka (np. na rękach, za ręce i nogi lub w kocu przez dwoje opiekunów, itp. ) - kołysaniu (na hiperblokach, piłkach, rękach) - turlaniu (na materacach, piankach, karimatach, itp. ) - kręceniu się z dzieckiem dookoła (młodsze dzieci), - galopowaniu trzymając je na ramionach (młodsze dzieci), - fikaniu koziołków, - tańczeniu z dzieckiem na rękach (młodsze dzieci)

Baraszkowanie ma wiele zalet - stymuluje zmysły - uczy wchodzenia w kontakty z innymi osobami - uczy rozróżniania zachowań pieszczotliwych od agresywnych - wyzwala swobodę i radość - baraszkowanie wspomaga proces wychowania sfery uczuciowej i samokontroli - baraszkowanie można zastosować dla różnych grup wiekowych

Programy aktywności M. i CH. Knillów: świadomość ciała, kontakt i komunikacja, dotyk i komunikacja Programy przeznaczone są dla dzieci, które posiadają różne zaburzenia rozwojowe. Zaproponowane programy mają na celu włączenie rodzica – partnera w kontakt dotykowy z własnym dzieckiem. Programy uczą odczytywać za pomocą mowy pozawerbalnej odczucia i emocje dziecka. Podstawowym celem jest rozbudzenie aktywności osoby niepełnosprawnej, stąd w metodzie tej bardzo ważnym elementem jest ruch. Ruch stymulowany jest odpowiednią muzyką. Nadrzędnym zmysłem wykorzystywanym w tej metodzie jest zmysłu dotyku.

Zajęcia metodą Knillów Każde zajęcia – to rytualna sesja. Ważną częścią składową sesji jest muzyka, specjalnie skomponowana dla potrzeb opisywanej metody. Każdemu ćwiczeniu odpowiada inny akompaniament, będący częścią ścieżki muzycznej do danego programu. Terapeuta szanuje intymność dziecka, jego niechęć dotyku, ale czuwa by go wesprzeć w momencie kiedy ono tego chce, bądź potrzebuje.

Organizacja i przebieg zajęć I Strukturę pojedynczej sesji wyznacza muzyka nagrana na taśmie i podzielona na pięć części które razem trwają około 23 minut. Część 1: muzyka wprowadzająca – relaksująca, spokojna przygotowująca na resztę sesji Część 2: muzyka wyraźnie rytmiczna - stały i mocny rytm stanowi podstawę do ruchów Część 3: muzyka intensywna zarówno melodyjnie i rytmicznie - wsparcie większych ruchów i stworzenie podstaw do nawiązania bliższego kontaktu Część 4: muzyka lżejsza i bardziej melodyjna – następuje mniej intensywny i bardziej zabawowy kontaktu i komunikacja Część 5: muzyka zamykająca - uspakająca i medytacyjna, służy relaksacji, daje czas na refleksję i odpoczynek.

Organizacja i przebieg zajęć II Programy w metodzie Knillów: - Program wprowadzający - Program 1 - Program 2 - Program 3 - Program 4 - Program specjalny SPH (dla dzieci niepełnosprawnych fizycznie ) Każdemu programowi towarzyszy odpowiednia muzyka.

Organizacja i przebieg zajęć III Przebieg zajęć - rytuał sesji rozpoczynają przygotowania – przyniesienie przyborów i znalezienie odpowiedniego miejsca - następuje włączenie magnetofonu i rytualne wykonywanie określonych w danym programie czynności - aktywności zawarte w każdym programie następują kolejno po sobie, z każdym następnym programem są coraz trudniejsze - pozycja dziecka i forma jego fizycznego kontaktu z terapeutą jest

Programy w metodzie Knillów Program wprowadzający (trwa ok. 8 min. ) i Program 1 (ok. 15 min. ) Początek: Przygotowanie maty 1. Kołysanie 2. Wymachiwanie rękoma 3. Zginanie i prostowanie rąk 4. Pocieranie dłoni 5. Zaciskanie i otwieranie dłoni 6. Ruchy palców 7. Klaskanie Głaskanie głowy Głaskanie policzków Głaskanie łokci Głaskanie brzucha 8. Przewracanie się 9. Relaksacja Zakończenia: Chowanie maty

Programy w metodzie Knillów Program 2 (trwa ok. 15 min ) Początek: Przygotowanie maty 1. Kołysanie 2. Klaskanie Głaskanie brzucha Głaskanie ud Głaskanie kolan Głaskanie palców u nogi 3. Wiosłowanie 4. Pocieranie stóp 5. Poruszanie palcami u nóg 6. Poruszanie nogami 7. Leżenie na plecach 8. Obracanie się z pleców na bok 9. Obracanie się z pleców na brzuch 10. Relaksacja Zakończenia: Chowanie maty Program 3 (trwa ok. 20 min. ) Początek: Przygotowanie maty 1. Leżenie na plecach 2. Leżenie na brzuchu 3. Obracanie się z pleców na brzuch 4. Obracanie się z pleców na bok 5. Poruszanie nogami 6. Czołganie się na brzuchu 7. Raczkowanie 8. Spacerowanie na kolanach 9. Upadanie w pozycji klęczącej 10. Odpychanie i przyciąganie 11. Relaksacja Zakończenia: Chowanie maty

Programy w metodzie Knillów Program 4 (ok. 20 min. ) Początek: Przygotowanie maty 1. Leżenie na brzuchu 2. Leżenie na brzuchu i mruganie oczami 3. Leżenie na plecach z rękoma wokół karku 4. Poruszanie nogami (jazda na rowerze) 5. Odbijanie się na siedzeniu 6. Kręcenie się wokół siedzenia 7. Ślizganie się na siedzeniu 8. Podnoszenie się i stanie bez ruchu 9. Podnoszenie ramienia – jednego, potem obu jednocześnie 10. Podnoszenie jednocześnie – jednej ręki i nogi 11. Stawanie przed kimś 12. Podbieganie do – odbieganie od 13. Spacerowanie – szybko i delikatnie - wolno i ciężko - wolno i delikatnie (po cichu) 14. Dwa i dwa (znajdź partnera) 15. Odpychanie i przyciąganie 16. Dowolne ruchy/ taniec 17. Relaksacja Zakończenia: Chowanie maty

Programy w metodzie Knillów Program specjalny SPH (trwa ok. 25 min. ) Początek: Przygotowanie maty 1. Kołysanie 2. Wymachiwanie rękoma 3. Pocieranie dłoni 4. Zaciskanie i otwieranie dłoni 5. Klaskanie Głaskanie policzków Głaskanie brzucha Głaskanie ud 6. Ruchy stóp 7. Ruchy nóg 8. Przewracanie się 9. Relaksacja Zakończenia: Chowanie maty

Częstotliwość prowadzenia pracy według programów powinna być uzależniona od indywidualnych cech dziecka. Liczba powtórzeń programu zależy od tego, jak regularnie potrzebuje ono uczestniczyć w sytuacjach, w które wliczona jest określona aktywność. Dzieci ze znacznymi trudnościami w komunikacji zwykle wymagają codziennych powtórzeń programu, podczas gdy innym wystarczają dwa lub trzy spotkania. W wyborze pory dnia na aktywność należy brać pod uwagę czas, w który dziecko przejawia największą aktywność. Programy aktywności można stosować w pracy z każdym dzieckiem niezależnie od wieku i możliwości dziecka. Systematyczne prowadzenie zajęć z wykorzystaniem tego programu pozwala dziecku na przewidywanie i podporządkowanie się następującym zadaniom.

Metoda Ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne Wywodzi się z baraszkowania, naturalnej formy kontaktu rodzic – dziecko. Spełnia podobne funkcje do baraszkowania.

Zalety metody Znajomość mowy nie jest konieczna do uczestniczenia w tych ćwiczeniach. Bodźce kinestetyczne, odczucia związane z równowagą, dotykiem, odczuwaniem ruchu leżą u podstaw kształtowania się własnej tożsamości. Ćwiczenia służące kształceniu orientacji w przestrzeni pozwalają zdobywać odczucie pewności siebie, zaspokoić potrzebę bezpieczeństwa, a poprzez to zapobiec izolacji od otoczenia.

Metodę W. Sherborne wykorzystuje się do pracy: - z dziećmi upośledzonymi umysłowo - z dziećmi autystycznymi - z dziećmi z wczesnym mózgowym porażeniem dziecięcym - z dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania - z dziećmi z niekorzystnych środowisk wychowawczych, np. domów dziecka - z dziećmi głuchymi i niewidomymi

Grupy ćwiczeń: wćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała (wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków, rąk i nóg, twarzy, całego ciała) wćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu (ściśle związane z poprzednią grupą) wćwiczenia ułatwiające nawiązywanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą (ćwiczenia "z" w parach, "przeciwko" w parach, "razem" w grupie). wćwiczenia twórcze (głównie ćwiczenia przy muzyce w formie tańca ).

Wszystkie ćwiczenia mogą występować w różnych formach: w jako zajęcia z jednym dzieckiem, w jako zajęcia w parach, w jako zajęcia dla trzech lub większej liczby dzieci. Czas trwania zajęć zależy od samopoczucia i zainteresowania dzieci, najczęściej od około 30 minut do godziny. Aby osiągnąć widoczne efekty terapeutyczne należy prowadzić zajęcia systematycznie przynajmniej raz w tygodniu.

Planowanie zajęć metodą W. Sherborne Zajęcia powinny być zaplanowane i przemyślane. Należy uwzględnić: wiek uczestników , liczebność grupy , miejsce , czas trwania zajęć. Należy uwzględniać prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka oraz jego możliwości i ograniczenia psychofizyczne, wynikające z jego rozwoju. Program zajęć dla całej grupy powinien uwzględniać zarówno potrzeby grupy, jak i indywidualne potrzeby poszczególnych dzieci.

DZIĘKUJEMY