Metodologjia e Kerkimit Leksioni 2 1 Organizimi i

Metodologjia e Kerkimit Leksioni 2 1

Organizimi i leksionit Kerkimi dhe Metodologjia: • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Perkufizimi dhe diskutim mbi metodologjine • Pershkrimi i procesit te kerkimit • Diskutim mbi krijueshmerine dhe rolin e saj ne procesin e kerkimit 2

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit “Kerkimi eshte nje qasje per krijimin dhe konfirmimin e dijes se re te besueshme” – Sistematike dhe me rregulla (ndjekja e jnje numri hapash) – Qellimi eshte dija e re , e cila duhet te jete e besueshme Ky eshte nje perkufizimi i pergjitheshem qe eshte i vlefshem per cdo disipline 3

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit Vini re: “… e verteta nuk eshte perdorur ne perkufizimin e kerkimit” (fq 16) “Koncepti i se vertetes eshte jashte realitetit produktiv te te menduesit nga kerkuesit” (fq 16) 4

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte Zbulim aksidental: 1. Zbulimi aksidental mund te ndodhe ne procesin e strukturuar te kerkimit 2. Zakonisht merr trajten e nje fenomeni qe nuk eshte verjtur me pare 3. Mund te coje ne nje proces kerkimi te strukturuar per te verifikuar ose kuptuar observimin (vezhgimin) 5

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte Mbledhje te dhenash • Mbledhja e te dhenave eshte nje hap ndermjetes per te fituar nje dije te re • Mbledhja e te dhenave te besueshme eshte pjese e procesit te kerkimit 6

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte Kerkimi i kerkimeve te botuara ne biblioteka (ose ne internet) • Ky eshte nje hap i hershem i rendesishem i kerkimit • Procesi i kerkimit gjithnje perfshin sinteze dhe analize. • Por, thjesht rishikimi i literatures nuk eshte kerkim 7

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi eshte 1. Kerkimi i shpjegimeve te ngjarjeve, fenomeneve, lidhjeve dhe shkaqeve – Cfare, si dhe pse gjerat ndodhin? – A ka nderlidhje mes tyre? 2. Nje proces – I planifikuar dhe i menaxhuar – per ta bere informacionin e mbledhur te besueshem – Nje proces krijues – Nje proces ciklik – gjithnje rezulton ne pyetje te reja 8

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi eshte Mundesi potenciale zbatimi • Te gjithe kerkimet e pergatitura dhe zhvilluara mire potencialsht mund te zbatohen • Mungesa per te pare mundesine e zbatimit mund te jete e lidhur me: – Perdoruesit nuk jane te trajnuar ose nuk kane eksperiencen e nevojshme ne metodat e specializuara te kerkimit dhe aresyetimit ekonomik – Kerkuesit shpesh nuk bejne interpretime adekuate dhe nuk janpinm udhezime mbi zbatimin e kerkimit Perhapje e informacionit • Kerkuesit jane pergjegjes per te ndihmuar perdoruesit te kuptojne implikimet (pasojat) e 9

Kerkimi publik dhe privat • Kerkimi publik eshte nje produkt publik – Mund te jete me rigoroz dhe me objektiv sepse i nenshtrohet me shume • Kerkimi privat mund te jete gjithashtu rigoroz – Por kerkimi mbi produktet e nje kompanie mund te “akuzohen” si te shmangura 10

Klasifikimi i kerkimit • Para klasifikimit, ne duhet fillimisht te perkufizojme tipet e kerkimit • Perdoren kritere te ndryshme per klasifikimin e tipeve te kerkimit (Te gjitha klasifikimet jane ne nje fare menyre artificiale e siperfaqesore) 11

Kerkimi baze dha ai i zbatuar • Baze – percaktimi i fakteve dhe lidhjeve baze ne nje disipline ose fushe studimi. Zhvillimi i teorive… (shembuj ne fushen e ekonomise? ) • I zbatuar – i ndermarre ne menyre specifike per prodhim informacioni qe do ndihmoje ne zgjidhgjen e nje problemi te vecante • Dallimi mes tyre eshte ne zbatim – Kerkimi baze zbatohet pak por mund te behet per te udhehqeur kerkimin e zbatuar 12

Kerkimi Disiplinor, I Orientuar nga Subjekti , dhe nga Zgjidhja e Problemeve 13

Kerkimi disiplinor • Ka per qellim te permiresoje nje disipline • Mbeshtetet mbi teorite lidhjet themelore dhe procedurat dhe teknikat analitike • Ne ekonomi, perdoruesit jane ekonomiste te tjere • Jep bazen konceptuale dhe analitike per kerkim tjeter ekonomik • Ka sinergji dhe eshte plotesues me kerkimin e orientuar nga subjekti dhe ate te orientuar nga zgjidhja e problemeve 14

Kerkimi disiplinor… vazhdim • Hedh themelet per kerkim te zbatuar • Eshte ciklik ne kuptimin qe kerkimi i zbatuar nxjerr ne pah mungesat e kerkimit disiplinar • Shembuj te disa teorive ekonomike? – Oferta & kerkesa, – elasticiteti i cmimit, – dobia konsumatore … 15

Kerkimi i orientuar nga subjekti • “… eshte kerkimi mbi nje subjekt me interes per nje numer vendim-marresish “ (fq 22) • Tenton te ndjeke kufijne e nje subjekti ne nje disipline (p. sh. , ekonomia e burimeve , ekonomia e prodhimit, ekonomia e punes) • Se brendshmi, eshte shume disiplinore, duke kerkuar informacion nga shume disiplina – P. sh. , ekonomia e konsumatorit ka te beje me psikologjine, ekonomine e burimeve natyore, biologjine, politiken ekonomike nga shkencta politike 16

Kerkimi i orientuar nga subjekti… • U jep vendim-marresve njohuri te pergjitheshmke per marrjen e vendimeve lidhur me probleme te ndryshme • Nje burim i pare per zbatim politikash ne fushen e ekonomise • Kerkimi i orientuar nga subjekti eshte nje gur themeli per shkencen e ekonomise – ai ka te beje me zbatimin direkt te shkences se ekonomise ne ceshtjet bashke-kohore. 17

Kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemeve • Behet per te zgjidhur nje problem specifik per nje vendim-marres specifik • Shpesh rezulton ne rekomandime per vendimet dhe veprimet • Kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemeve eshte holistic – perdor gjithe informacionin e pershtatshem qe lidhet me problemin specifik, kerkimi disiplinor tenton te jete reduktues • Kerkimi disiplinor tenton te kete nje “jete” me te gjate; kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemit ka jete me te shkurter 18

Tipet e kerkimit - permbledhje Disiplinar I orientuar nga subjekti I orientuar nga problemi Natyra Teorik baze I zbatuar Disiplinariteti Nje disiplinar Shume disiplinar Koha e vlefshmerise Shume e gjate E shkurter Supozimet Reduktues Holistik Reduktues … 19

Kerkimi pershkrues dhe ai analitik • Kerkimi pershkrues – perpjekje per te percaktuar, pershkruar ose identifikuar dicka – Synimi shpesh eshet sinteza, e cila sistemon informacion ne nje menyre te dhene • Kerkimi analitik – perpjekje per te mesuar se pse dicka po ndodh ose si erdji dicka deri ketu ku eshte • Te gjitha disiplinat zakonisht kane te bejne me te dy tipet e kerkimit 20

Perkufizimi dhe pershkrimi i metodologjise Metodologjia dhe Metodat shpesh perdoren (ne menyre jo korrekte) si sinonime • Metodologjia – studimi i qasjes se pergjitheshme te kerkimit ne nje fushe te dhene • Metoda – procedura, teknika, mjete te vecanta te zbatuara per arritjen e nje objektivi te caktuar – Metodat e kerkimit ne shkencen e ekonomise perfshijne analizen e regresionit, analizen matematik, kerkimin operacional, vezhgimet, etj. 21

Perkufizimi dhe pershkrimi i metodologjise… • Beni dallimin mes metodologjise se kerkimit in ekonomi (qasja ndaj kerkimit) dhe metodologjise ekonomike (metoden e pergjitheshme te aresyetimit ekonomik dhe konceptet ekonomike) • Ndersa ato jane te ndryshme, ato jane te nderlidhura ( ne te njejten menyre qe jane te lidhura shkenca dhe kerkimi) 22

Procesi i kerkimit • Procesi fillon me nje pyetje ose problem (Hapi 1) • Hapi pasues, Objektivi i pergjitheshem dhe ato specifike formulohen per tu marre me pyetjen ose problemin (hapi 2) • Pas kesaj zhvillohet skema (design) e kerkimit per arritjen e objektivave (hapi 3) • Resultet prodohen nga kryerja e kerkimit (hapi 4) • Interpretimi dhe analiza e rezultateve eshte hapi i fundit (hapi 5) 23

Procesi i kerkimit 1 2 5 4 3 24

Krijueshmeria ne procesin e kerkimit • Kerkimi eshte nje proces krijues • “…kerkimi perfshin shume me teper se thjesht logjika … Ai perfshin vizionin, gjenine, etj… Logjika mund te mesohet ne shkolle; arti nuk mund te mesohet” (fq 30) • Kerkimi ka nevoje (ose te pakten funksionn me mire) me imagjinate, iniciative, intuite, dhe kuriozitet. • Ka tipe te ndryshme krijueshmerie, qe jane te ndryshme per situata te ndryshme – “te zbatuara ” dhe “teorike” te lidhura ngueshte me kerkimin ekonomik 25

Nxitja e krijueshmerise (Ladd 1987) A. Mblidhni dhe perdorni dijet e zhvilluara me pare B. Shkembeni ide C. Zbatoni logjiken deduktive D. Shikojini gjerat ne menyre alternative E. Vini ne dyshim dhe sfidoni supozimet F. Kerkoni per modele ose lidhje G. Jini risk marres H. Kultivoni tolerancen per mungesen e sigurise 26

Nxitja e krijueshmerise … I. Lejoni kuriozitetin te rritet J. Lini problemeyt menjane … dhe kthejuni pas atyre me pas K. Mbani shenim mendimet tuaja “… shpesh une nuk e di se cfare mendoj derisa e shkruaj ate” L. Jini i lire nga shperqendrimi… pak kohe per te menduar. Krijueshmeria mund te beje diferencen mes kerkimit te kenaqshem dhe atij te shquar 27