Metoda modelowania Anna Basiska Teresa Pietrala Pozna 2010

Metoda modelowania Anna Basińska Teresa Pietrala Poznań 2010

RÓŻNICE POMIĘDZY PYTANIAMI SZKOLNYMI A PYTANIAMI QTA

Pytania szkolne weryfikują stopień zapamiętania, sprawdzają wiedzę ucznia, uczą “orientacji radarowej”; skupiają się na interakcji nauczycielpojedynczy uczeń; błędne odpowiedzi ucznia są niepożądane i szybko korygowane przez nauczyciela; odpowiedzi udzielane przez ucznia podlegają ocenie nauczyciela; są to przede wszystkim pytania zamknięte; (jednadwie konkretne odpowiedzi są dopuszczalne)

Pytania QTA weryfikują rozumienie zjawisk, pomagają uczniom w odkrywaniu znaczenia, rozwijają myślenie; wyzwalają grupową dyskusję na temat problemu i zachęcają do interakcji na linii: uczeń i uczeń-nauczyciel; błędna odpowiedź ucznia jest dla nauczyciela cenna - stanowi kanwę dyskusji; są to przede wszystkim pytania otwarte; (odpowiedź ucznia ma charakter rozbudowany; jest własną wersją wyjaśnienia zjawiska)

Cechy dyskusji Rozmowa (pogadanka) tradycyjna Dyskusja QTA krótkie, “hasłowe” odpowiedzi dłuższe, rozwinięte wypowiedzi sformułowane w języku nauczyciela i nauki sformułowane w języku ucznia odpowiedzi poszczególnych uczniów nie odpowiedzi poszczególnych uczniów są budują całościowego obrazu problemu; częścią toczącej się, połączonej dyskusji dotyczą fragmentarycznych, niepowiązanych ze sobą informacji małe zaangażowanie uczniów duże zaangażowanie uczniów zorientowana na “produkt”; zakłada, że jeśli jeden uczeń poda odpowiedź, wszyscy uczniowie to rozumieją zorientowana na proces; słyszymy w jaki sposób uczniowie rozumują pytania inicjuje tylko nauczyciel pytania inicjuje uczeń i nauczyciel

PRZYKŁAD Nauczyciel prezentuje uczniom obwód elektryczny zbudowany z: baterii, żarówki, przełącznika i przewodów. Żarówka nie zapala się, ponieważ przełącznik jest wyłączony, a dodatkowo jeden z przewodów nie jest połączony z żarówką.

ROZMOWA TRADYCYJNA N: Dlaczego ta żarówka nie świeci? U 1: Bo przewód nie jest podłączony do żarówki. N: Jasne. Teraz go połączę z żarówką (nauczyciel łączy przewód z żarówką). Zobaczcie, dalej nie działa. Dlaczego? U 1: To może bateria jest wyczerpana? N: Nie, to nie bateria. Co to może być? Czy ktoś inny wie? U 2: Bo przewody są źle podłączone. N: Nie, przewody są dobrze podłączone. Spójrzcie dokładniej! U 3: (zapada cisza, bo nie ma na nic pomysłu) N: No dalej, nikt nie wie? U 4: Pewnie żarówka jest przepalona. N: Żarówka jest sprawna. Podpowiem wam: pójrzcie na ten przełącznik. U 5: Ahaaaa. . Jest wyłączony. N: No właśnie, i dlatego żarówka nie świeci, bo obwód jest przerwany!

ROZMOWA QTA N: Porozmawiajmy o tym, co tu widzimy. U 1: To są części obwodu. N: Aha, opowiedz mi o tym coś więcej. U 2: Jeden z kabli nie jest podłączony do żarówki. N: Kabel, czyli przewód, tak? A więc? U 2: Ten przewód musi zostać podłączony. N: Przewód musi zostać połączony z żarówką - to ciekawe. O co tu chodzi? U 3: Kiedy połączymy przewód z żarówką, prąd zacznie płynąć. N: Aha, zrozumiałam, że mówisz, że jeśli połączymy przewód z żarówką, prąd dotrze z baterii do żarówki. Czy ktoś chciałby jeszcze coś dodać? U 4: Przełącznik jest otwarty. U 5: Faktycznie, przełącznik musi być zamknięty tak, żeby prąd mógł przebiec z powrotem do baterii.

ROZMOWA QTA N: Więc mówicie, że przełącznik musi być zamknięty a przewód połączony, aby zamknąć obwód. Zobaczmy więc czy mieliście rację. Najpierw zamknę przełącznik (nauczyciel zamyka przełącznik, ale żarówka nie świeci, następnie łączy przewód z żarówką. Żarówka zaczyna świecić). U: Tak, to jest to, w końcu działa! N: Więc, opowiedzcie mi o co chodzi w obwodzie elektrycznym? U 6: Obwód to takie połączenie, które pozwala prądowi płynąć od baterii przez przewód do żarówki. N: Marcin, co myślisz o tym, co powiedziała Asia? U: Myślę, że ma rację. Prąd płynie dopiero wtedy, kiedy wszystko jest połączone. N: Ok, myślę, że doszliśmy do całkiem dobrych wniosków. Zauważyliście ważną regułę dotyczącą obwodu elektrycznego. Jeśli jest on przerwany, prąd nie będzie płynąć.

Rodzaje pytań QTA Pytania początkowe (otwierają dyskusję) Pytania podążające (rozwijają i ukierunkowują dyskusję; zachęcają uczniów do wypowiadania się) • • Co odkryłeś? Co zaobserwowaliście? Czego się dowiedziałeś? Co zauważyliście? • Co się działo z żarówką, kiedy. . . ? • Co zauważyliście, kiedy przysunęliśmy magnes do przedmiotów? • O co chodzi z tym napięciem powierzchniowym? • Opowiedz mi coś więcej o tym obwodzie.

Techniki QTA nauczyciel koncentruje się na ważnym aspekcie wypowiedzi ucznia, parafrazuje ją wykorzystując język ucznia i na tej bazie stawia kolejne pytanie; zwraca uwagę, że to, co uczeń powiedział było wartościowe; U: Magnes przyciąga spinacz i gwóźdź, bo jest magnesem, a gwóźdź i spinacz nie są magnesami. N: Świetna obserwacja. Powiedziałeś, że gwóźdź nie przyciąga spinacza, bo nie jest magnesem. Powiedz coś więcej o tych przedmiotach. PODKREŚLENIE (marking)

Techniki QTA jest pomocna, aby połączyć różne idee i obserwacje np. to, co uczeń mówi teraz i powiedział wcześniej, albo co powiedzieli różni uczniowie kieruje uwagę uczniów z powrotem na czyjąś wypowiedź albo zjawisko N: Czego dowiedzieliśmy się dzisiaj o wodzie? U: Nie pamiętam. N: Co się działo z tymi kroplami i powierzchniami pochyłymi? POWRACANIE (turning-back)

Techniki QTA Parafrazujemy wypowiedź ucznia dając uogólnienie służy do wyciągania najistotniejszego stwierdzenia, zwłaszcza, gdy odpowiedź ucznia jest zawiła lub długa i bardzo szczegółowa PARAFRAZOWANI E (revoicing) U: Bo kiedy ta woda, ale wtedy kiedy jest tak zimno dosyć, że aż zamarzła ona, to wtedy te pękają i je rozsadza, bo jak już zamarzła, to nie miała miejsca, więc musiała rozsadzić. N: Więc mówisz, że zamarzająca woda rozsadza skały?

Techniki QTA może zostać wykonane przez nauczyciela lub uczniów ma na celu sprawdzenie, czy uczniowie rozumieją używane słownictwo, czy rozumieją to, o czym mówią PODSUMOWANI E (recapping) N: Dziś nauczyliśmy się czegoś o prądzie. Powiedzcie mi własnymi słowami czego się dowiedzieliście.

Techniki QTA umożliwia nauczycielowi wprowadzanie nowego słownictwa modeluje sposób myślenia poprzez tworzenie analogii do życia codziennego uczniów ma na celu pokazanie uczniom w jaki sposób myśleć o nauce, ukierunkowuj ich na określony sposób myślenia MODELOWANIE (modelling)

Techniki QTA stosuje się ją również do dostarczania dodatkowych informacji, bez których uczeń nie zrozumie natury zjawiska, a które nie są w zasięgu jego poznania i doświadczeń; ma zastosowanie, kiedy nauczyciel musi wypełnić “lukę” w wypowiedzi ucznia, np. kiedy uczeń wie o co chodzi, ale nie potrafi ubrać tego w słowa; można ją stosować dopiero wtedy, kiedy N upewni się, że U rozumieją o czym mówią; N: O, właśnie mówisz o roztworze. Powiedz mi coś więcej o roztworze, który zrobiłeś. ADNOTACJA (annotating) LUB N: To, co się dzieje z magnesami, to siła przyciągania.