Metoda dekompozycji PKB oraz WDB w zastosowaniu do

Metoda dekompozycji PKB oraz WDB w zastosowaniu do analizy struktury różnic regionalnych Maciej Banaś, Dariusz Kotlewski, Joanna Kulczycka, Michał Lewandowski Podziękowania dla Pana Dyrektora Mirosława Błażeja za wsparcie merytoryczne i organizacyjne oraz Pani Doroty Doniec i Pani Dyrektor Grażyny Witkowskiej za konsultacje dot. danych regionalnych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 -2020

Cel i metoda Cel: identyfikacja źródeł zróżnicowania regionalnego Polski w aspekcie wzrostu PKB per capita oraz poziomu WDB per capita przy użyciu powszechnie stosowanych wskaźników statystyki oficjalnej. Dekompozycja a) wzrostu PKB per capita oraz b) różnic w WDB per capita względem średniej, Rozbicie na składowe, które syntetycznie opisują różne obszary polityki regionalnej: • efektywność gospodarki, • rynek pracy, • procesy demograficzne. W oparciu o oficjalne i powszechnie stosowane wskaźniki statystyki publicznej. Metoda łączy dane pozyskane wg różnych metodologii, tj. rachunki regionalne, badania przedsiębiorstw, BAEL, badania demograficzne.

Struktura pracy - Rodzaje dekompozycji Wzrostu PKB per capita Część A Pod-dekompozycja różnic w WDB na 1 pracującego Dekompozycje Różnic w poziomie WDB per capita Pod-dekompozycja różnic w udziale zatrudnionych w aktywnych zawodowo Pod-dekompozycja różnic w poziomie współczynnika aktywności zawodowej Czynnikowa wzrostu WDB na 1 zatrudnionego Czynnikowa różnic WDB na 1 zatrudnionego Część B

Metody dekompozycji – część A Niech zmienna X będzie zapisana jako iloczyn N zmiennych: Dekompozycja ma wówczas postać: ∆X to przyrosty w czasie (dekompozycja wzrostu) lub różnice względem średniej (dekompozycja różnic).

Interakcje Pełna dekompozycja wynosi: interakcje „Interakcje” są tym większe im większe są względne przyrosty zmiennych ∆X/X. Uwzględniać je będziemy w dekompozycji różnic

Idea dekompozycji wzrostu 5 Polska % wskaźnik zatrudnienia 3 wskaźnik struktury wiekowej średnia wydajność pracy 1 roczny czas pracy PKB per capita -1 2014

Idea dekompozycji różnic 40 % 20 Polska względem UE WDB per capita Różnice w metodologii Interakcje Roczny czas pracy Współczynnik aktywności zawodowej Udział pracujących w aktywnych zawodowo Wskaźnik struktury wiekowej WDB/osobogodzinę pracy 0 -20 -40 -60 -80 2014

Struktura plików – część A różnice bazydane danych makroregiony województwa podregiony dane PKB/N WDB/N wzrost WDB/N wyniki WDB/N WDB/P tablice P/APKB/N A/N różnice wyniki wzrost Theil WDB/N WDB/P wykresy PKB/N WDB/NP/A VBA PKB/N A/N B T

Dekompozycja wzrostu PKB per capita jako iloczyn wskaźników:

Dekompozycja różnic WDB per capita jako iloczyn wskaźników: W dekompozycji różnic uwzględniono komponent „Interakcje”.

Poddekompozycje Dodatkowo w dekompozycji różnic można dokonać poddekompozycji: • Poddekompozycja różnic w wydajności pracy na różnice w poszczególnych grupach sekcji PKD i w każdej z nich na: • • a. b. specjalizację sektorową; oraz pozostałe różnice; a. b. profil wykształcenia; oraz pozostałe różnice; a. b. profil struktury wiekowej; oraz pozostałe różnice. Poddekompozycja różnic w udziale pracujących w aktywnych zawodowo na różnice w poszczególnych grupach wykształcenia i w każdej z nich na: Poddekompozycja różnic we współczynniku aktywności zawodowej na różnice w poszczególnych grupach wiekowych i w każdej z nich na: Idea tych trzech poddekompozycji jest taka, aby oddzielić tę część różnic, która wynika ze struktury (kolejno sektorowej/wykształcenia/wiekowej) od pozostałej, którą wynika z niewykorzystanych zasobów.

Poddekompozycje różnic zapis formalny • Subskrypt j oznacza grupę sekcji PKD: • Subskrypt j oznacza grupę wykształcenia: • Subskrypt j oznacza grupę wiekową:

Zróżnicowanie PKB per capita - dekompozycja wg współczynnika Theila Współczynnik Theila z wagami dochodowymi dla podregionów względem Polski: Dwie dekompozycje współczynnika: – Wg podgrup: Całkowite zróżnicowanie rozbijamy na zróżnicowanie: a) b) „Wewnątrz”: podregionów względem makroregionów i „Pomiędzy”: makroregionów względem Polski – Na składowe PKB per capita: PKB per capita „wewnątrz” współczynnika Theila rozbijamy na składowe podobnie jak wcześniej (iloczyn pary wskaźników)

0, 08 0, 06 0, 08 0, 04 0, 02 0, 06 na makroregiony Polska Zachodnia Polska Wschodnia Wskaźnik struktury wiekowej Polska Centralna 0, 02 Makroregion względem Polski PKB na 1 pracującego Wskaźnik zatrudnienia Polska Zachodnia 0, 03 PKB per capita Polska Wschodnia na makroregiony 0, 04 Polska Północna 0, 05 0, 08 0, 06 0, 04 0, 02 0 -0, 02 -0, 04 -0, 06 -0, 08 Polska Południowa 0, 06 Polska Północna Polska Centralna 0, 07 Polska Południowa -0, 08 PKB per capita Podregion względem makroregionu Wskaźnik struktury wiekowej 0, 08 0, 06 na makroregiony 0, 04 0, 02 PKB per capita 0 Wskaźnik struktury wiekowej Wskaźnik zatrudnienia -0, 02 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik struktury wiekowej -0, 06 -0, 08 Polska Zachodnia PKB na 1 pracującego -0, 04 Polska Wschodnia Podregion względem makroregionu Polska Północna 0, 07 0, 06 0, 05 0, 04 0, 03 0, 02 0, 01 0 Polska Południowa na wskaźniki Makroregion względem Polski -0, 06 Makroregion względem Polski 0, 01 Podregion względem makroregionu -0, 04 0, 02 0 0 -0, 02 na wskaźniki 0, 04 Polska Centralna Theil 0, 1

Algorytm redukcji błędu -6. 66% 58. 93% -11. 96% 5. 92% -29. 61% -30. 08% -28. 27% 1 WDB_i/Pp_i -9. 35% 30. 81% -12. 92% 6. 48% -27. 00% -21. 53% 2 Pp_i/Pz_i -11. 83% 6. 38% 5. 71% -2. 58% -10. 18% 2. 28% -3. 41% 3 Pz_i/Az_i -0. 98% 2. 32% -0. 37% 0. 76% -0. 45% -3. 60% 1. 09% 1. 16% 7. 84% -1. 01% -4. 37% 1. 22% 15. 15% 4. 01% -2. 03% 4. 63% 7. 28% -2. 79% -6. 46% 1. 26% -0. 49% -1. 01% 1. 29% -0. 02% -0. 83% 0. 43% 1*2 -0. 14% 0. 50% -0. 06% 0. 11% -0. 12% 0. 01% 1*3 -0. 01% 0. 18% 0. 00% -0. 03% -0. 01% -0. 03% 0. 00% 1*4 0. 01% 0. 62% 0. 01% 0. 19% 0. 01% 0. 00% 1*5 0. 18% 0. 31% 0. 02% -0. 20% 0. 09% -0. 02% 1*6 0. 01% -0. 04% 0. 01% -0. 06% 0. 00% -0. 01% 0. 00% 0. 19% -0. 02% 0. 06% 0. 00% 0. 02% -0. 03% 0. 01% -0. 04% 0. 01% -0. 06% 0. 00% -0. 01% 0. 00% 4 Az_i/NB 15+_i 5 NB 15+_i/N 15+_i 6 Ni 15+_i/N_i 2*3 2*4 2*5 2*6 W dekompozycji różnic składnik „Interakcje” może 0. 10% być duży. -0. 15% 0. 09% 0. 01% 0. 03% -0. 07% W dekompozycji można uwzględnić elementy 0. 18% 0. 31% 0. 02% -0. 20% niektóre 0. 09% -0. 02% 2. 29% 0. 04% 0. 21% 0. 53% 0. 08% 0. 42% interakcyjne, np. 0. 16% te które przekraczają wartość +/-0, 5% 3*4 … interakcje 0. 75% -0. 34% … … … … Interakcje (zbyt małe wartości pomojane) WDB_i/N_i część ujęta w dekompozycji ŁÓDZKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE ŚLĄSKIE LUBELSKIE PODKARPACKIE PODLASKIE

Podsumowanie części A • Prosta metoda oparta na oficjalnych wskaźnikach – Umożliwiająca syntetyczne i obrazowe porównanie różnych obszarów w czasie i pomiędzy sobą • Składowe odpowiadające obszarom różnych polityk reg. – Przy uwzględnieniu różnic w strukturze sektorowej/wiekowej/wykształcenia danego obszaru • Podkreśla znaczenie kompatybilności danych pozyskanych wg różnych metodologii

Struktura pracy - Rodzaje dekompozycji Wzrostu PKB per capita Część A Pod-dekompozycja różnic w WDB na 1 pracującego Dekompozycje Różnic w poziomie WDB per capita Pod-dekompozycja różnic w udziale zatrudnionych w aktywnych zawodowo Pod-dekompozycja różnic w poziomie współczynnika aktywności zawodowej Czynnikowa wzrostu WDB na 1 zatrudnionego Czynnikowa różnic WDB na 1 zatrudnionego Część B

Dekompozycja czynnikowa •

Wyniki dekompozycji czynnikowej: przykłady dla całego kraju (można podstawić naliczone dane dla województw i sekcji) WDB i WDB/Z Wkład WP WDB/Z Wkład WK

Dekompozycja przyrostu WDB dla wszystkich województw, grup sekcji lub sekcji oraz jednocześnie województw i grup sekcji lub sekcji Cztery przykłady dla województw

Dekompozycja przyrostu WDB/Z dla wszystkich województw, grup sekcji lub sekcji oraz jednocześnie województw i grup sekcji lub sekcji Cztery przykłady dla województw

Dekompozycja odchylenia WDB/Z dla wszystkich województw, grup sekcji lub sekcji oraz jednocześnie województw i grup sekcji lub sekcji Cztery przykłady dla województw

Wnioski • Prosta metoda oparta na oficjalnych wskaźnikach – Umożliwiająca syntetyczne i obrazowe porównanie różnych obszarów w czasie i pomiędzy sobą w „rozbiciu” na wkłady czynników „pracy” i „kapitału” • Metodologię można rozwinąć w kierunku: – Agregacji wg procedury Tornqvista z zastosowaniem logarytmów – Dekompozycji typu KLEMS wg Jorgensona z rezydualnym MFP (Multifactor Productivity – odmiana TFP) – Dekompozycji typu Solowa (z „resztą Solowa” jako TFP) • Realizacja ww. odmian metodologicznych umożliwi pełne wykorzystanie aparatu neoklasycznej teorii wzrostu gospodarczego i zrealizowanie całego jej potencjału wyjaśniającego.

Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 -2020