METALURKOTEHNOLOKI FAKULTET PRIMIJENJENE STUDIJE ZATITE IVOTNE SREDINE PROJEKTOVANJE

METALURŠKO-TEHNOLOŠKI FAKULTET PRIMIJENJENE STUDIJE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE PROJEKTOVANJE U ŽIVOTNOJ SREDINI

Sistemski pristup proučavanja nekog procesa Sistemski pristup Sistemske nauke Integracija Novo znanje Proces primjene u praksi Nova sistemska istraživanja

Koncept sprovođenja sistemskog pristupa Ulazi Procesi Izlazi

Metodološki pristup sistemskom proučavanju inženjerskih procesa Ulazi Izlazi Procesi Podaci pomoću kojih se proučava sistem Poboljšanje Kriterijum ocjenjivanja Sistem Objekat Sistem Model Kriterijum Funkcionisanja

Kod sistemskog pristupa proučavanja određenih inženjerskih procesa i sistema koriste se razne klasične metode: §intuitivne (na osnovu iskustva, osjećaja, najbolja metoda) §kvantitativne (razne matematičke, fizičke, hemijske metode) §grafičke §kombinovane.

Klasičan pristup proučavanja inženjerskih procesa i sistema Definisanje predmeta ili pojave Izolacija iz okoline Podjela (raščlanjivanje) Istraživanje zakonitosti djelova Zakonitosti komponenti Zakonitosti cjeline Rješenje Zakonitosti pojave kao cjeline

Sistemski pristup proučavanja inženjerskih procesa i sistema Definisanje objekta kao cjeline Definisanje svrhe objekta u odnosu na okolinu pojave Definisanje okoline Definisanje veze objekta sa okolinom Definisanje postojeće strukture objekta Promjena strukture radi boljeg funkcionisanja Bitno poboljšanje funkcionisanja cjeline

Aktivnostima kojima se u oviru ovoga treba baviti inženjer zaštite životne sredine su: §projektovanje uređaja, aparata i postrojenja za zaštitu živitne sredine (postrojenja za prečišćavanje dimnih gasova od zagađujućih komponenata, postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, . . . ) §istraživanje i razvoj u oblasti zaštite životne sredine, energetike, procesne tehnike (primjena novijih tehnologije u oblasti zaštite životne sredine) §konstruisanje uređaja i aparata kao i čitavih postrojenja u sistemu zaštite životne sredine §prodaja i marketing.

Prikaz ostvarenja procesa sa malo ili bez otpadnih materijala i energije Postavka zadatka (zahjtev za proizvodom) Izvori Izbor tehnološkog procesa Definisanje (projektovanje) proizvoda Projektovanje tehnološkog procesa Građenje i odvijanje tehnološkog procesa Otpadni materijali Otpadna energija Korišćenje proizvoda Otpadni materijali Otpadna energija

Osnovni principi pri izgradnji i eksploataciji procesa bez ili sa minimalnom masom otpadnih materijala i gubitkom energije su: §korišćenje prirodnih izvora, sa boljom raspoloživošću i mogućnošću regeneracije izvora (poljoprivredno zemljište, šumski kompleksi, hidro-klimatski uslovi, rudni i mineralni resursi) §maksimalno korišćenje sekundarnih sirovina i sekundarne energije (sagorijevanje raznog otpada i korišćenje energije otpada) §smanjenje mase otpadnih materijala i gubitka energije u procesu proizvodnje §razvoj proizvodnih programa za proizvode sa što manjom masom otpadnih materijala i manjim gubitkom energije §odgovorno korišćenje prirodnih izvora, proizvoda, energije

Razmjena materijala i energije između čovjeka i životne sredine Prirodni izvori Proizvodnja Sekundarne sirovine Sekundarna energija Proizvodi Prirodni izvori Nekorisni otpadni materijali i energija Potrošnja Otpadni materijali i energija Biosfera

Pri projektovanju osnovnih procesa ne bi trebalo usvajati rješenja koja posredno ili direktno stvaraju zagađenje otpadne vode. Ako se to ne može izbjeći onda treba analizirati mogućnost recirkulacije otpadnih voda u osnovne ili u druge procese. Pri definisanju i projektovanju novog proizvoda bitni kriterijumi su: §masa proizvoda §period trajanja §mogućnost popravke i regeneracije proizvoda §potrošnja materijala i energije. Primjer je produženje eksploatacije automobilskih guma (godinama se uspešno vrši regeneracija već korišćenih guma). Osim toga stare gume se mogu koristiti za sagorijevanje u rotacionim pećima za proizvodnju cementnog klinkera i time se uštedi dio uvoznog tečnog ili gasovitog goriva.

Mogućnost korišćenja otpada u cementnoj industriji