METABOLK SENDROM ve BESLENME TEDAVS Metabolik Sendrom Tanm
METABOLİK SENDROM ve BESLENME TEDAVİSİ
Metabolik Sendrom Tanım Metabolik sendrom (MS); Genetik ve çevresel etmenlere bağlı olarak gelişen; Obezite (özellikle santral obezite), Tip 2 diyabet, Kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon, Dislipidemi (yüksek trigliserid ve düşük HDL-C düzeyi) ve İnsülin direncinin iç içe geçtiği bir tablodur.
Metabolik Sendrom Bu tablo literatürlerde ü Sendrom X, ü Polimetabolik sendrom ü Ölümcül dörtlü ü İnsülin direnci sendromu ü Uygarlık sendromu en yaygın kullanım “metabolik sendrom” § Koroner kalp hastalıkları gelişimi için 2 kat, § Tip 2 DM gelişimi için 5 kat daha fazla risk oluşturur. § Diğer özellikleri hiperfibrinojenemi, artmış PAI-1 düzeyi, azalmış doku plazminojen aktivatör düzeyi, nöropati, mikroalbüminüri ve hiperürisemi’dir.
Metabolik Sendromun Bileşenleri Endokrin ve biyokimyasal bozukluklar Glikoz intoleransı Hiperinsülinemi İnsülin direnci Hiperkortisolizm Hipertrigliseridemi Düşük HDL-C düzeyi Yüksek LDL-C düzeyi Açığa çıkan patofizyolojik durumlar Tip 2 diyabetes mellitus Koroner kalp hastalıkları Polikistik over sendromu Santral yağ dağılımı Morbid obezite Stres ve depresyon Hipertansiyon Non-alkolik karaciğer yağlanması
Aterosklerotik KVH’lar için risk faktörü olan MS bileşenlerinin gelişimi ve şiddeti; yaşa ve ağırlık (yağ) kazanımına bağlıdır. Normal kilolu ve fazla kilolu bireylerde santral yağ birikimi, vücudun homojen olarak yağlanmasından daha güçlü tehdit oluşturucu bir faktördür!
Metabolik Sendrom Tarihçe • 1988 Reaven • 1989 Kaplan obezite, diyabet, HT, hiperlipidemi ve aterosklerotik kalp hastalıklarının çok sık aynı hastada bulunmalarını gözlemleyerek, bunların aynı metabolik bozukluktan kaynaklandığını ileri sürmüştür bu metabolik ve kardiyovasküler patolojileri klinik hastalıklar temelinde değerlendirmiş MS bileşenlerini obezite, HT, dislipidemi, IR Tip 2 DM olarak açıklamıştır. “Deadly Quartet” “Ölümcül Dörtlü” olarak tanımlamıştır
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri I. Dünya Sağlık Örgütü-1998 Aşağıdakilerden en az biri: • Bozulmuş açlık glukozu (≥ 110 mg/dl) • Bozulmuş glukoz toleransı (≥ 140 mg/dl) • Aşikar diabetes mellitus ve Aşağıdakilerden en az ikisi: • Hipertansiyon (kan basıncı ≥ 140/90 mm. Hg veya antihipertansif kullanıyor olmak) • Dislipidemi (TG düzeyi ≥ 150 mg/dl veya HDL düzeyi erkekte < 35 mg/dl, kadında < 39 mg/dl) • Abdominal obezite (VKİ > 30 kg/m 2 veya bel/kalça oranı erkekte > 0. 90, kadında > 0. 85) • Mikroalbuminüri (idrar albumin atılımı ≥ 20 mcg/dakika veya albumin/kreatinin oranı ≥ 30 mg/g)
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri III. EGIR (European Group for the Study of Insulin Resistance)Önerilerine Göre MS Tanı Kriterleri-1999 Risk Faktörü Yüksek glikoz Hipertansiyon Dislipidemi Tanımlayıcı Düzey Açlık Plazma Glikozu ≥ 110 mg/dl Kan Basıncı ≥ 140/90 mm. Hg TG > 177 mg/dl HDL-C < 39 mg/dl Abdominal obezite Bel Çevresi Erkek: > 94 cm Kadın: > 80 cm * EGIR’e göre MS tanısı için insülin direncihiperinsülinemiye ek olarak yukarıdaki ölçütlerden en az 2’sinin pozitif olması gerekmektedir.
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri II. National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel III (ATP III)-2001 Aşağıdakilerden en az üçü: • Abdominal obezite (bel çevresi: erkeklerde > 102 cm, kadınlarda > 88 cm) • Hipertrigliseridemi ( ≥ 150 mg/dl) • Düşük HDL (erkeklerde <40 mg/dl, kadınlarda <50 mg/dl) • Hipertansiyon (kan basıncı ≥ 130/85 mm. Hg) • Hiperglisemi (açlık kan glukozu ≥ 110 mg/dl)
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri AACE (American Association of Clinical Endocrinologists) Önerilerine Göre MS Tanı Kriterleri-2003 Risk Faktörü Tanımlayıcı Düzey Aşırı kilo/Obezite BKI ≥ 25 kg/m 2 Yüksek TG ≥ 150 mg/d. L (1. 69 mmol/L) Düşük HDL-C E: <40 mg/d. L (1. 04 mmol/L) K: <50 mg/d. L (1. 29 mmol/L) Yüksek kan basıncı ≥ 130/85 mm. Hg Plazma 2. saat glikozu > 140 mg/d. L Plazma açlık glikozu 110 -126 mg/d. L Diğer risk faktörleri Tip 2 DM, hipertansiyon, KVH aile öyküsü Polikistik over sendromu Sedanter yaşam tarzı İleri yaş Tip 2 DM ve KVH için yüksek riskli etnik gruplar
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri IDF Önerilerine Göre MS Tanı Kriterleri-2005 Risk faktörü Santral obezite Tanımlayıcı düzey Bel çevresi* (Her etnik drup için ayrı bel çevresi tanımlanmıştır) Avrupalı E: ≥ 94 cm, K: ≥ 80 cm Güney Asyalı ve Çinli E: ≥ 90 cm, K: ≥ 80 cm Japon E: ≥ 85 cm, K: ≥ 90 cm Güney ve Orta Amerikanlar Daha spesifik verilere ulaşana kadar Afrikalı, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu (Arap) nüfusu önerileri kullan Avrupalı bireyler için geliştirilen
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri IDF Önerilerine Göre MS Tanı Kriterleri-2005 Risk faktörü Tanımlayıcı düzey Santral obeziteye ek olarak aşağıdaki 4 kriterden herhangi ikisinin varlığı gereklidir. Yüksek TG düzeyi ≥ 150 mg/d. L veya bu anormal lipit düzeyi için belirli tedavi alıyor olması Düşük HDL-C düzeyi <40 mg/d. L (E), <50 mg/d. L (K) veya anormal lipit düzeyi için belirli tedavi alıyor olması Yüksek kan basıncı ≥ 130/85 mm. Hg veya daha önce HT tanısı almış olması Yüksek açlık plazma glikozu ≥ 100 mg/d. L veya daha önce Tip 2 DM tanısı almış olması * Eğer BKI 30 kg/m 2’nin üzerinde ise bel çevresi ölçümü kullanılmadan santral obezite kabul edilecektir.
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri Çocuk ve adölesanlarda MS tanı kriterleri ve eşik değerleri için öneriler Risk faktörleri Yüksek glikoz Açlık OGTT 2. saat Sistolik kan basıncı, mm Hg Diyastolik kan basıncı, mm Hg Trigliserid, mg/d. L HDL kolesterol, mg/d. L Bel çevresi, cm Yaş (yıl) 8 12 15 17 Yetişkin 12 -19 16 -19 NCEP 6 -8 9 -11 12 -15 16 -19 NCEP 8 12 15 17 Yetişkin Erkek 100 mg/dl 140 mg/dl 112 119 125 133 130 73 77 79 83 85 135 165 150 37 39 35 33 35 70. 9 84. 5 94. 4 101 102 Kız 100 mg/dl 140 mg/dl 111 119 124 125 130 71 76 80 81 85 170 168 150 37 38 36 37 35 70. 4 81. 9 89. 8 97 88
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri MS bileşenleri için risk tanımları MS Bileşeni BKI Tanımı < 85 p Normal ≥ 85 - < 95 p Aşırı kilolu ≥ 95 p Obez HDL-C > 35 mg/dl Normal ≤ 35 mg/dl Düşük Trigliserid ≤ 110 mg/dl Normal >110 mg/dl Yüksek İnsülin <15 µU/l Normal 15 -20 µU/l Sınırda yüksek >20 µU/l Yüksek Glikoz <100 mg/dl Normal 100 -125 mg/dl Bozuk glikoz toleransı ≥ 126 mg/dl Diyabet Sistolik ve diyastolik kan basıncı < 90 p Normal ≥ 90 - < 95 p Prehipertansiyon ≥ 95 p Hipertansiyon
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri Modifiye WHO kriterlerine göre MS tanı kriterleri MS Bileşeni Tanımı Obezite Yaşa ve cinsiyete göre ≥ 95 p BKI Anormal glikoz Aşağıdakilerden herhangi bir kriterin varlığı dengesi a. açlık hiperinsülinemi b. bozulmuş açlık glikozu (≥ 6. 1 m. M/l) c. bozulmuş glikoz toleransı (120. dk. glikoz ≥ 7. 8 m. M/l) Hipertansiyon Yaşa ve cinsiyete göre ≥ 95 p sistolik kan basıncı Dislipidemi Aşağıdakilerden herhangi bir kriterin varlığı a. yüksek trigliserid (≥ 1. 75 m. M/l) b. düşük HDL-C (< 0. 9 m. M/l) c. yüksek toplam kolesterol (≥ 95 p)
Metabolik Sendrom / Tanı Kriterleri Uluslar arası Diyabet Federasyonu (IDF) çocuk ve adolesanlarda metabolik sendrom ve risk grupları tanımları 6 -<10 yaş • Obezite: Bel çevresi ≥ 90. percentil Bu yaş grubunda Metabolik sendrom tanısı konamaz; bununla birlikte ailesinde Tip 2 diyabet, metabolik sendrom, dislipidemi, kardiyovaküler hastalık, hipertansiyon ve obesite olanlarda ileri ölçümler yapılmalıdır 10 -16 yaş • Obezite: Bel çevresi ≥ 90 th percentil (Daha düşük değerlerde erişkin eşik değeri) • Trigliserid ≥ 150 mg/dl • HDL-cholesterol <40 mg/dl • Kan basıncı ≥ 130 mm Hg sistolik veya ≥ 85 mm Hg diastolik • Açlık kan şekeri ≥ 100 mg/dl (OGTT önerilir) veya bilinen Tip 2 diyabet > 16 yaş • Erişkin IDF ölçütlerini kullan
Metabolik Sendrom Prevalansı ü MS prevalansı, tanı kriterlerine ve farklı popülasyonlara göre %3 ila %30 arasında değişmektedir. ü Çocukluk çağında MS görülme sıklığı; %3 -4 ü Literatürlerde yayımlanan MS olan en genç bireyin 4 yaşında olduğu ve 12 yaşın altındaki çocukların %30’unda MS olduğu belirtilmektedir. ü Bogalusa Kalp Çalışması: Siyah ırklı çocuklar %3 Beyaz ırklı çocuklar %4
Metabolik Sendrom Prevalansı ü Normal ağırlıktaki erkeklere kıyasla Me. S riski ü Hafif şişmanlarda 5 kat ü Obezlerde 25 kat ü Morbid obezlerde 67 kat fazladır. NHANES III
Prevalans (%) Metabolik sendrom sıklığında artış TEKHARF 1990 -2000 Yaş grupları
METSAR (Erişkin Türklerde Metabolik Sendrom Sıklığı Araştırması)
Me. S Sıklığı, Kır-Kent Dağılımı (METSAR)
Me. S Sıklığı, Yaş Grupları (METSAR)
Metabolik Sendrom Patogenezi MS’in gelişiminde potansiyel 3 etiyolojik faktörün etkili olduğu düşünülmektedir: (i) obezite ve adipoz doku bozuklukları (ii) insülin direnci (iii) hepatik moleküller, vasküler ve immünolojik kaynaklar gibi bağımsız faktörlerdir
Metabolik Sendrom patofizyolojik şeması Visseral obezite Pro-inflamatuar durum İnsülin direnci Dislipidemi Hipertansiyon Hiperkoagulabilite Aterosklerozis Tip 2 diyabet Pro-inflamatuar durum
Obezite-MS Yağ dokusundan salgılanan adipokinler ü serbest yağ asitleri ü sitokinler (tümör nekrozis faktör- ) ü rezistin ü CRP visseral ü adiponektin adipoz doku ü leptin ü plazminojen aktivatör inhibitör 1 (PAI-1) ü IL-6 (İnterleukin-6)
Obezite, MS’in ana bileşenidir ve insülin direnci ile güçlü bir şekilde ilişkilidir.
İnsülin Direnci-MS • Periferik dokularda insülin duyarlılığının azalması sonucu glukozun dokularda kullanımı ve glikojene dönüşümü yetersiz hale gelir ve insülin düzeyi artar. • İnsülin düzeyindeki artışa rağmen yeterli etkinin görülmemesi İNSÜLİN DİRENCİ • İnsüline normalde cevap veren yağ, karaciğer, iskelet kası ve kalp kası gibi hedef dokularda insülin sinyal yolunda yetersizlik olarak da tanımlanabilir. • Plazmada normal konsantrasyonda bulunan insülinin periferik glukoz alımını yeteri kadar uyaramaması, KC’den glukoz ve VLDLC üretimini baskılayamaması durumudur. • IR DM+Ateroskleroz • Morbid obezlerde insülin direnci daha yüksektir (%26)
Obezite ve İnsülin Direnci – Uzun süren glukotoksisite beta hücre yetmezliği ile sonuçlanır – Obezlerde bozulmuş glukoz toleransı varsa yakın izlemi gerekir • İzlemde her yıl olguların % 2 -14’ü tip 2 DM’e dönüşür
Obezite-İnsülin Direnci-MS • Obezite ve obeziteye eşlik eden dislipidemi, BGT ve insülin direnci; MS, Tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıkların gelişimine büyük ölçüde katkıda bulunurlar. • IR’ne rağmen obez kişilerin bir çoğunda diyabet ortaya çıkmaz. • Diğer taraftan obezite diyabet için temel risk faktörüdür ve Tip 2 diyabetli hastaların yaklaşık %80 -90’ı obezdir. • Diyabeti olmayan obez kişiler mevcut insülin direncini yenmek için yeterli miktarda insülini sentez eder ve kan dolaşımına verirler.
İnsülin Direnci Ölçütleri • Açlık glukoz / Açlık insülin oranı • HOMA (Homeostasis model assesment) • QUICKI (Quatitative Insulin Sensitivite Check Index) • OGTT • Klemp Teknikleri
Hipertansiyon-MS • Hipertansiyona sahip bireylerde genellikle insülin direnci görülmektedir veya insülin direnci olan bireylerde kan basıncı yüksektir. • Esansiyel hipertansiyonu olan hastaların %50’sinde insülin direnci ve hiperinsülinemi gözlenmiştir. • Yüksek insülin düzeyi, Sempatik sinir sistemi aktivitesini arttırır renal Na tutulumuna Distal tubulusa etki eder su ve tuz tutulumu kan basıncı artar. • İnsülin direnci varlığında, periferik vazodilatör etkisine de direnç geliştiği için dengelenememiş vazopressör etkisiyle hipertansiyon oluşturduğu düşünülmektedir. • BKI - sistolik kan basıncı arasında yüksek korelasyon vardır
Dislipidemi-MS • Visseral obezite + IR dislipidemi ( T. kol, LDL-C, HDL-C ) IR’nin neden olduğu lipit metabolizmasındaki değişiklikler birkaç mekanizma ile tanımlanabilmektedir: (1) hiperinsülinemi, hepatik VLDL-C sentezini arttırır böylece plazma TG ve LDL-C düzeyinin artmasına direk olarak katkıda bulunur; (2) periferal dokulardaki lipoprotein lipaz üzerindeki insülin direnci de TG ve LDL-C düzeyinin artmasına neden olabilmektedir; (3) Tip 2 diyabetli bireylerde gözlenen düşük HDL-C düzeyine, insülin direncine bağlı olarak apolipoprotein A 1/HDL-C degradasyon oranın artması sorumlu olabilir.
Aterosklerozis-MS • Yapılan çalışmalar, IR’nin kardiyovasküler komplikasyon riskini arttırdığını göstermiştir. • Tip 2 diyabetli bireylerin diyabetli olmayanlara kıyasla 3 -7 kat daha fazla kardiyovasküler risk altında oldukları gösterilmiştir. • Diyabetin varlığı kardiyovasküler mortalitenin 3 -4 kat artması ile ilişkili bulunmuştur. • Normal glikoz toleransına sahip bireylerde tüm vücutta insülin duyarlılığı ile açlık insülin düzeyi arasında iyi korelasyon gözlenmiş ve hiperinsülineminin aterosklerotik komplikasyonlar için bağımsız bir risk faktörü olduğu belirtilmiştir. • Sonuç olarak insülin direncinin kardiyovasküler sisteme zarar verdiği desteklenmiştir
İnflamasyon-MS • MS’de düşük derecede sistemik inflamasyon gözlenmiştir. • Obezite IR İnflamasyon göstergeleri Esansiyel HT C-reaktif protein (CRP), TNF- , IL-6 Tip 2 DM KKH • CRP ve IL-6 düzeylerinde obezite ile birlikte anlamlı ölçüde bir artış, adiponektin düzeyinde ise azalma gözlenmiştir. • Sağlıklı bireylerde BKI ile CRP arasında pozitif korelasyon gözlenmiştir.
İnflamasyon-MS • Sağlıklı bireylerde; yüksek plazma CRP KKH riski, iskemik inme Periferal arter ve iskemik kalp hastalığı mortalitesi • Yüksek plazma CRP düzeyine sahip olan bireylerde 3 -4 yıl içinde diyabet gelişme riskinin en az 2 kat arttığı belirtilmektedir • Yaşamımız boyunca inflamasyon oluşur ve bu durum aterosklerozisin ve kardiyovasküler hastalıkların gelişimine katkıda bulunur.
Me. S Risk Faktörleri • • • İlerleyen Yaş Artmış BMİ (4. 5 kg artış, riski %23 arttırıyor) Yüksek ve düşük yağ tüketimi Fazla CHO tüketimi Çözünür posanın az alımı
ATP III
POSA • Çözünemez Posa – Selüloz, hemiselüloz, lignin – Bakteriler tarafından kolonda fermente edilemez. – Konstipasyonu önler. • Çözünebilir Posa – Gum, pektin, musilaj – Yavaş sindirilir, kolesterolün ve kan şekerinin düşürülmesine yardımcıdır. – Meyveler, sebzeler, yulaf, fisilyum tohumları
Kan Glikozu Kontrolünde Çözünebilir (viskoz) Diyet Posasının Etkisi • Direkt Etkiler – Sindirim hızı azalır • Gastrik boşalma yavaşlar – Emilim hızı azalır • Gut epiteli boyunca diffüzyon hızı yavaşlar • İndirekt Etkiler – Diyet yağının emilimi azalır • Safra asitlerini bağlar/kolesterol düşer – İştahın regüle edilmesi • Pek çok mekanizma
Diyet ve diğer yaşam tarzı faktörlerinin IR bileşenleri ve MS’in klinik göstergeleri üzerindeki etkisi İnsülin duyarlılığı Metabolik Sendrom Toplam enerji Toplam yağ Doymuş yağ Tekli/çoklu doymamış yağ ? Posa/Glisemik indeksi besinler ? Karotenoidler ve Tokoferoller ? ? Obezite Ağırlık kazanımı Fiziksel inaktivite Sigara ?
n-3 Yağ Asitleri ve Me. S • Uzun zincirli n-3 yağ asitlerini (EPA, DHA) içeren su ürünleri, balık yağı tüketimi insüline duyarlılığı arttırıyor. • Haftada en az 2 -3 kez balık tüketimi önerilir (350 -400 g) n-3 yağ asitlerinin fazla miktarda alımı • Kanama zamanını uzatır • Hemorajik inme riskini arttırır • Osidasyonu, biyolojik aktif oksidasyon ürünlerini oluşturur. Antioksidanlara gereksinimi arttırır. • LDL oksidasyonunu arttırır
Trans Yağ Asitleri ve Me. S • Trans yağ asitlerinin enerji alımına katılımı %1 • Her %2’lik artış diyabet riskini %39 arttırır • Tereyağı ve/veya katı margarin tüketimi trans yağ asidi alımını arttırır • Çoklu ve tekli doymamış yağ asitlerini içeren sıvı yağ, yumuşak kahvaltılık margarin tüketimi tercih edilmelidir. • Kızartma yağlarının tekrar kullanımı, yüksek ısıda kızartma işlemi trans yağ alımını arttırır.
Glisemik indeks ve İnsülin direnci Yüksek glisemik indeksli besin alımı Hiperglisemi Hiperinsülinemi İnsülin direnci Metabolik sendrom
Enerji Dengesi ve Obezite Kanıtlara Dayalı Öneriler 1. İnsüline dirençli bireylerde enerji alımının azaltılması ve ılımlı ağırlık kaybının sağlanması, kısa dönemde insülin direncini ve glisemiyi iyileştirir. 2. Eğitim ile desteklenen yaşam tarzı değişiklikleri (yağ alımının günlük enerjinin %30’undan azını oluşturması ve enerji alımının azaltılması, düzenli fiziksel aktivite) ve düzenli vizitler başlangıca kıyasla %5 -7 oranında ağırlık kaybı sağlayabilir. 3. Standart zayıflama diyetleri uzun dönemde ağırlık kaybı oluşmasında etkili değildir. İyi planlanmış yoğun yaşam tarzı programları gereklidir.
Metabolik Sendrom Tedavi Obeziteye yönelik yapılan programlarda hedef: ü ideal vücut ağırlığına ulaşmaktan çok, 6 -12 aylık bir zaman dilimi içersinde o andaki vücut ağırlığının %5 -10’ununda kayıp sağlanmasıdır. ü Risk faktörlerinden yüksek kan basıncının düşürülebilmesi için de %5’lik ağırlık kaybının yeterli olduğu belirtilmektedir. ü Yetişkinlerde %5 -10 enerji kısıtlaması ile haftada 0. 5 kg azalma ve bunun 2 -5 yıla uzanan bir periyotta sürdürülmesi insülin duyarlılığının artmasına ve glikoz toleransının gelişmesine neden olabileceği yönündedir. ü %7’lik kilo kaybı ile birlikte düzenli fizik aktivite 4 yıl içinde Tip 2 DM gelişme riski %50 azaltmaktadır.
Metabolik Sendrom Tedavi • Egzersiz: Visseral yağları azaltarak Periferal insülin direncini düzelterek Tip 2 DM riskini Kardiyovasküler eforu arttırarak Haftanın çoğu günü günde en az 30 -60 dakika orta şiddetli FA • Uzun süredir egzersiz yapmayan bireylerde ağır şiddetli egzersizler Glikoz ve malonil-Co-A aracılı yağ asitleri oksidasyonunun önlenmesine öncülük eden glikogenolsizin artmasına neden olur. • Bu nedenle orta şiddetli egzersiz programları, obezite ve MS’in diğer parametrelerinin kontrol altına alınmasında yağ asitleri oksidasyonunu arttıracağından önemli etkilere sahiptir. Daha uzun süreli egzersiz (günde 1 saat) yapmak, ağırlık kontrolünün sağlanmasında daha da etkilidir.
Metabolik Sendrom Tedavi Tip 2 DM gelişimini önlemek veya geciktirebilmek için; 1 - Vücut ağırlığı kaybına yönelik diyet ve egzersiz programı: Randomize-kontrollü bir çalışma diyet ve egzersizin yüksek risk altındaki bireylerde Tip 2 diyabet riskini %40 -60 2 - Antidiyabetik ajanlar: Thiazolidinedionlar Metformin
Dislipidemi • Fibratlar serum trigliseridlerini azaltıp, HDL’yi yükselterek kardiyovasküler risk faktörlerini kontrol ederler. • DM ve KVH varlığında statinler hedef LDL düzeyine ulaşmada etkilidirler. • HDL düşüklüğünü kontrol etmede sigara kesilmesi ve düzenli egzersiz en etkili yöntemdir.
Hipertansiyon • Diyette tuz kısıtlanmalıdır. • ACE inhibitörleri ve anjiotensin II reseptör antagonistleri insülin sensitivitesini artırdıkları ve Tip 2 DM gelişimini önlediklerinin yanısıra kardiyoprotektif ve renoprotektif etkileri nedeniyle metabolik sendromda kullanılırlar. • Kalsiyum kanal blokerleri ve alfa-blokerler metabolik sendromun diğer bileşenleri üzerinde olumsuz etki göstermeden hipertansiyonu kontrol ederler. •
MS Tedavisinde Diyetin Genel Özelliği Besin Öğeleri Doymuş yağ Çoklu doymamış yağ Tekli doymamış yağ Toplam yağ Karbonhidrat Posa Protein Kolesterol Toplam enerji Önerilen Miktarlar Toplam enerjinin < %7 Toplam enerjinin > %10 Toplam enerjinin > %20 Toplam enerjinin %25 -35 Toplam enerjinin %50 -60 20 -30 g/gün Toplam enerjinin %15 < 200 mg/gün İdeal vücut ağırlığı/Ağırlık kazanımını önlemek
- Slides: 52